Tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2022 của Tổng cục Quản lý đất đai mới đây, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà nhấn mạnh, nhìn lại chặng đường 15 năm từ khi thành lập Tổng cục đến nay, ngành quản lý đất đai đã có nhiều dấu ấn, nhiều đóng góp cho sự phát triển đất nước, nhất là trong việc tham mưu, xây dựng chính sách pháp luật đất đai nhằm phát huy hiệu quả nguồn lực đất đai. Đặc biệt, là dấu ấn kết nối cơ sở dữ liệu đất đai với cơ sở dữ liệu dân cư để từng bước đi vào vận hành phục vụ công tác quản lý Nhà nước và phục vụ nhân dân.

Về nhiệm vụ năm 2023, Bộ trưởng Trần Hồng Hà yêu cầu các đơn vị tiếp tục rà soát, tham mưu lãnh đạo Bộ để phân công trách nhiệm trong việc xây dựng Luật Đất đai sửa đổi và việc lấy ý kiến nhân dân về Dự thảo Luật. Đồng thời, tiếp tục hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, kiểm tra đánh giá, kiểm soát quyền lực…

Vụ trưởng Vụ Pháp chế Bộ Tài nguyên và Môi trường Phan Tuấn Hùng đề nghị, năm 2023, Cục Đất đai, Cục Quy hoạch và phát triển tài nguyên đất, Cục Đăng ký và dữ liệu thông tin đất đai Cục Đất đai, Cục Quy hoạch và phát triển tài nguyên đất, Cục Đăng ký và dữ liệu thông tin đất đai cần tăng cường phối hợp với Vụ trong việc xây dựng Luật Đất đai (sửa đổi), xây dựng các Nghị định, Thông tư; tuyên truyền phổ biến Luật…

Về kết quả thực hiện nhiệm vụ năm 2022, bà Đoàn Thị Thanh Mỹ, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý đất đai cho biết, Tổng cục đã phối hợp tập trung hoàn thiện dự án Luật Đất đai sửa đổi. Công tác chỉ đạo, hướng dẫn việc quản lý, sử dụng đất tại các địa phương được thực hiện thường xuyên, kịp thời chấn chỉnh, kiểm soát tình trạng sốt đất, các biện pháp tháo gỡ vướng mắc góp phần phát triển kinh tế và trật tự xã hội…

Về dự án Luật Đất đai (sửa đổi), Tổng cục đã hoàn thiện các nội dung sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai và trình Quốc hội cho ý kiến vào kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022). Hiện nay, Tổng cục đã hoàn thành báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của Đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận và ý kiến thẩm tra của các Ủy ban thuộc Quốc hội để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Hoàn thiện hồ sơ để lấy ý kiến nhân dân theo quy định.

Tổng cục cũng đã tích cực phối hợp với các Bộ, ngành hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan đến đất đai, như: Dự án Luật Kinh doanh Bất động sản sửa đổi, dự án Luật Nhà ở sửa đổi, dự án Luật Đấu thầu sửa đổi, dự án Luật Hợp tác xã sửa đổi, dự án Luật Khoáng sản sửa đổi; Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 118/2014/NĐ-CP ngày 17/12/2014 của Chính phủ về sắp xếp, đổi mới và phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty nông, lâm nghiệp…

Trong năm 2022, Tổng cục đã tiếp tục chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương thực hiện tốt công tác đo đạc, đăng ký, cấp giấy chứng nhận, kết quả đến nay, cả nước đã đo đạc lập bản đồ địa chính đạt trên 78% tổng diện tích tự nhiên (các loại tỷ lệ bản đồ); tỷ lệ cấp giấy chứng nhận lần đầu đạt trên 97,4% tổng diện tích các loại đất cần cấp.

Tổng cục cũng đã tập trung chỉ đạo các địa phương tập trung nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai phục vụ giải quyết thủ tục hành chính về đất đai trên môi trường điện tử. Rà soát, đánh giá, xác định thủ tục hành chính phù hợp triển khai thực hiện dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 và công bố danh mục dịch vụ công tích hợp, cung cấp trên Cổng Dịch vụ công quốc gia nhằm đẩy mạnh việc tiếp nhận hồ sơ thủ tục hành chính về đất đai trực tuyến để người dân, doanh nghiệp vẫn giải quyết được thủ tục hành chính nhưng giảm thiểu việc đến nơi nộp hồ sơ.

Đến nay đã có 24/63 tỉnh, thành phố đã thực hiện việc kết nối liên thông điện tử trao đổi thông tin dữ liệu đất đai giữa cơ quan đăng ký đất đai và cơ quan thuế; 61/63 tỉnh, thành phố đã thực hiện việc thanh toán nghĩa vụ tài chính về đất đai qua Cổng dịch vụ Công Quốc gia…

Ngành Tài nguyên và Môi trường đã hoàn thành số hóa, đưa vào sử dụng cơ sở dữ liệu ở 397/705 đơn vị cấp huyện với 43 triệu thửa đất. Trong đó, đã kết nối chia sẻ 18 trường thông tin ở 56/63 tỉnh, thành phố; 316/705 đơn vị cấp huyện, 4.076/10.599 đơn vị cấp xã với hơn 24 triệu thửa đất và số lượng kết nối đang tiếp tục tăng. Các dịch vụ công trực tuyến sử dụng dữ liệu dân cư được triển khai trong đó thủ tục “Đăng ký biến động về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất do thay đổi thông tin về người được cấp Giấy chứng nhận (đổi tên hoặc giấy tờ pháp nhân, giấy tờ nhân thân, địa chỉ)” đã được triển khai tại 50/63 tỉnh, thành phố..

Về giá đất, Tổng cục tiếp tục chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương tổ chức áp dụng bảng giá đất giai đoạn 2020 – 2024 và việc xây dựng hệ số điều chỉnh giá đất trên địa bàn cấp tỉnh. 

Năm 2022, Tổng cục đã hoàn thành 3 đoàn kiểm tra tại thành phố Hải Phòng, Ninh Thuận và tỉnh Bình Thuận. Duy trì công tác tiếp nhận xử lý thông tin phản ánh của người dân và doanh nghiệp về những hành vi vi phạm trong quản lý và sử dụng đất thông qua đường dây nóng của Tổng cục…/.

Huy động trí tuệ, tâm huyết của Nhân dân hoàn thiện dự án Luật Đất đai (sửa đổi)

Thực hiện Nghị quyết số 671/NQ-UBTVQH15 ngày 23/12/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 170/NQ-CP về ban hành Kế hoạch tổ chức lấy ý kiến Nhân dân đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Mục đích nhằm triển khai thực hiện Nghị quyết số 671/NQ-UBTVQH15, đồng thời huy động trí tuệ, tâm huyết của Nhân dân hoàn thiện dự án Luật Đất đai (sửa đổi) bảo đảm chất lượng, khoa học, khả thi, đồng bộ, hiệu quả; phản ánh ý chí, nguyện vọng, vì lợi ích nhân dân và tạo không gian, nguồn lực cho sự phát triển của đất nước.

Đối tượng lấy ý kiến về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) bao gồm: Các tầng lớp Nhân dân ở trong nước và người Việt Nam định cư ở nước ngoài; các cơ quan nhà nước ở Trung ương và địa phương; Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp và các tổ chức chính trị – xã hội thành viên của Mặt trận, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội; doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh và các tổ chức kinh tế khác; các viện nghiên cứu, trường đại học và chuyên gia, nhà khoa học.

9 vấn đề trọng tâm của Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)

Nội dung lấy ý kiến gồm: Bố cục, nội dung và kỹ thuật trình bày của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Bên cạnh đó, lấy ý kiến về một số vấn đề trọng tâm của dự thảo Luật, gồm: (1) Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; (2) thu hồi đất và chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; (3) phát triển quỹ đất; (4) giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; (5) đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận và các thủ tục hành chính, dữ liệu, thông tin đất đai; (6) cơ chế, chính sách tài chính, giá đất; (7) chế độ quản lý, sử dụng các loại đất; (8) phân cấp, giám sát, kiểm soát quyền lực; (9) hộ gia đình sử dụng đất.

Các nội dung trọng tâm theo từng nhóm đối tượng như sau:

Các tầng lớp Nhân dân ở trong nước và người Việt Nam định cư ở nước ngoài: (1) Các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; (2) Trình tự, thủ tục thu hồi đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; (3) Quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; (4) Về mở rộng hạn mức nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân; (5) Về mở rộng đối tượng nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trồng lúa; (6) Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai; (7) Chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số.

Doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh và các tổ chức kinh tế khác: (1) Các trường hợp được Nhà nước cho thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê và cho thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm; (2) Quy định về bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất; (3) Các trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất; (4) Việc sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư thông qua thỏa thuận về quyền sử dụng đất; (5) Việc cho phép chuyển nhượng, thế chấp quyền thuê trong hợp đồng thuê đất trả tiền hằng năm; (6) Nguyên tắc xác định giá đất, bảng giá đất, giá đất cụ thể; (7) Các trường hợp được miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; (8) Chế độ sử dụng đất trong các khu công nghiệp.

Các cơ quan nhà nước ở Trung ương và địa phương; tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp: (1) Thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất; (2) Về người sử dụng đất, hộ gia đình sử dụng đất; (3) Căn cứ, thẩm quyền, trình tự, thủ tục lập, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; (4) Chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số; (5) Các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; (6) Quy định về bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất; (7) Việc sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư thông qua việc thỏa thuận về quyền sử dụng đất; (8) Việc cho phép chuyển nhượng, thế chấp quyền thuê trong hợp đồng thuê đất trả tiền hằng năm; (9) Nguyên tắc xác định giá đất, bảng giá đất, giá đất cụ thể; (10) Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai.

Các chuyên gia, nhà khoa học: (1) Phạm vi điều chỉnh; (2) Giải thích từ ngữ; (3) Nội dung quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; (4) Việc cho phép chuyển nhượng, thế chấp quyền thuê trong hợp đồng thuê đất trả tiền hằng năm; (5) Chế độ sử dụng đất đa mục đích, đất xây dựng công trình ngầm, trên không; (6) Nguyên tắc xác định giá đất, bảng giá đất, giá đất cụ thể.

Hình thức lấy ý kiến Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)

Hình thức lấy ý kiến gồm: Góp ý trực tiếp bằng văn bản (bản giấy, thư điện tử) áp dụng cho tất cả các đối tượng lấy ý kiến. Ý kiến góp ý gửi đến cơ quan, tổ chức được phân công trách nhiệm tại Kế hoạch này hoặc gửi trực tiếp đến Bộ Tài nguyên và Môi trường theo địa chỉ: Số 10 Tôn Thất Thuyết, phường Mỹ Đình 2, quận Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội hoặc qua hộp thư điện tử: luatdatdat@monre.gov.vn.

Tổ chức hội nghị, hội thảo, tọa đàm đối với các cơ quan nhà nước; tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp; doanh nghiệp, hợp tác xã và các tổ chức kinh tế khác; các chuyên gia, nhà khoa học. 

Ý kiến góp ý tại hội nghị, hội thảo, tọa đàm được cơ quan chủ trì tổ chức hội nghị, hội thảo, tọa đàm tập hợp, tổng hợp gửi về các cơ quan có trách nhiệm lấy ý kiến nhân dân nêu tại Điều 6 Nghị quyết số 671/UBTVQH15 để xây dựng báo cáo lấy ý kiến gửi về Bộ Tài nguyên và Môi trường, đồng thời gửi Ủy ban Kinh tế của Quốc hội.

Góp ý trực tiếp thông qua website chính thức lấy ý kiến Nhân dân đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) tại địa chỉ: luatdatdai.monre.gov.vn

Thông qua Cổng thông tin điện tử của Quốc hội, Cổng thông tin điện tử Chính phủ, Cổng thông tin điện tử Bộ Tài nguyên và Môi trường, các phương tiện thông tin đại chúng, các hình thức ứng dụng công nghệ thông tin, các hình thức phù hợp khác phù hợp với quy định của pháp luật.

Thời gian lấy ý kiến Nhân dân về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) bắt đầu từ ngày 3/1/2023 và kết thúc vào ngày 15/3/2023./.

Cụ thể, theo dự thảo, đối với đất đai, công dân có quyền:

1- Tham gia xây dựng chính sách pháp luật về đất đai theo quy định của pháp luật.

2- Tham gia góp ý kiến về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

3- Tham gia góp ý về phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

4- Giám sát việc tổ chức thực hiện chính sách pháp luật về đất đai.

5- Tham gia quản lý nhà nước, thảo luận và kiến nghị với cơ quan nhà nước về công tác quản lý, sử dụng đất đai.

6- Quyền về bình đẳng, bình đẳng giới trong quản lý, sử dụng đất đai.

7- Tham gia đấu giá quyền sử dụng đất; tham gia đấu thầu dự án có sử dụng đất; đề nghị Nhà nước giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

8- Nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho, nhận thừa kế, nhận góp vốn, thuê quyền sử dụng đất; mua, bán, nhận chuyển nhượng cổ phần, phần vốn góp là giá trị quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

9- Thực hiện các quyền của người sử dụng đất theo quy định của Luật này.

Quyền tiếp cận thông tin đất đai

Theo dự thảo, công dân được quyền tiếp cận các thông tin đất đai sau đây:

1- Thông tin về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, các quy hoạch có sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định, phê duyệt; kết quả thống kê, kiểm kê đất đai; bảng giá đất đã được công bố; phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; kết quả thanh tra, kiểm tra, giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai, kết quả xử lý vi phạm pháp luật về đất đai.

2- Thông tin về các thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai.

3- Văn bản quy phạm pháp luật về đất đai.

4- Việc tiếp cận thông tin đất đai theo quy định của Luật này và pháp luật về tiếp cận thông tin.

Bên cạnh đó, dự thảo cũng nêu rõ nghĩa vụ của công dân đối với quản lý, sử dụng đất đai: Chấp hành đúng các quy định của pháp luật về đất đai; tham gia góp ý, giám sát, phản biện xã hội trong việc hoàn thiện và thực thi chính sách, pháp luật về đất đai; giữ gìn, bảo vệ và phát triển tài nguyên đất; tôn trọng quyền sử dụng đất của người sử dụng đất khác./.

Kế hoạch nhằm triển khai thực hiện Nghị quyết số 170/NQ-CP của Chính phủ, đồng thời, huy động trí tuệ, tâm huyết của Nhân dân để hoàn thiện dự án Luật Đất đai (sửa đổi) bảo đảm chất lượng, khoa học, khả thi, đồng bộ, hiệu quả; phản ánh ý chí, nguyện vọng, vì lợi ích của nhân dân và tạo không gian, nguồn lực cho sự phát triển của đất nước.

Theo Kế hoạch, dự thảo Báo cáo của Chính phủ về kết quả lấy ý kiến nhân dân đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) và dự thảo báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của Nhân dân đối với Luật Đất đai (sửa đổi); hoàn thiện hồ sơ dự án Luật Đất đai sửa đổi trên cơ sở tiếp thu ý kiến nhân dân trước ngày 27/3/2023.

Báo cáo Ban chỉ đạo về việc tổng hợp kết quả lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi); việc tiếp thu, giải trình ý kiến của nhân dân và dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã được hoàn thiện theo ý kiến góp ý trước ngày 28/3/2023.

Trình Chính phủ dự thảo Báo cáo kết quả lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi); báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của nhân dân và dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã được chỉnh lý, hoàn thiện theo ý kiến góp ý trước ngày 1/4/2023.

Trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước ngày 5/4/2023

Theo Kế hoạch, sẽ tiếp thu, giải trình ý kiến Thành viên Chính phủ, hoàn thiện Báo cáo kết quả lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi); báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của nhân dân và dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã được tiếp thu, hoàn thiện báo cáo Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước ngày 05/4/2023.

Tham mưu cho Chính phủ tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hoàn thiện hồ sơ dự án Luật Đất đai (sửa đổi), báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội để trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ V trước ngày 25/4/2023.

Cũng theo Kế hoạch, dự kiến Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ phối hợp với Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức lấy ý kiến trong khoảng thời gian từ ngày 20 – 23/2/2023; phối hợp với Trung ương Hội Nông dân Việt Nam tổ chức lấy ý kiến từ 1 – 3/3/2023; phối hợp với Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức lấy ý kiến từ 3 – 5/3/2023; phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương tổ chức lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) theo yêu cầu của các cơ quan chủ trì; hội thảo lấy ý các doanh nghiệp, liên hiêp hội, chuyên gia, nhà khoa học tại TP.HCM trong khoảng 10 – 15/3/2023.

Bên cạnh đó, Bộ sẽ tổ chức các Đoàn công tác đôn đốc việc lấy ý kiến nhân dân ở khu vực trung du và miền núi phía Bắc tại Hòa Bình và Lạng Sơn; khu vực Đồng bằng Sông Hồng tại Thái Bình; Vùng Bắc Trung bộ và duyên hải miền Trung tại Nghệ An và Đà Nẵng; vùng Tây Nguyên tại Gia Lai; vùng Đông Nam Bộ tổ chức tại Bà Rịa – Vũng Tàu; vùng Đồng bằng sông Cửu Long tổ chức tại thành phố Cần Thơ./.

Qua đó nhằm phát huy quyền làm chủ, huy động trí tuệ, tâm huyết, thể hiện ý chí, nguyện vọng của nhân dân để hoàn thiện dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, khả thi của hệ thống pháp luật, đáp ứng được yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Mặt khác, tạo sự thống nhất và đồng thuận của nhân dân đối với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về đất đai; nâng cao nhận thức, ý thức tuân thủ pháp luật, trách nhiệm của cá nhân, cơ quan, tổ chức trong việc hoàn thiện chính sách, pháp luật về đất đai, phù hợp với thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. 

Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh yêu cầu việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân phải được tiến hành dân chủ, khoa học, công khai, minh bạch, thực chất; tổ chức lấy ý kiến nhân dân với các hình thức thích hợp, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân tham gia góp ý. 

Các quận, huyện, thị xã có trách nhiệm tuyên truyền, vận động cán bộ, nhân dân tham gia đóng góp ý kiến và phản ánh trung thực, kịp thời ý kiến đóng góp; việc tổ chức lấy ý kiến phải bảo đảm sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, sự chỉ đạo tổ chức thực hiện chặt chẽ của các cấp chính quyền; đề cao trách nhiệm người đứng đầu và sự phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức. 

TP. Hà Nội chỉ đạo nội dung lấy ý kiến nhân dân phải toàn diện và có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào một số nội dung, chính sách lớn, các vấn đề liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp được dư luận quan tâm. Ý kiến đóng góp của nhân dân phải được tập hợp, tổng hợp đầy đủ, chính xác, khách quan, kịp thời báo cáo cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu, tiếp thu, giải trình nghiêm túc để hoàn thiện dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Các cơ quan thông tin đại chúng có trách nhiệm tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia góp ý kiến; phản ánh trung thực, kịp thời ý kiến tham gia của nhân dân; kiên quyết đấu tranh với các hoạt động vi phạm pháp luật lợi dụng chống phá, xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước.

Nội dung lấy ý kiến cho toàn bộ dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), trong đó, tập trung một số vấn đề trọng tâm như: Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; thu hồi đất và chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; phát triển quỹ đất; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận và các thủ tục hành chính, dữ liệu, thông tin đất đai; cơ chế, chính sách tài chính, giá đất; chế độ quản lý, sử dụng các loại đất; phân cấp, giám sát, kiểm soát quyền lực; hộ gia đình sử dụng đất.

Đối tượng lấy ý kiến gồm: HĐND, UBND các cấp; các cơ quan Nhà nước trên địa bàn thành phố; Ủy ban Mặt trận Tổ quốc việt Nam các cấp và các tổ chức chính trị – xã hội thành viên của Mặt trận, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp; doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh và các tổ chức kinh tế khác; các tầng lớp nhân dân. 

Hình thức lấy ý kiến góp ý trực tiếp hoặc bằng văn bản gửi đến cơ quan, tổ chức được phân công trách nhiệm; thảo luận tại các hội nghị, hội thảo theo khu vực và theo địa giới hành chính cấp huyện do cơ quan có trách nhiệm tổ chức; thông qua Cổng thông tin điện tử của Quốc hội, Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND thành phố, Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND cấp huyện, các phương tiện thông tin đại chúng, các hình thức ứng dụng công nghệ thông tin và các hình thức phù hợp khác. Thời gian lấy ý kiến kết thúc vào ngày 15/3/2023.

Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội là cơ quan thường trực giúp việc cho Thường trực HĐND, UBND thành phố trong việc tổ chức và triển khai thực hiện; tổng hợp kết quả tham gia ý kiến của các sở, ngành, UBND cấp huyện, các tổ chức, cá nhân. Sau đó, tổng hợp và báo cáo, Thường trực HĐND thành phố, UBND thành phố chủ trì, phối hợp với Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố tổ chức hội nghị thảo luận, hoàn thiện báo cáo của toàn thành phố để báo cáo về Bộ Tài nguyên và Môi trường./.

Vụ Đất đai (Bộ Tài nguyên và Môi trường) vừa có báo cáo tiến độ thực hiện kế hoạch lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) và tổng hợp, tiếp thu ý kiến nhân dân, theo tinh thần Nghị quyết số 170/NQ-CP ngày 31/12/2022 của Chính phủ.

Theo đó, tính đến ngày 7/2/2023, thống kê từ Vụ Đất đai cho thấy đã có 28 bộ, ngành, địa phương tại các khu vực trên cả nước ban hành Kế hoạch lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) theo Nghị quyết số 170/NQ-CP của Chính phủ về ban hành Kế hoạch tổ chức lấy ý kiến Nhân dân đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Trong đó, về phía các bộ/ngành, hiện có Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện lấy ý kiến nhân dân đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Về phía các địa phương, hiện có 25 tỉnh, thành phố đã ban hành kế hoạch trên, bao gồm: Hà Giang, Điện Biên, Yên Bái, Lạng Sơn, Phú Thọ, Bắc Giang, Bắc Ninh, Hải Phòng, Hưng Yên, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Nam, Bình Định, Bình Thuận, Đăk Nông, Gia Lai, Thành phố Hồ Chí Minh, Long An, Bến Tre, Sóc Trăng, Cà Mau.

Ngoài ra, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã nhận được 2 ý kiến góp ý bằng văn bản; 197 lượt ý kiến góp ý của tổ chức, cá nhân đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) trên website lấy ý kiến nhân dân (https://luatdatdai.monre.gov.vn).

Nội dung góp ý tập trung ý kiến nhiều nhất tại chương I quy định chung; chương VII bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất; chương X đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; chương VI thu hồi đất, trưng dụng đất; chương XI tài chính về đất đai, giá đất; chương IX giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất.

Trước đó, ngày 30/1/2023, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Quyết định số 120/QĐ – BTNMT ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 170/NQ-CP. Theo đó, từ ngày 20/2-15/3, cơ quan này sẽ tổ chức các đoàn công tác theo dõi, đôn đốc việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) tại các địa phương.

Kế hoạch nhằm triển khai thực hiện Nghị quyết số 170/NQ-CP đồng thời huy động trí tuệ, tâm huyết của nhân dân để hoàn thiện dự án Luật Đất đai (sửa đổi) bảo đảm chất lượng, khoa học, khả thi, đồng bộ, hiệu quả; phản ánh ý chí, nguyện vọng vì lợi ích của nhân dân và tạo không gian, nguồn lực cho sự phát triển của đất nước.

Bộ Tài nguyên và Môi trường dự kiến hoàn thiện hồ sơ dự án Luật Đất đai sửa đổi trên cơ sở tiếp thu ý kiến nhân dân trước ngày 27/3/2023; trình Chính phủ báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của nhân dân và dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã được chỉnh lý, hoàn thiện theo ý kiến góp ý trước ngày 1/4/2023; báo cáo Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước ngày 5/4/2023.

Trên cơ sở đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tham mưu cho Chính phủ tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hoàn thiện hồ sơ dự án Luật Đất đai (sửa đổi), báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội để trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ V, trước ngày 25/4/2023./.

Để đảm bảo hoàn thành mục tiêu nâng cao hiệu suất và tính minh bạch của dịch vụ quản lý đất đai trên cả nước, ngày 9/2, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đề nghị 30 tỉnh, thành phố thực hiện dự án “Tăng cường quản lý đất đai và cơ sở dữ liệu đất đai” (dự án VILG) gấp rút triển khai, hoàn thành tiến độ trước tháng 6/2023.

Tại cuộc họp đánh giá tình hình thực hiện dự án VILG diễn ra sáng nay, ông Chu An Trường, Phó Cục trưởng Cục Quy hoạch và Phát triển tài nguyên đất, Giám đốc Ban Quản lý dự án VILG cho biết dự án này sử dụng vốn vay từ Ngân hàng Thế giới, thực hiện từ tháng 3/2017 đến tháng 6/2023, tại 30 tỉnh, thành phố trên cả nước.

Đến nay, dự án VILG đã hoàn thành kết nối vận hành cơ sở dữ liệu đất đai gia tại 210/237 huyện thuộc 29/30 tỉnh, thành phố tham gia dự án. Trong đó, có 19 tỉnh đã hoàn thành kết nối toàn bộ vận hành cơ sở dữ liệu đất tại các huyện tham gia dự án; ngoài ra có 40 quận, huyện thuộc 6 tỉnh, thành phố ngoài dự án tham gia kết nối.

Bên cạnh đó, ngày 29/12/2022, Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Công an đã thực hiện việc kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và Cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai nhằm thực hiện tốt hơn nhiệm vụ quản lý nhà nước, phục vụ người dân. Trong 305 huyện đã kết nối với cơ sở dữ liệu dân cư có 281 huyện của dự án VILG.

Về triển khai các dịch vụ kết nối về đất đai trên hệ thống thông tin đất đai Hệ thống thông tin đất đai (VBDLIS) và việc quản lý và duy trì cơ sở dữ liệu đất đai tại các địa phương, đến nay dự án đã kết nối liên thông thuế điện tử tại 24/30 tỉnh, thành phố; kết nối hệ thống 1 cửa điện tử tại 18/30 tỉnh; kết nối cổng dịch vụ công quốc gia về dịch vụ thanh toán nghĩa vụ tài chính về đất đai cấp độ 4 cho 30/30 tỉnh.

Tuy vậy, ông Trường cũng lưu ý bên cạnh kết quả đã đạt được, quá trình triển khai dự án hiện vẫn còn một số tồn tại, hạn chế cần khắc phục như: Công tác giải ngân còn thấp (dự án có tổng vốn sau điều chỉnh hơn 125 triệu USD, tuy nhiên tính đến ngày 31/1/2023, mới giải ngân được 48,752 triệu USD – đạt 38,8%).

Bên cạnh đó, khối lượng công việc cần phải thực hiện còn nhiều. Quá trình triển khai dự án VILG gặp nhiều khó khăn do những điều chỉnh về cơ chế tài chính, bố trí vốn, ảnh hưởng của dịch Covdi-19, lúng túng trong thực hiện các quy định của nhà tài trợ, năng lực còn hạn chế của các ban quản lý dự án, của các nhà thầu.

Đáng chú ý, hiện nay, có 1 địa phương xin rút khỏi dự án VILG là tỉnh Khánh Hòa.

Nhấn mạnh dự án VILG chỉ còn gần 5 tháng nữa sẽ kết thúc, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân cho rằng nhiệm vụ trọng tâm của dự án VILG ở trung ương cũng như ở địa phương trong năm 2023 là phải tập trung nỗ lực để hoàn thành dự án theo đúng cam kết, đạt được các mục tiêu đã đề ra.

Vì vậy, thay mặt Bộ Tài nguyên và Môi trường, ông Ngân đề nghị ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chỉ đạo bố trí đủ các nguồn vốn bao gồm vốn IDA và vốn đối ứng trong tháng 2/2023, để đảm bảo tiến độ thực hiện dự án theo đúng cam kết.

Cùng với đó, ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường, Ban Quản lý dự án cấp tỉnh và các sở, ban, ngành liên quan quyết liệt chỉ đạo các nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công xây dựng, nghiệm thu cơ sở dữ liệu đất đai và đưa ngay vào vận hành, khai thác sử dụng; xây dựng phương án tiếp nhận sản phẩm, phương án vận hành cơ sở dữ liệu sau khi dự án kết thúc.

Lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đề nghị Ngân hàng Thế giới tiếp tục phối hợp chặt chẽ với bộ hoàn thành ký kết Hiệp định điều chỉnh của dự án; hỗ trợ các chuyên gia để triển khai các hoạt động nghiên cứu hỗ trợ chuyên sâu hỗ trợ về chính sách đất đai, Luật Đất đai như sau: Lộ trình phát triển Hệ thống thông tin đất đai quốc gia bền vững; tích hợp Hệ thống thông tin địa lý và Hệ thống thông tin đất đai; lộ trình chuyển đổi và hiện đại hóa công tác định giá đất đai; nghiên cứu về việc thu hồi đất.

Về phía các đơn vị trực thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, ông Nhân đề nghị Cục Đăng ký và Dữ liệu thông tin đất đai, Vụ Hợp tác quốc tế khẩn trương phối hợp Bộ Tài chính, các bộ ngành, có liên quan hoàn thành việc ký kết Hiệp định điều chỉnh dự án; tăng cường tập trung theo dõi, giám sát tình hình thực hiện dự án của các địa phương, đặc biệt các tỉnh đang chậm tiến độ, nắm bắt khối lượng, chất lượng, tỷ lệ giải ngân, kịp thời đưa ra giải pháp để tháo gỡ cùng địa phương…/.

Sau hơn 9 năm được thi hành, bên cạnh những kết quả đạt được, Luật Đất đai năm 2013 đã lộ rõ nhiều bất cập, chồng chéo so với các luật khác dẫn đến việc mập mờ về trách nhiệm quản lý, khó khăn trong quá trình tổ chức, thực hiện trong thực tiễn.

Từ phương diện quản trị…

Hiện nay, việc sử dụng đất ở nhiều nơi còn lãng phí, hiệu quả thấp; nhiều dự án chậm hoặc không đưa đất vào sử dụng; có tình trạng bỏ hoang đất nông nghiệp; thị trường đất đai trong thời gian qua có lúc có nơi thiếu minh bạch, rõ ràng đã tác động xấu, làm méo mó quá trình phát triển đô thị; tình trạng tham nhũng, trục lợi và thất thoát nguồn thu ngân sách liên quan đến đất đai vẫn còn diễn ra. Thực tế những năm qua cho thấy, các kiến nghị, khiếu nại về lĩnh vực đất đai tiếp tục chiếm đa số trong tổng số đơn khiếu nại.

Tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV đã quyết định đưa Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022. Dự luật được kỳ vọng sẽ giải quyết được những bất cập trong quản lý đất đai hiện nay.

Theo nhận định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Luật Đất đai (sửa đổi) là dự luật lớn, có nhiều nội dung phức tạp, tác động sâu rộng nhiều mặt đến kinh tế – xã hội và đời sống của nhân dân, cần có thời gian để chuẩn bị, xem xét, đánh giá một cách kỹ lưỡng, thận trọng. Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội không ban hành ngay Nghị quyết về đất đai (trong khi chờ sửa luật) và quyết định giữ dự luật này trong Chương trình cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 3 và thứ 4 (năm 2022) để thông qua vào năm 2023.

Trong một cuộc làm việc với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, Luật Đất đai giữ vị trí trung tâm trong hệ thống chính sách, pháp luật về đất đai, có tầm quan trọng đặc biệt, phạm vi tác động rất rộng, tính chất phức tạp và rất khó, rất chuyên sâu. Trong quá trình tổng kết Nghị quyết số 19-NQ/TW về đất đai cũng đã cho thấy có nhiều nội dung mâu thuẫn, chồng chéo trong các luật chuyên ngành với Luật Đất đai, một số nội dung đã lạc hậu, nhiều vấn đề mới cũng đã phát sinh cần được nghiên cứu, bổ sung và hoàn thiện.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, việc sửa đổi Luật Đất đai là nhiệm vụ lập pháp trọng tâm của Quốc hội nhiệm kỳ Khóa XV. Với ý nghĩa và tầm quan trọng như vậy, Chủ tịch Quốc hội đặt ra một số yêu cầu cần quán triệt xuyên suốt quá trình nghiên cứu, sửa đổi Luật Đất đai. Trong đó, phải thể chế hóa kịp thời các chủ trương, định hướng lớn của Đảng về quản lý, sử dụng nguồn lực đất đai được thể hiện tại Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, là quan điểm của Trung ương sau khi tổng kết thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW. Bên cạnh đó, cần bám sát quan điểm của Bộ Chính trị tại Nghị quyết số 39-NQ/TW năm 2019 về quản lý các nguồn lực, Hiến pháp năm 2013.

Làm việc với một số tỉnh ở Tây Nguyên, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các địa phương cần quan tâm tập trung giải quyết vấn đề đất đai cho đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là rà soát tình trạng đất đai ở các nông, lâm trường hiện nay đang quản lý nhưng không có hiệu quả, chuyển về địa phương một diện tích khá lớn nhưng chưa được đo vẽ, cắm mốc, một số nơi thì chưa bàn giao hoặc nhận bàn giao nhưng chưa có kế hoạch sử dụng.

Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng cần nhanh chóng sửa đổi Luật Đất đai năm 2013 nhằm khắc phục sự chồng chéo giữa các luật; giải quyết tình trạng thiếu nhà ở, đất ở những vùng khó khăn; đồng thời tạo ra đột phá trong cải cách thể chế, khơi thông các nguồn lực đất đai để thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, góp phần làm cho thị trường đất đai minh bạch và sử dụng hiệu quả hơn.

Giải thích về việc Luật Đất đai năm 2013 có nhiều bất cập, GS.TS Luật Trần Ngọc Đường (nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Việt Nam), nêu rõ: Luật Đất đai năm 2013 được xây dựng song song với Hiến pháp 2013. Hôm trước Quốc hội thông qua Hiến pháp năm 2013 thì hôm sau Quốc hội thông qua Luật Đất đai năm 2013. Vì được làm song song với Hiến pháp 2013 nên nhiều tư tưởng, tư duy của hiến pháp mới chưa được thể chế hóa đầy đủ trong Luật Đất đai năm 2013. Ví dụ, các vấn đề về phân công, phân quyền, phân cấp, kiểm soát quyền lực, đề cao nhân tố quyền con người, quyền công dân. Luật Đất đai năm 2013 còn có chỗ chưa đề cao các vấn đề này. Luật Đất đai năm 2013 cũng không có tầm nhìn xa nên mâu thuẫn với một loạt luật được ban hành theo tinh thần của Hiến pháp 2013 sau này.

Với tư cách là Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, ông Trần Hồng Hà, Phó Thủ tướng Chính phủ, cho biết, 11 nhóm chính sách lớn từ Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 về đất đai của Ban Chấp hành Trung ương là nội dung cải cách đột phá trong việc sửa đổi Luật Đất đai lần này.

Có một số ưu tiên khi bàn về hoàn thiện chính sách đất đai, trong đó đầu tiên là vấn đề quy hoạch – phải đổi mới về phương pháp, nội dung, hình thức và xác định lại vị thế, để quy hoạch mang được trách nhiệm, quyền hạn của Nhà nước trong việc phân bổ nguồn lực tài nguyên đất đai. Công tác quy hoạch cũng sẽ giải quyết được yêu cầu về công bằng, bình đẳng cho các bên trong phân bổ, sử dụng đất đai. Việc giải quyết nhu cầu sử dụng đất, thông qua công cụ này cũng sẽ thể hiện tính dân chủ trong quá trình xây dựng quy hoạch về đất đai.

Vấn đề ưu tiên thứ hai là định giá đất. Hiện tại, định giá đất vẫn còn khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn. Nếu chúng ta giải quyết được vấn đề định giá đất đai công khai, minh bạch, bình đẳng sẽ giải quyết được các mối quan hệ giữa Nhà nước, thị trường và xã hội.

Nói về vấn đề tài chính đất đai, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nêu ba vấn đề lớn, trong đó có vấn đề chuyển mục đích sử dụng đất. Đây là lỗ hổng vô cùng lớn vẫn còn tồn tại trong Luật Đất đai năm 2013. Ví dụ, sau khi được cổ phần hóa, doanh nghiệp ngoài nhà nước nhắm vào các khu “đất vàng” để chuyển mục đích sử dụng thành đất thương mại, đất ở, tạo địa tô chênh lệch, thất thoát.

Ông Lê Tiến Châu, khi còn giữ vai trò  Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã nêu ý kiến nhấn mạnh pháp luật về đất đai liên tục được hoàn thiện và là công cụ để Nhà nước quản lý đất đai chặt chẽ hơn, giúp khai thông nguồn lực cho phát triển kinh tế – xã hội. Trong những năm qua pháp luật về đất đai có những đóng góp quan trọng, nhất là vào phát triển kinh tế – xã hội cho các địa phương.

Tuy vậy, bối cảnh mới hiện nay cho thấy Luật Đất đai năm 2013 đã bộc lộ không ít bất cập, không còn phù hợp với thực tiễn, dẫn đến khả năng khai thác, phát triển đất đai bị hạn chế, chưa giải quyết được hài hòa lợi ích giữa người dân và doanh nghiệp trong sử dụng đất đai. Nhiều quy định của luật chưa tương thích, đồng bộ với các luật khác, nhất là các luật sau Hiến pháp năm 2013.

Ông Lê Tiến Châu cho biết: “Vấn đề quy định giá đất khi thu hồi là nguyên nhân của mọi nguyên nhân về khiếu kiện. Bồi thường cho dân mấy chục ngàn/m2 thôi, sau đó giao cho doanh nghiệp, phân lô, bán nền với giá mấy chục triệu/m2. Tiền bồi thường cho dân không đủ để họ di chuyển đi nơi khác. Vi phạm pháp luật về đất đai thì cơ quan thanh tra, cơ quan điều tra cũng phát hiện nhiều nhưng dân phát hiện là cơ bản. Bởi vậy, cần đặt ra trách nhiệm tham vấn ý kiến nhân dân, trách nhiệm giải trình của các cơ quan đại diện chủ sở hữu đất đai.

Báo cáo kết quả giám sát và kiến nghị sửa đổi Luật Đất đai năm 2013 của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nêu ra sáu bất cập lớn của Luật Đất đai năm 2013:

Một số quy định của Luật Đất đai năm 2013 chưa tương thích với Hiến pháp năm 2013 và các đạo luật có liên quan.

Vướng mắc, bất cập trong quy định về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Cụ thể là về kỳ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch sử dụng đất theo Luật Đất đai năm 2013 chưa thể hiện đầy đủ các không gian quy hoạch; quyền giám sát của HĐND các cấp chưa rõ ràng, còn chung chung, việc lấy ý kiến người dân về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chưa đầy đủ.

Vướng mắc, bất cập trong quy định về giao đất, cho thuê đất, quy định về tài chính với đất đai.

Vướng mắc, bất cập trong quy định về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư, giải quyết tranh chấp về đất đai.

Vướng mắc, bất cập trong quy định về quyền sử dụng đất đai của cộng đồng dân tộc thiểu số.

Vướng mắc, bất cập về tham vấn người dân trong lĩnh vực đất đai. Còn thiếu quy định về tham vấn ý kiến nhân dân; chỉ nêu về hình thức nhân dân tham gia vào quá trình thực hiện quyền, trách nhiệm bằng hình thức dân chủ đại diện là thông qua các cơ quan như Quốc hội, HĐND, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam… Còn cơ chế để nhân dân trực tiếp tham gia giám sát thì luật chưa quy định.

… Tới quan điểm của các chuyên gia

PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến (Trường Đại Luật Hà Nội) nêu các vụ việc tham nhũng, tiêu cực lớn xảy ra trong thời gian qua để kết luận rằng “tất cả đều liên quan đến đất công”. Theo ông, đất đai là nguồn lực của quốc gia nhưng đang bị xâu xé bởi các lợi ích nhóm, nhiều doanh nghiệp nhìn vào đất của quốc gia, mong muốn thu hồi đất của nông dân, chuyển đổi mục đích sử dụng, phân lô, bán nền, ăn chênh lệch để phất lên.

Ông cho rằng cần thể chế hóa bằng được vai trò của Nhà nước với tư cách là người sử dụng đất. Nhà nước cũng phải công bằng, bình đẳng như các đối tượng sử dụng đất khác. Nhân dân với tư cách là đại diện chủ sở hữu có quyền hành gì thì luật phải quy định rõ.

GS. Võ Khánh Vinh – nguyên Giám đốc Học viện Khoa học Xã hội thuộc Viện Hàn Lâm Khoa học Xã hội Việt Nam – cho biết: Đất đai là tài nguyên đặc biệt của quốc gia, nguồn lực quan trọng để phát triển đất nước nhưng dường như chúng ta mới ưu tiên việc quản lý nhà nước, trong đó chủ yếu nói đến vai trò của hành pháp là chính. Trong lần sửa đổi Luật Đất đai tới đây thì cần nhấn mạnh vai trò của Mặt trận Tổ quốc.

Giáo sư đề nghị, khi sửa đổi Luật Đất đai thì cần phải nhấn mạnh đất đai là sở hữu toàn dân nhưng cần làm rõ nội hàm để tránh những vấn đề phát sinh vì tham nhũng về đất đai là đáng sợ nhất – người ta dựa vào lỗ hổng của chính sách pháp luật, của thực thi, của vượt thẩm quyền từ địa phương để tham nhũng, trục lợi.

TS. Vũ Đình Ánh –  nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường, giá cả (Bộ Tài chính) – nhấn mạnh: Dù đã có những tiến bộ trong quản lý, sử dụng đất đai theo Luật Đất đai năm 2013 song trên thực tế vẫn còn rất nhiều lỗ hổng, cả trong các văn bản quy phạm pháp luật lẫn thực thi pháp luật về đất đai cũng như trong thanh tra, kiểm tra, giám sát. Vì vậy, những sai phạm về đất đai gây thiệt hại nặng nề cho nhà nước, doanh nghiệp và người dân có xu hướng xảy ra phổ biến hơn với mức độ ngày càng nghiêm trọng.

Theo TS. Vũ Đình Ánh, phương pháp định giá đất hiện nay chưa đầy đủ, cụ thể và khả thi khi thẩm quyền định giá đất được giao cho chủ tịch UBND cấp tỉnh. Lỗ hổng liên quan đến giá đất chỉ được bịt kín khi thay đổi quy trình và thẩm quyền định giá đất đi đôi với việc xác định rõ trách nhiệm và quyền hạn của các bên liên quan.

TS. Kinh tế Nguyễn Minh Phong (nguyên Trưởng phòng Phòng Nghiên cứu kinh tế thuộc Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế – xã hội Hà Nội) kiến nghị: Trong quá trình sửa đổi Luật Đất đai thì cần bổ sung, hoàn thiện các quy định để bảo đảm công khai, minh bạch trong quản lý đất đai. Cụ thể, xây dựng hệ thống thông tin thị trường bất động sản gắn với thông tin đất đai; xây dựng cơ sở dữ liệu số và hệ thống thông tin quốc gia về đất đai tập trung, thống nhất, đồng bộ, đa mục tiêu và kết nối liên thông. Đồng thời, cần bảo đảm công khai, minh bạch, có cơ chế đồng bộ, cụ thể để xử lý vi phạm quy định về giao đất, cho thuê đất, nhất là liên quan tới đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu dự án có sử dụng đất./.