Trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo (AI), nhiều công ty công nghệ đang áp dụng các mô hình làm việc đòi hỏi sự hy sinh lớn về thời gian và sức lực để tăng tốc phát triển. Mô hình 996, trong đó nhân viên làm việc từ 9h sáng đến 9h tối, 6 ngày một tuần, đã trở thành tiêu chuẩn tại nhiều công ty Trung Quốc và đang lan rộng sang Mỹ. 심지어 một số công ty đang tiến tới mô hình 007, làm việc từ nửa đêm đến nửa đêm, 7 ngày một tuần.

Mô hình 996 bắt nguồn từ các công ty công nghệ Trung Quốc và gây nhiều tranh cãi về việc xóa bỏ cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Năm 2021, chính phủ Trung Quốc đã trấn áp mô hình này, nhưng nhiều công ty vẫn âm thầm duy trì. Tại Mỹ, startup phần mềm Rilla tại Thung lũng Silicon cho biết gần như toàn bộ đội ngũ 80 nhân viên đang tuân theo lịch 996.

Một số công ty thậm chí đang tiến tới mô hình 007. Nhà đầu tư mạo hiểm người Anh Harry Stebbings cho biết để xây dựng công ty trị giá 10 tỷ USD, bạn phải làm việc 7 ngày một tuần. Huawei là một ví dụ điển hình về văn hóa làm việc 007. Gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc đã chuyển sang mô hình mới để vượt qua khó khăn khi bị đưa vào danh sách đen thương mại.

Bất chấp lệnh cấm của Mỹ, Huawei đã chuyển mình thành công từ một công ty viễn thông trở thành cái tên đáng gờm về AI tại Trung Quốc. CEO Nvidia Jensen Huang cũng thừa nhận mình không có sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống, làm việc từ lúc thức dậy đến khi đi ngủ, suốt 7 ngày một tuần.

Tại Nvidia, làm ngoài giờ hành chính là điều bình thường. Cựu nhân viên cho biết họ được kỳ vọng làm cật lực 7 ngày một tuần với công việc chất đống đến 2h sáng. Những nỗ lực này đã giúp giá cổ phiếu Nvidia tăng vọt 1.600% trong 5 năm qua.

Không chỉ các công ty công nghệ lớn, một số startup cũng theo đuổi lịch 007 hoặc gần như vậy. Lịch trình vắt kiệt sức lao động này là điều họ cần vì thị trường vô cùng khốc liệt. Các startup AI đã huy động được 104,3 tỷ USD tại Mỹ trong nửa đầu năm, gần bằng mức 104,4 tỷ USD của cả năm 2024.

CEO của startup AI Greptile, Daksh Gupta, thừa nhận ông tìm kiếm những nhân viên sẵn sàng làm 84 giờ mỗi tuần. Lịch trình vắt kiệt sức lao động này là điều cần thiết để chuyển những đồng đầu tư thành lợi nhuận và thị phần.

Cử tri nhiều tỉnh thành đề xuất xây dựng mức lương khởi điểm cho bác sĩ cao hơn các ngành khác, do thời gian đào tạo cũng như được hành nghề lâu hơn. Đề xuất này được cử tri nêu trước Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.

Đội ngũ y bác sĩ phải trải qua thời gian đào tạo dài 6 năm, sau đó còn cần thêm 12 tháng thực hành tại các cơ sở y tế mới được cấp phép hành nghề. Hiện nay, với mức lương cơ sở 2.340.000 đồng, một bác sĩ mới ra trường làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập chỉ nhận được khoảng 7 triệu đồng mỗi tháng (đã bao gồm phụ cấp ưu đãi nghề 40%, chưa trừ các khoản bảo hiểm). Con số này được đánh giá là chưa tương xứng với thời gian đào tạo và áp lực công việc của ngành y.

Bộ Y tế cũng thừa nhận mức phụ cấp hiện tại quá thấp và không còn phù hợp với tình hình kinh tế, đời sống hiện tại. Trong khi lương cơ sở đã được điều chỉnh tăng 8 lần trong 13 năm qua, các khoản phụ cấp vẫn áp dụng theo quyết định ban hành từ năm 2011 mà không có sự điều chỉnh tương ứng.

Thực tế, nhiều bác sĩ trực và phẫu thuật viên đã phản ánh mức phụ cấp hiện tại không xứng đáng với khối lượng công việc và công sức của họ. Mức phụ cấp trực 24/24 là 115.000 đồng/người/phiên trực, hỗ trợ tiền ăn 15.000 đồng/người/phiên trực đối với bệnh viện hạng một, hạng đặc biệt. Phụ cấp ca mổ loại đặc biệt là 280.000 đồng, ca mổ loại một 125.000 đồng cho phẫu thuật viên chính.

Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết ngành đang đề xuất xếp lương bậc 2 cho các chức danh bác sĩ, bác sĩ y học dự phòng, dược sĩ khi tuyển dụng. Bộ cũng đang xây dựng Nghị định về phụ cấp ưu đãi theo nghề và Nghị định quy định phụ cấp đặc thù, phụ cấp chống dịch, hỗ trợ nhân viên y tế thôn bản.

Đề xuất mới được lấy ý kiến hồi tháng 4 cho thấy tiền phụ cấp trực, mổ của bác sĩ bệnh viện công có thể tăng gần gấp ba lần. Phụ cấp cho phẫu thuật viên chính hoặc bác sĩ gây mê chính sẽ tăng từ 280.000 đồng lên 790.000 đồng. Phụ cấp trực vào ngày nghỉ cuối tuần sẽ bằng 1,3 lần, còn vào ngày lễ, Tết sẽ bằng 1,8 lần mức thông thường.

Về phụ cấp thâm niên, Bộ Y tế giải thích rằng chế độ này đã được bãi bỏ theo Nghị quyết 27/2018 của Ban Chấp hành Trung ương nhằm đảm bảo tương quan tiền lương giữa các ngành.

Ngoài vấn đề lương bổng, cử tri còn kiến nghị đưa bác sĩ mới tốt nghiệp về xã thực hiện nghĩa vụ khám chữa bệnh ít nhất hai năm trước khi được nhận nhiệm vụ ở các cơ sở khác. Đối với đề xuất này, Bộ trưởng Lan cho biết sẽ nghiên cứu để đưa ra chính sách phù hợp.