Nghỉ hè là khoảng thời gian quý giá để trẻ em tái tạo năng lượng, bồi đắp kỹ năng và trải nghiệm thực tế. Tuy nhiên, đối với nhiều gia đình, kỳ nghỉ hè lại trở thành giai đoạn “mệt mỏi” nhất trong năm. Nguyên nhân không chỉ xuất phát từ sự xáo trộn trong nhịp sống sinh hoạt hàng ngày mà còn là nỗi lo lắng về việc con trẻ ngày càng “chìm sâu” vào thế giới mạng, nơi mà dường như chỉ mang lại giải trí nhưng lại tiềm ẩn nhiều hệ lụy khó lường.
Chị L.T.P., cư dân phường Bồ Đề, Hà Nội, là một trong số hàng trăm gia đình đang phải vật lộn với vấn đề “trẻ em và điện thoại thông minh”. Chị P. chia sẻ, sau gần hai tháng nghỉ hè, các con của chị đã bắt đầu có những dấu hiệu thay đổi tính cách rõ ràng, như nói chuyện hay cáu gắt, làm việc qua loa, chỉ mong muốn nhanh chóng quay lại với điện thoại hoặc tivi. Đặc biệt, cô con gái lớn 12 tuổi của chị luôn gắn bó chặt chẽ với chiếc điện thoại, đến mức ăn uống hay đi vệ sinh cũng không rời tay.
Theo bác sĩ Nguyễn Như Mạnh, Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng, việc lạm dụng internet và trò chơi điện tử có thể dẫn đến những tác động tiêu cực nghiêm trọng đến sức khỏe tâm thần. Nghiện game và internet có thể gây ra các rối loạn tâm thần như trầm cảm, lo âu, căng thẳng kéo dài. Ngoài ra, điều này còn ảnh hưởng xấu đến khả năng giao tiếp xã hội, gây rối loạn giấc ngủ, mất ngủ và làm suy giảm hiệu quả học tập cũng như công việc.
Tiến sĩ Đặng Hoàng Ngân, chuyên gia tâm lý học phát triển trẻ em và thanh thiếu niên, cũng cảnh báo rằng trẻ em sử dụng mạng xã hội có nguy cơ bắt chước hành vi xấu lan truyền trên mạng, hình thành niềm tin lệch lạc về giá trị đạo đức, giá trị sống. Một số trẻ tin rằng mạng xã hội là nơi chứa mọi lời giải, thậm chí coi người nổi tiếng là “kim chỉ nam” về tư duy và hành vi hay tin rằng sự giàu có là mục tiêu tối thượng.
Trong khi đó, theo PGS.TS Nguyễn Trọng Lưu, Phó Chủ tịch Hội Phục hồi chức năng Việt Nam, tình trạng sa sút trí tuệ tưởng chỉ xảy ra ở người cao tuổi, nhưng ngày càng có nhiều người trẻ có biểu hiện suy giảm trí nhớ, kém tương tác xã hội và đang bước vào ngưỡng sa sút trí tuệ sớm.
Để giúp trẻ không lún sâu vào thế giới mạng, các chuyên gia tâm lý khuyên rằng cha mẹ nên đồng hành, trò chuyện và định hướng để trẻ sử dụng công nghệ một cách an toàn, lành mạnh. Thay vì kiểm soát gắt gao, cha mẹ nên tạo điều kiện để con tham gia những hoạt động ý nghĩa như thể thao, học năng khiếu, kỹ năng sống, hoạt động cộng đồng. Cha mẹ cũng nên xây dựng thời gian biểu linh hoạt nhưng hợp lý, cân bằng giữa giải trí, vận động thể chất, đọc sách và sinh hoạt ngoài trời.
Nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu thay đổi hành vi như cáu gắt, lo lắng, hay rối loạn giấc ngủ, kém tập trung, ngại giao tiếp, buồn chán, học tập sa sút, cha mẹ cần nhanh chóng tìm đến chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ kịp thời. Bằng cách chung tay và có những định hướng đúng đắn, chúng ta có thể giúp trẻ em xây dựng một tương lai lành mạnh và cân bằng trong thời đại công nghệ.
Healthcare và các tổ chức y tế khác cũng đã đưa ra những khuyến cáo về việc sử dụng internet và các thiết bị điện tử ở trẻ em.