Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang trải qua giai đoạn khó khăn trong lĩnh vực sản xuất khi chỉ số PMI (Purchasing Managers’ Index) của ngành sản xuất Trung Quốc trong tháng 7 đã giảm xuống còn 49,3. Đây là một tín hiệu cho thấy ngành sản xuất của Trung Quốc đang suy giảm. Chỉ số PMI là một thước đo quan trọng để đánh giá sức khỏe của ngành sản xuất và dịch vụ, với thang điểm từ 0 đến 100. Thông thường, mốc 50 được xem là ranh giới giữa tăng trưởng và suy thoái.

So với tháng 6, chỉ số PMI của Trung Quốc đã giảm 0,4 điểm, từ 49,7 xuống còn 49,3. Mặc dù sự sụt giảm này có vẻ không lớn, nhưng xu hướng giảm đang trở nên rõ ràng hơn. Ngoài ra, chỉ số PMI của các ngành phi sản xuất cũng giảm từ 50,5 xuống còn 50,1. Điều đáng lo ngại hơn là các đơn hàng mới từ nước ngoài tiếp tục suy giảm trong tháng 7. Chỉ số đơn hàng mới giảm từ 50,2 xuống còn 49,8; trong khi chỉ số đơn hàng xuất khẩu mới giảm mạnh 1,2 điểm, xuống còn 47,1.

Xu hướng giảm của đơn hàng xuất khẩu mới diễn ra ngay trước khi Mỹ chính thức áp thuế đối ứng 40% đối với hàng trung chuyển từ các quốc gia khác đến Mỹ. Xuất khẩu từ Trung Quốc sang Đông Nam Á tăng 16,8% so với cùng kỳ tháng 6 năm ngoái, nhưng xuất khẩu trực tiếp sang Mỹ lại giảm mạnh 16,1%. Khi Mỹ tăng thuế đối với các nước Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam và Indonesia, tình hình giao thương của Trung Quốc với hai quốc gia này cho thấy dấu hiệu xấu đi rõ rệt.

Trung Quốc đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong lĩnh vực xuất khẩu. Xuất khẩu của Trung Quốc sang EU trong tháng 6 tăng 6,9% so với cùng kỳ năm trước, nhưng nếu thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và EU được đẩy mạnh, các nhà sản xuất Châu Âu có thể sẽ ưu tiên tiêu thụ hàng nội địa, từ đó giảm lượng nhập khẩu từ Trung Quốc.

Phản ứng với số liệu PMI yếu kém, thị trường chứng khoán Trung Quốc đã có một phiên giao dịch sáng 31/7 không mấy tích cực, khi chỉ số CSI300 giảm 0,60% và chỉ số Shanghai Composite giảm 0,48%. Tuy nhiên, tính từ đầu tháng 7, CSI300 vẫn tăng 4,85%, Shanghai Composite tăng 4,49%, vượt trội so với chỉ số Nasdaq của Mỹ (+3,73%).

Trước tình hình này, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra nhiều biện pháp, như áp dụng chính sách tài khóa tích cực hơn và chính sách tiền tệ nới lỏng vừa phải nhằm tối đa hóa hiệu quả. Trong bối cảnh rủi ro thương mại với Mỹ và các chỉ số kinh tế suy yếu, giới đầu tư sẽ theo dõi chặt chẽ từng chính sách, từng động thái của Bắc Kinh để đánh giá khả năng giữ vững mục tiêu tăng trưởng của cường quốc này trong năm 2025.

Ngày 31/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một sắc lệnh điều hành về việc áp thuế đối ứng với hàng chục đối tác thương mại của Mỹ, nhằm mục đích cân bằng hoạt động thương mại và thúc đẩy việc làm trong nước. Theo đó, mức thuế áp dụng sẽ dao động từ 10% đến 41%, tùy thuộc vào từng quốc gia và tình hình thương mại.

Theo thông cáo từ Nhà Trắng, mức thuế cao nhất là 41% sẽ được áp dụng đối với Syria, trong khi Lào và Myanmar sẽ chịu mức thuế 40% cho các hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ. Ngược lại, một số quốc gia như Anh và Brazil sẽ thuộc nhóm có mức thuế thấp nhất, chỉ 10%.

Cũng theo sắc lệnh này, mức thuế đối với Canada sẽ được nâng từ 25% lên 35%. Các quốc gia có thâm hụt thương mại với Mỹ sẽ chịu mức thuế chung là 10%, trong khi hàng hóa trung chuyển để né thuế nhập khẩu sẽ bị áp thuế 40%. Sắc lệnh có hiệu lực từ ngày 7/8.

Các quốc gia không được liệt kê trong phụ lục của sắc lệnh và chưa có thỏa thuận thương mại với Mỹ sẽ chịu mức thuế chung là 10%. Một số đối tác thương mại được đề cập trong phụ lục này sắp đạt thỏa thuận với Mỹ, và vì thế các nền kinh tế đó sẽ tiếp tục chịu thuế như công bố đến khi thỏa thuận hoàn tất và Tổng thống Trump ban hành sắc lệnh tiếp theo.

Mức thuế mới công bố hầu hết bằng hoặc thấp hơn mức cũ. Một quan chức Mỹ cho biết các nước có thâm hụt thương mại với Mỹ sẽ chịu thuế 10%, trong khi các nước có thặng dư nhỏ với Mỹ bị áp thuế 15%. Mỹ đã công bố hơn 10 thỏa thuận với các đối tác.

Việc điều chỉnh thuế đối ứng này nhằm mục đích làm cân bằng hoạt động thương mại của Mỹ với các nền kinh tế khác, đồng thời đưa việc làm và sản xuất về trong nước. Tổng thống Trump đã nhiều lần nhấn mạnh về việc cần thiết phải bảo vệ lợi ích thương mại của Mỹ và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế trong nước.

Như Nhà Trắng đã thông báo, chính quyền Trump đang tiếp tục theo đuổi các thỏa thuận thương mại mới để tăng cường cơ hội cho các doanh nghiệp và người lao động Mỹ.

Trong một báo cáo gần đây, Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) đã nêu rõ những nỗ lực của chính quyền Trump trong việc thúc đẩy thương mại công bằng và cân bằng.