Luật An toàn thực phẩm đã có tác động quan trọng trong việc tạo ra một khuôn khổ pháp lý để quản lý và kiểm soát chất lượng thực phẩm tại Việt Nam. Tuy nhiên, sau hơn 15 năm thực hiện, hệ thống quản lý an toàn thực phẩm hiện nay vẫn còn tồn tại nhiều bất cập cần được giải quyết.
Sự chồng chéo trong phân công và phân cấp giữa các cơ quan quản lý như Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Công Thương đã gây ra khó khăn trong việc phối hợp và xử lý vi phạm. Bộ máy tổ chức quản lý an toàn thực phẩm tại địa phương còn thiếu đồng bộ và cồng kềnh, trong khi nguồn lực con người và kinh phí lại hạn chế, dẫn đến công tác thanh tra, kiểm tra chỉ mang tính hình thức.
Một điểm yếu lớn khác là công tác hậu kiểm chưa được chú trọng đúng mức. Doanh nghiệp sau khi tự công bố hoặc đăng ký bản công bố sản phẩm gần như không bị kiểm tra thường xuyên, tạo cơ hội cho thực phẩm kém chất lượng và giả mạo giấy tờ len lỏi vào thị trường. Quảng cáo thổi phồng công dụng của sản phẩm thực phẩm chức năng hoặc thực phẩm bổ sung cũng gây hiểu lầm nghiêm trọng cho người tiêu dùng.
Để giải quyết những bất cập này, Bộ Y tế đang xây dựng dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) với nhiều điểm mới. Dự thảo đề xuất tăng cường hậu kiểm, minh bạch hóa trách nhiệm trong toàn chuỗi sản xuất – kinh doanh, đồng thời bổ sung các hành vi bị cấm trong quảng cáo thực phẩm trên nền tảng trực tuyến. Dự thảo cũng đề xuất tăng mức phạt đối với các hành vi vi phạm, lên tới 200 triệu đồng đối với cá nhân và 400 triệu đồng đối với tổ chức.
Mục tiêu của việc sửa đổi Luật An toàn thực phẩm lần này là tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, cải cách thủ tục hành chính, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và đảm bảo an toàn sức khỏe cộng đồng trong bối cảnh thị trường thực phẩm ngày càng phức tạp. Việc sửa đổi luật này cũng nhằm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng về thực phẩm an toàn và yêu cầu của các doanh nghiệp về môi trường kinh doanh lành mạnh.
Đồng thời, việc tăng cường hậu kiểm và minh bạch hóa trách nhiệm sẽ giúp các cơ quan quản lý có thể kiểm soát và xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm, tránh để xảy ra tình trạng thực phẩm kém chất lượng gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Hơn nữa, việc tăng mức phạt đối với các hành vi vi phạm cũng sẽ giúp răn đe và ngăn chặn các hành vi vi phạm về an toàn thực phẩm.
Có thể thấy, việc sửa đổi Luật An toàn thực phẩm là cần thiết và kịp thời, nhằm đảm bảo an toàn cho sức khỏe của người tiêu dùng và tạo môi trường kinh doanh lành mạnh cho các doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc triển khai và thực hiện luật mới sẽ cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý và các bên liên quan.
Trong thời gian tới, việc quản lý an toàn thực phẩm sẽ cần tiếp tục được quan tâm và chú trọng, không chỉ là việc sửa đổi luật mà còn là việc thực hiện và kiểm tra. Để đảm bảo an toàn thực phẩm, người tiêu dùng cũng cần có kiến thức và kỹ năng để lựa chọn thực phẩm an toàn, cũng như cơ quan quản lý cần tăng cường thanh tra và kiểm tra để ngăn chặn và xử lý các trường hợp vi phạm.