Đã ba tháng trôi qua kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump phát động cuộc chiến thuế quan chống lại thế giới, nhưng kinh tế Mỹ vẫn chưa cho thấy những dấu hiệu đáng lo ngại về sự suy thoái hay chao đảo như các chuyên gia kinh tế đã dự báo. Liệu rằng các chuyên gia đã dự đoán sai, hay đây chỉ là thời kỳ yên tĩnh trước cơn bão sắp tới?
Ông Trump đã xem thuế quan như một công cụ quan trọng để tăng thu ngân sách, bảo vệ sản xuất trong nước, lôi kéo các hãng xưởng trở về Mỹ và đạt được các thỏa thuận thương mại có lợi với các đối tác. Tuy nhiên, việc áp dụng thuế quan đã khiến thị trường chứng khoán biến động mạnh và các chuyên gia kinh tế dự báo sẽ dẫn đến tăng giá tiêu dùng, thất nghiệp tràn lan và suy thoái kinh tế.
Sau khi công bố mức thuế đối ứng cao lên tất cả các nước, ông Trump đã phải hoãn việc thực thi biểu thuế quan và chỉ áp dụng mức 10% trong 90 ngày. Trong thời gian đó, chính phủ của ông đã không hoàn tất 90 thỏa thuận thương mại như đã hứa, mà chỉ đạt được thỏa thuận ‘khung’ với một số nước.
Đáng chú ý, kinh tế Mỹ vẫn tỏ ra mạnh mẽ, với ngân sách liên bang thu được 80 tỷ USD từ thuế nhập cảng hàng hóa, tăng 65% so với cùng kỳ năm ngoái. Lạm phát không tăng mạnh như dự báo, và thị trường việc làm vẫn ổn định.
Tuy nhiên, các nhà phân tích kinh tế vẫn tỏ ra lo ngại về tác động lâu dài của thuế quan. Họ cho rằng giá cả chưa tăng cao vì các công ty nhập cảng và nhà bán lẻ chưa quyết định tăng giá hàng bán ra, nhưng khi hàng tồn kho đã bán hết, họ sẽ phải tính chuyện tăng giá.
Khi giai đoạn đình hoãn biểu thuế quan chấm dứt, chính quyền Trump sẽ bắt đầu thu thuế nhập cảng theo các mức thuế đã thông báo. Các chuyên gia kinh tế dự báo sẽ dẫn đến tăng giá hàng hóa, đình chỉ các dự án đầu tư dài hạn, sa thải nhân viên và chuyển chi phí thuế quan cho người tiêu dùng.
Viễn cảnh đáng lo ngại nhất là kinh tế Mỹ sẽ rơi vào tình trạng ‘suy trầm’, trong đó lạm phát lên cao mà kinh tế không tăng trưởng được. Thắt lưng buộc bụng không còn là khẩu hiệu mà sẽ là thực tế của mọi gia đình Mỹ.
Ở thế giới bên ngoài, các bạn hàng lớn của Mỹ đã tính chuyện liên kết với nhau để cùng đối phó với chiến tranh thuế quan của ông Trump. Kinh tế thế giới có nguy cơ bị phân mảnh thành từng khối, hợp tác trong các dây chuyền cung ứng riêng rẽ và mua bán với nhau theo luật lệ của riêng họ.