Để giải quyết các bài toán giữa lợi ích kinh tế và môi trường, giảm khai thác nguồn tài nguyên hữu hạn thì mô hình kinh tế đang được triển khai và trở thành xu hướng phát triển của các doanh nghiệp xây dựng, bất động sản và nhiều quốc gia đó là Kinh tế tuần hoàn từ những công trình xanh. 

Mô hình kinh tế tuần hoàn

Tại hội thảo Động lực phát triển kinh tế năm 20223 do Bộ Xây dựng tổ chức mới đây, nhiều chuyên gia kinh tế, bất động sản phân tích, giá trị sản xuất ngành Xây dựng, bất động sản luôn có mức tăng trưởng cao, chiếm tỷ trọng đóng góp lớn GDP cho đất nước và đang góp phần tái cơ cấu nền kinh tế như tái cơ cấu đầu tư công, tham gia vào 3 đột phá của nền kinh tế, về cơ sở hạ tầng.

Tuy nhiên, có mặt trái là ảnh hưởng của rác thải vật liệu xây dựng đang gây nguy cơ ô nhiễm môi trường, hiệu ứng nhà kính và biến đổi khí hậu, cần nhiều loại vật liệu thô được khai thác mới để bổ sung và nâng cao nhận thức cho các chủ đầu tư trong sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường.

Song, nguồn vật liệu thô này không vô hạn, sự suy giảm tài nguyên, sử dụng năng lượng quá tải, ô nhiễm đất, nước và không khí, sự tăng dân số và đô thị hóa lại đang đe dọa đến mọi nền kinh tế, trong đó có Việt Nam. Báo cáo Môi trường Kinh doanh 2020 do Ngân hàng Thế giới công bố những thiệt hại của nền kinh tế bởi thảm họa về môi trường tại Việt Nam cho biết, ô nhiễm nước gây thiệt hại 3,5% GDP và ô nhiễm không khí đã gây tổn thất khoảng 5,18% GDP…

Để giải quyết các bài toán giữa lợi ích kinh tế và môi trường, giảm khai thác nguồn tài nguyên hữu hạn thì mô hình kinh tế tuần hoàn đang được các cấp chính quyền đô thị và tập đoàn kinh tế, bất động sản từng bước khai thác. Mô hình kinh tế tuần hoàn là mô hình sản xuất và tiêu dùng, gồm: Chia sẻ, cho thuê, tái sử dụng, sửa chữa, làm mới, tái mục đích và tái chế các nguyên vật liệu và sản phẩm hiện có lâu nhất có thể, nhằm kéo dài vòng đời sản phẩm, giảm tối đa lượng rác thải vật liệu, tăng giá trị vật liệu ban đầu. Đơn giản hơn, kinh tế tuần hoàn là biến rác của ngành này thành nguồn tài nguyên đầu vào của ngành khác hay tuần hoàn trong nội tại các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, xây dựng.

Kinh tế tuần hoàn góp phần gia tăng giá trị doanh nghiệp; giảm khai thác tài nguyên; giảm chi phí xử lý chất thải; bảo vệ môi trường; thúc đẩy phát triển kinh tế vĩ mô, tăng lợi ích xã hội. Mô hình này mang lại công cụ giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, sự suy giảm đa dạng sinh học, trong khi vẫn hướng đến nhu cầu quan trọng của xã hội; đồng thời, giúp gia tăng tài sản, tạo công ăn việc làm, thúc đẩy sự phục hồi, trong khi vẫn cắt giảm lượng khí thải nhà kính, rác thải và ô nhiễm.

Tại Việt Nam, khái niệm mô hình Kinh tế tuần hoàn đã xuất hiện từ cách đây 20 năm dưới những chương trình khác nhau như: Mô hình VAC (Vườn – Ao – Chuồng), khu công nghiệp sinh thái, sản xuất sạch hơn, không phát thải. Do vậy, theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương, “việc lựa chọn mô hình kinh tế tuần hoàn đối với Việt Nam là yêu cầu tất yếu trong bối cảnh phục hồi, phát triển kinh tế, nhằm khắc phục hạn chế của mô hình tăng trưởng truyền thống. Phát triển kinh tế tuần hoàn giúp Việt Nam tránh lệ thuộc vào nền kinh tế bên ngoài, nhất là về nguyên liệu và nhiên liệu phục vụ sản xuất. Việc chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn là cơ hội lớn để Việt Nam phát triển nhanh và bền vững, không chỉ đạt mục tiêu kinh tế, xã hội, môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, mà còn giúp đạt được các mục tiêu của Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững”.

Động lực từ những công trình xanh tại Việt Nam

Theo Hội đồng Công trình xanh Việt Nam (VGBC), đến thời điểm này, cả nước có 250 công trình xây dựng, bất động sản đã được đăng ký và chứng nhận công trình xanh (Lotus) theo Bộ quy chuẩn quốc gia về sử dụng năng lượng hiệu quả. Đơn cử như những công trình: Trường liên cấp Genesis trên đường Nguyễn Văn Huyên, quận Tây Hồ (Hà Nội); Trường Quốc tế Concordia ở huyện Đông Anh (Hà Nội); Khu đô thị Văn hóa – Thương mại – Du lịch Làng Sen Việt Nam và dự án Diamond Lotus Riverside của Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Phúc Khang; Nhà máy Đồng Phú Cường ở Cụm Công nghiệp Phú Cường (Đồng Nai), Văn phòng Apple tại TP.HCM; dự án Trường mầm non TD do Capital House đầu tư…

Con số các công trình xanh của Việt Nam nêu trên quá khiêm tốn so với số lượng công trình đã được xây dựng hiện nay đưa vào hoạt động và so với tiềm năng, cũng như yêu cầu về sử dụng năng lượng, tài nguyên tiết kiệm, hiệu quả và bảo vệ môi trường. Song, trong quá trình khai thác, sử dụng Công trình xanh đang là một cuộc cách mạng trong lĩnh vực xây dựng, khi các công trình ngày càng thể hiện trách nhiệm của chủ đầu tư cao hơn với tài nguyên thiên nhiên, với môi trường, hệ sinh thái và với chất lượng cuộc sống con người thông qua các nỗ lực toàn diện trên các khía cạnh: Thiết kế, thi công, sản xuất thiết bị, công nghệ, vật liệu, chính sách và tài chính.

Xu hướng thiết kế và xây dựng xanh ở Việt Nam đang ngày càng phát triển ở nước ta. Các kiến trúc sư hiện nay đã có nhiều sáng tạo trong thiết kế các ngôi nhà “xanh” nhờ: Thông thoáng hơn, nhiều cây xanh hơn, cách nhiệt tốt hơn. Đây chính là nhóm giải pháp thiết kế thụ động (không dùng thiết bị, công nghệ, mà bằng các giải pháp thiết kế thi công để cải tạo vi khí hậu). Song, thực tế hiện nay, các công trình xanh ở Việt Nam đang là tự nguyện, tự lực của các chủ đầu tư, không có hướng dẫn, quy định hay khuyến khích bằng thưởng phạt gì từ các cơ quan Nhà nước. 

Theo bà Lưu Thị Thanh Mẫu, Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Phúc Khang, xây dựng công trình xanh vừa là động lực, vừa là phương tiện để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn. Việt Nam đã và đang có những nỗ lực tạo ra một hướng đi cho công trình xanh thể hiện qua các chiến lược, định hướng, kế hoạch hành động của Nhà nước về công trình xanh như: Chiến lược quốc gia về Tăng trưởng Xanh, Kế hoạch hành động quốc gia về Tăng trưởng xanh, Nghị quyết về Phát triển bền vững, Chương trình quốc gia về Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 – 2030… Tuy nhiên, những định hướng vẫn chỉ là những chỉ dẫn chung, chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào quy định riêng cho công trình xanh về tiêu chí xác định, cũng như các chính sách ưu đãi, khuyến khích phát triển công trình xanh, mặc dù nội dung phát triển công trình xanh đã được đưa vào Luật Xây dựng (sửa đổi, tháng 6/2020).

Do đó, xây dựng khung pháp lý cho dự án công trình xanh ở Việt Nam là vấn đề cấp thiết nhằm nghiên cứu đánh giá một cách toàn diện, chính xác những thành quả cũng như những hạn chế trong các quy định pháp luật Việt Nam hiện hành về công trình xanh. Thông qua đó, nâng cao hiệu quả thu hút đầu tư xây dựng công trình xanh tại Việt Nam, góp phần thúc đẩy phát triền kinh tế tuần hoàn nói riêng và nền kinh tế Việt Nam nói chung. Tạo xu hướng phát triển công trình xanh, cùng nhau kiến tạo nên Việt Nam xanh và bền vững hơn.

Gần đây, Luật Xây dựng sửa đổi (2020) cũng một lần nữa khẳng định quan điểm khuyến khích phát triển công trình xanh, công trình năng lượng Liên hiệp quốc và củng cố vai trò của Bộ Xây dựng trong công tác này. Như vậy, công trình xanh đang có rất nhiều triển vọng và sẽ trở thành một trong những nội dung trọng tâm của Chiến lược phát triển kiến trúc Việt Nam, cũng như chiến lược “xanh hoá” ngành Xây dựng, chuyển đổi thị trường xây dựng theo hướng tiết kiệm, hiệu quả, bảo vệ môi trường.

“Hiện nay, với tình hình thực tiễn của Việt Nam chỉ cần yêu cầu chủ đầu tư các công trình xây dựng, bất động sản làm Lotus theo Bộ quy chuẩn quốc gia về sử dụng năng lượng hiệu quả ở mức đạt. Mức này không quá khó, chi phí phát sinh chỉ chiếm 1% tổng mức đầu tư. Với các doanh nghiệp khu vực đầu tư vốn tư nhân, tất cả các bộ công cụ khác vẫn có thể được áp dụng, được khuyến khích và tạo điều kiện”, PGS.TS.KTS. Phạm Thúy Loan, Viện phó Viện Kiến trúc quốc gia nhận định./.

TP.Hà Nội thống nhất chọn 3 công viên gồm Thống Nhất, Bách Thảo và Hoà Bình là công viên mở, không hàng rào, không bán vé ra vào.

Sáng 22/12, hàng rào bên ngoài Công viên Thống Nhất (Hà Nội) bắt đầu được tháo dỡ. Việc làm này sẽ đem lại không gian mở cho người dân vui chơi. Từ 8h sáng, hàng chục công nhân và máy móc thi công đã được huy động để tháo dỡ một phần hàng rào Công viên Thống Nhất, đoạn hàng rào được tháo dỡ dài khoảng 400m tại mặt phố Trần Nhân Tông (Hai Bà Trưng).

Theo ông Nguyễn Huy Cường, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Công viên Thống Nhất cho biết: Việc dỡ hàng rào được thực hiện theo chủ trương của UBND TP Hà Nội, nhằm tạo không gian mở để nhân dân dễ dàng tiếp cận với công viên, vườn hoa. Theo kế hoạch, quá trình tháo dỡ rào công viên được thực hiện trong hơn 1 tháng, dự kiến đến ngày 28/2 sẽ hoàn thành.

Hai công viên khác dự kiến cũng được hạ hàng rào, không thu vé vào cửa là Công viên Hòa Bình và Công viên Bách Thảo.

Trên Cao nguyên Mộc châu (Sơn la), thường theo quy luật hoa mơ sẽ nở sớm nhất, rồi tiếp đến là hoa mận và hoa đào. Thời gian hoa mơ nở rộ sẽ không dài, chỉ khoảng 1 tuần vào cuối tháng 12 dương lịch. Hiện tại đang là thời điểm hoa mơ nở rộ.

Hoa mơ năm nay nở rực rỡ nhất ở bản Thái Hưng, xã Mường Sang. Nằm cách trung tâm thị trấn khoảng 4 km, du khách đi qua thác Dải Yếm 1 km tới cổng chào Thái Hưng, rẽ trái tiếp 200 m sẽ tới nơi. Đường đi khá bằng phẳng, vào được bằng ô tô, xe máy.

Hầu hết các vườn thuộc sở hữu của người dân. Giá vé tham quan là 20.000 đồng, du khách tham quan và chụp ảnh không giới hạn thời gian. Thời điểm lý tưởng để ghé vườn là từ 10 sáng đến 3h chiều.

Theo người dân địa phương ở đây cho biết cách nhận biết cây mơ, mận bằng cách nhìn vào gốc, thân cây và nụ hoa. Cây mơ trông cằn cỗi, già nua, cao hơn cây mận, cành khẳng khiu. Ngoài ra nếu soi kỹ phần nhụy, du khách sẽ thấy hoa mơ có nhụy vàng điểm xuyết, khác với sắc trắng muốt của hoa mận.

Hoa mơ trắng trong nắng long lanh, loài hoa đặc trưng của núi rừng Tây Bắc có vẻ đẹp nguyên sơ, tinh khiết bé nhỏ này đã làm Mộc Châu trở thành một điểm hẹn của nhiều du khách vào mỗi mùa hoa nở.

Hoa mơ Tây Bắc nở rộ như một lời mời gọi lúc thì thầm mùa xuân, đem lại hương sắc mùa xuân rực rỡ thuần khiết cho đất trời Tây Bắc. Cái trắng buốt của màu hoa mơ tinh khôi ấy, cùng với cái lạnh của mùa Đông tạo nên nét đặc trưng mà chỉ vùng núi Tây Bắc mới có. Trở thành một vẻ đẹp vô cùng thu hút và đặc sắc không gì sánh bằng.

Bên cạnh một Macau náo nhiệt ban ngày và rực rỡ về đêm, vẫn có những điểm đến rất bình yên ở Macau để bạn tận hưởng những khoảnh khắc tĩnh tâm và yên bình. Đó là những ngôi đền cổ. Đền A-Ma nằm dưới chân đồi Penha, trên mỏm tây nam của bán đảo Macau, trông ra Quảng trường Barra và bờ biển. Ngôi đền có lịch sử hơn 500 năm, là ngôi đền cổ nhất trong số 3 ngôi đền của Macau (hai ngôi đền kia là Kun Iam và Lin Fong).

Đền A Ma là ngôi đền linh thiêng nhất Macau. Nó được xây dựng vào năm 1488 của nhà Minh (1368-1644) để tưởng nhớ Matsu, nữ thần biển thiêng liêng bảo vệ cho ngư dân của Macau. Đây là một trong những ngôi đền của đạo giáo lâu đời nhất để thờ phụng thần biển Matsu. Bà là nữ thần biển thiêng liêng, người chúc phúc cho ngư dân của Macau.

Ngôi đền này thờ nữ thần A-Ma. Theo truyền thuyết, A-Ma là một cô gái nghèo tìm đường đến Quảng Đông, bị những chủ thuyền giàu có từ chối giúp đỡ, nhưng lại được một ngư dân nghèo cho lên thuyền. Bất ngờ, một trận bão lớn nổi lên trên biển đã đánh chìm tất cả song con thuyền mang cô gái nghèo vẫn an toàn. Khi thuyền đến Macau cô gái biến mất. Người ngư dân may mắn kia đã xây ngôi đền để thờ phụng cô như một vị thần.

Ngôi đền này có 6 phần chính. Qua cổng, dạo bước trên con đường quanh co, du khách sẽ nhìn thấy tượng nữ thần A-Ma đứng trên đỉnh núi cao 170m ở đảo Coloane, quần thể rộng 7.000m² với những chi tiết phức tạp. Trong đền còn lưu giữ các tháp chuông, tháp trống, bàn thờ chạm đá hoa cương. Ngôi đền gồm có sảnh chính, sảnh đá, đại sảnh từ bi, và sảnh Kun Lam (nữ thần nhân từ, Avalokitesvara). Toàn bộ ngôi đền nằm trên triền dốc của quả đồi với những bậc thang dẫn đến các gian thờ. Trên bức tường dẫn từ đại sảnh từ bi tới sảnh Kun Lam, có nhiều bài thơ cổ được khắc vào mặt đá từ khi người ta xây dựng đền, các bài thơ được dùng tất cả các thể chữ khải, thảo, triện, lệ.

Tại đây, khách tham quan sẽ được “thưởng thức” những bài thơ khác nhau và dòng chữ khắc trên đá dọc theo vách đá. Hơn nữa, mỗi năm, vào những ngày sinh nhật của Matsu và năm mới, nhiều đệ tử nam nữ tụ tập ở đây. Họ đốt nhiều hương để tỏ lòng tôn kính và cầu nguyện sự may mắn đến với mình cũng như gia đình của họ. Mùi khói hương vương vấn, lời cầu nguyện viết trên giấy đỏ và đoàn người ra vào cúng bái tạo nên bầu không khí vô cùng tôn nghiêm.

Cứ vào khoảng tháng 12 cho tới đầu tháng 2 dương lịch hàng năm, hoa mai anh đào ở Sa Pa lại nở rộ báo hiệu một mùa xuân nữa lại về. Mùa hoa mai anh đào chỉ kéo dài vài tuần nên trong khoảng thời gian này, nhiều du khách đã ghé tới các địa điểm của Sa Pa như đồi chè Ô Long, đèo Ô Quy Hồ… để ghi lại những khoảnh khắc tuyệt đẹp.

Những tháng cuối năm, hoa mai anh đào nở rộ, tạo nên sắc hồng rực rỡ, nổi bật giữa những đồi chè Ô Long xanh mướt ở Sa Pa, Lào Cai. Những cây hoa mai anh đào nở rộ trên đồi chè Ô Long, cách trung tâm thị xã Sa Pa khoảng 8km, theo hướng đi Thác Bạc. Sắc hồng của mai anh đào xen giữa những đồi chè xanh mướt tạo nên khung cảnh đẹp nên thơ.

Mai anh đào tại đây được trồng xen kẽ, dọc theo lối đi giữa các đồi chè. Chính điều này đã tạo nên nét riêng có của mùa mai anh đào Sa Pa

Mai anh đào là loài cây thân gỗ, thường rụng hết lá vào khoảng tháng 10 – 11 hàng năm chỉ còn lại những cành khẳng khiu. Hoa mai anh đào ở Sa Pa nở đồng loạt từ đầu tháng 11 và mùa Xuân, khoảng tháng 1, tháng 2.

Điểm ngắm hoa mai anh đào đẹp nhất ở Sa Pa là đồi chè Ô Long. Nơi đây nằm dọc theo tuyến đường quốc lộ 4D, cách trung tâm thị trấn Sapa, Lào Cai khoảng 7km về phía Tây Bắc.

Điểm ngắm hoa mai anh đào tiếp theo mà bạn nhất định phải chiêm ngưỡng là trên đường tới đèo Ô Quy Hồ. Tại đây, du khách sẽ có cơ hội thưởng thức trọn vẹn vẻ đẹp rực rỡ của những tán hoa mai anh đào.

Công viên Tuổi Trẻ Thủ Đô nằm trên khu đất vàng ở quận Hai Bà Trưng, được UBND TP. Hà Nội phê duyệt dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật từ năm 2002 với quy mô 26,4ha, tổng mức đầu tư 280 tỷ đồng. Thời gian thực hiện dự án từ năm 2002 – 2006. Nhưng đến nay Công viên Tuổi trẻ Thủ đô đang dần xuống cấp và trở thành “điểm đen” về hàng loạt sai phạm không được cương quyết xử lý và chấn chỉnh.

Đến năm 2010, TP. Hà Nội quyết định điều chỉnh quy hoạch chi tiết Công viên Tuổi Trẻ theo hướng trở thành Trung tâm Thanh thiếu niên Hà Nội. Mục tiêu của TP. Hà Nội là Công viên Tuổi Trẻ trở thành công viên chuyên đề với 6 khu chức năng (tổng diện tích gần 13ha) như cung thiếu nhi, khu vực cây xanh, hồ nước và khu đa năng. Đặc biệt, TP. Hà Nội quyết định không xây dựng khách sạn cao tầng trong công viên, thay vào đó là trung tâm văn hoá, thể thao. Những điều chỉnh nêu trên được xem là giải pháp tháo gỡ, nhưng thực tế sau điều chỉnh quy hoạch, dự án Công viên Tuổi Trẻ vẫn không được thực hiện.

Liên quan đến công tác quản lý quy hoạch và xử lý vi phạm quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai tại Công viên Tuổi trẻ Thủ đô, năm 2020 Thanh tra TP. Hà Nội đã công bố Kết luận thanh tra toàn diện về dự án Công viên Tuổi trẻ Thủ đô. Kết luận thanh tra cho biết, có 14 hạng mục công trình sai quy hoạch, sai giấy phép xây dựng, công trình được cấp phép khi chưa được giao đất, vi phạm về quy hoạch, trật tự xây dựng.

Theo đó, 14 hạng mục công trình sai quy hoạch, sai giấy phép xây dựng như: Nhà hàng Queen Bee, khu nhà văn phòng công ty, khu văn phòng trung tâm hợp tác lao động quốc tế, hai sân tennis ngoài trời, sân bóng đá mini, nhà dịch vụ sân bóng đá mini, các điểm trông giữ xe ngày đêm, mái che sân tennnis, nhà hát ngoài trời có mái che Cung Xuân, bể bơi ngoài trời…

Thời điểm hiện nay tháng 12/2022, theo ghi nhận tại Công viên Tuổi Trẻ, nhiều hạng mục trong công viên bị xuống cấp thiếu sự chăm sóc. Các công trình vòng quay mặt trời, máng trượt nước, xích đu… đã hoen rỉ, hoang phế.

Một số hạng mục từng bị lực lượng chức năng của TP. Hà Nội chỉ rõ là sai phạm hoặc không phù hợp trong công viên như nhà hàng, bãi xe vẫn tồn tại trong công viên. Công trình trái phép như sân bóng, sân tennis đã được xử lý nhưng vật liệu xây dựng vẫn vứt ngổn ngang. Khu nhà nổi giữa hồ dù không sử dụng nhưng là khối bê tông gây mất cảnh quan đô thị. Rất nhiều điểm bên trong công viên trở thành điểm đỗ xe, bán trà đá.

Còn hơn 8ha chưa được giải phóng mặt bằng với khoảng 1.000 hộ dân nằm trong quy hoạch “treo” ở phía Đông, phía Bắc Công viên Tuổi Trẻ. Những hộ dân này còn sống trong cảnh bất ổn trên phần diện tích được quy hoạch treo của công viên suốt cả chục năm trời, không được cấp phép xây dựng.

Gia đình ông Tuấn, sống trong ngõ 213 phố Lạc Nghiệp (cạnh công viên Tuổi Trẻ) từ đầu những năm 1970, đến nay vẫn không được cấp phép xây dựng, do thuộc diện giải phóng mặt bằng làm Công viên Tuổi Trẻ, nhưng dự án này chưa biết đến bao giờ mới thực hiện. Có đất, có nhà nhưng nhiều năm nay, ông Tuấn và con cháu của mình sống trong cảnh tạm cư do không được nhập hộ khẩu, con cháu phải đi học trái tuyến. Rất nhiều hộ dân sống trong ngõ 213 này phải cùng chung công tơ điện, đồng hồ nước…