Chính phủ đang xem xét đề xuất của Bộ Nông nghiệp và Môi trường về việc bổ sung các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng trong dự thảo Luật sửa đổi Luật Đất đai 2024. Theo đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất cho phép Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án xây dựng cấp bách cho nhiệm vụ chính trị, đối ngoại; dự án trong khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế, logistic.
Ngoài ra, các dự án quy mô lớn như khu đô thị, du lịch dịch vụ thương mại, văn hóa, thể thao do Hội đồng Nhân dân cấp tỉnh quyết định cũng sẽ được Nhà nước hỗ trợ thu hồi đất. Đặc biệt, với trường hợp dự án thực hiện qua thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất, nếu chủ đầu tư đàm phán được trên 75% diện tích hoặc người có đất, Nhà nước sẽ thu hồi phần còn lại để giao cho họ.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết thực tế có nhiều dự án quy mô lớn, thúc đẩy phát triển địa phương, đóng góp nguồn thu lớn cho ngân sách nhưng chưa có quy định thu hồi đất, gây khó khăn cho quá trình tiếp cận đất đai và triển khai. Do đó, việc sửa đổi luật nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các dự án phát triển kinh tế – xã hội.
Luật sư Phạm Thanh Tuấn, chuyên gia pháp lý bất động sản, ủng hộ cơ chế ‘Nhà nước thu hồi phần còn lại’ khi chủ đầu tư đã thỏa thuận được trên 75% diện tích hoặc người có đất. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng việc áp dụng cơ chế này cần gắn với một số điều kiện chặt chẽ, đảm bảo lợi ích hài hòa giữa chủ đầu tư và người dân, hạn chế nguy cơ lạm dụng.
Chuyên gia đề nghị bổ sung một cơ chế trung gian như chính quyền địa phương hoặc tổ chức độc lập làm cầu nối giữa chủ đầu tư và người dân, giúp hỗ trợ, hòa giải. Điều này sẽ giúp giảm thiểu xung đột và đảm bảo quyền lợi của tất cả các bên liên quan.
Cũng tại dự thảo luật sửa đổi, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất việc định giá đất không còn ‘nguyên tắc thị trường’. Thay vào đó, Nhà nước quyết định giá đất, tức là quay lại như trước khi sửa luật hồi 2018. Đề xuất này đang gây ra nhiều tranh cãi và cần được xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong chính sách đất đai.
Hiện tại, vẫn chưa có thông tin chính thức về việc liệu các đề xuất này có được thông qua hay không. Tuy nhiên, việc xem xét và thảo luận các đề xuất này đang là một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về đất đai ở Việt Nam.