Trong bối cảnh đặc biệt khi các địa phương vừa hoàn thành quá trình sáp nhập tỉnh, xã và hoạt động dưới mô hình chính quyền 2 cấp, Đại hội Đảng bộ cấp xã đang diễn ra với nhiều kỳ vọng và thách thức. Không chỉ là một sự kiện chính trị quan trọng, đây còn là một dấu mốc lịch sử, đòi hỏi Đảng bộ phải có những định hướng và hành động cụ thể để thực sự ‘lo cho Dân’ trong tình hình mới.

Quá trình sáp nhập và thay đổi mô hình chính quyền đã mở rộng quyền hạn và trách nhiệm của Đảng ủy cấp xã, đồng thời đặt ra yêu cầu cao hơn về khối lượng công việc và hiệu quả hoạt động. Việc vận hành chính quyền địa phương 2 cấp đòi hỏi sự đổi mới trong phương thức lãnh đạo của tổ chức Đảng, đặc biệt là Đảng ủy cấp xã, để dẫn dắt chính quyền và Nhân dân thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ.

Cùng với nhiệm vụ lãnh đạo và chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị, Đảng ủy cấp xã mới còn có nhiều nhiệm vụ quan trọng trong việc định hướng phát triển kinh tế – xã hội. Điều này bao gồm việc xác định nhiệm vụ trọng tâm, đột phá, các chương trình, đề án, dự án trọng điểm, mục tiêu, chỉ tiêu, phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu về phát triển kinh tế – xã hội cho cả nhiệm kỳ mới.

Một trong những nhiệm vụ quan trọng của Đảng ủy cấp xã mới là ưu tiên giải quyết các vấn đề cấp thiết của người dân, tập trung vào những việc mà người dân đang cần và mong chờ. Để thực hiện điều này, vai trò của chính quyền cấp xã cần phải chủ động hơn, tăng cường tham mưu và triển khai các chính sách từ chính quyền cấp trên một cách hiệu quả nhất để phục vụ Nhân dân.

Đảng ủy cấp xã mới cần đảm bảo có những chính sách và giải pháp riêng biệt để phát triển vùng sáp nhập và các khu vực khó khăn, không để ai bị bỏ lại phía sau. Đại hội Đảng bộ sẽ là cơ hội lớn để Đảng ủy các xã, phường tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, đánh giá toàn diện kết quả thực hiện nghị quyết nhiệm kỳ trước. Từ đó, đề ra phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp thiết thực cho nhiệm kỳ mới; có các quyết sách phát huy tiềm năng, lợi thế của từng địa phương.

Thành công của việc sắp xếp đơn vị hành chính là quá trình hiện thực hóa bằng hành động, kết quả rõ nét trong phát triển kinh tế – xã hội và chất lượng cuộc sống của người dân. Vai trò, trọng trách của Đảng ủy cấp xã mới là rất lớn, nhất là trong lãnh đạo, chỉ đạo cả hệ thống chính trị cấp xã xây dựng khối đoàn kết vững mạnh, thúc đẩy kinh tế – xã hội phát triển, đóng góp quan trọng vào thực hiện các mục tiêu của tỉnh.

Đây cũng là phép thử cho các Đảng ủy xã, phường mới, là cơ hội để bứt phá, đưa địa phương chuyển mình theo tinh thần đổi mới của Trung ương, của tỉnh. Để thực hiện được điều này, Đảng ủy cấp xã cần huy động sự tham gia tích cực của cả hệ thống chính trị và nhân dân, nhằm xây dựng một xã hội công bằng, phát triển và thịnh vượng.

Bộ Chính trị đã đưa ra yêu cầu giải quyết dứt điểm chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức bị tác động bởi sắp xếp tổ chức bộ máy. Trong kết luận số 183-KL/TW về triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Chính trị đã giao các cơ quan liên quan thực hiện một số nhiệm vụ quan trọng.

Trước hết, cần khẩn trương tổ chức tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ công chức, viên chức cấp xã. Bộ Nội vụ được giao phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng bộ công cụ đánh giá hiệu quả công việc để làm thước đo chất lượng công chức, viên chức. Nhiệm vụ này cần hoàn thành trước ngày 31.8.2025.

Thứ hai, Bộ Nội vụ cùng các bộ, ngành liên quan sẽ nghiên cứu, ban hành hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền ban hành quy định về chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy. Đối tượng bao gồm cán bộ, công chức, viên chức và người lao động có từ đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc có đủ 15 năm trở lên làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn và đã đủ tuổi nghỉ hưu. Ngoài ra, còn bao gồm cán bộ cấp xã trở lên đang hưởng chế độ hưu trí, chế độ mất sức lao động, chế độ bệnh binh và người lao động làm việc tại các Hội do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ ở cấp tỉnh, cấp huyện.

Bộ Tư pháp được giao nhiệm vụ rà soát, tổng hợp và lấy ý kiến các bộ, ngành để đề xuất phương án hoàn thiện pháp luật về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền khi tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Đáng chú ý, Bộ Chính trị yêu cầu các bộ, ban, ngành và địa phương chỉ đạo xử lý giải quyết dứt điểm chế độ, chính sách đối với các đối tượng cán bộ, công chức chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy trước ngày 31.8.2025. Sau thời điểm này, việc giải quyết chế độ, chính sách sẽ kết thúc.

Nhìn chung, Bộ Chính trị đã đề ra các yêu cầu cụ thể nhằm đảm bảo việc sắp xếp tổ chức bộ máy được thực hiện một cách công bằng và đảm bảo quyền lợi cho cán bộ, công chức. Việc hoàn thành các nhiệm vụ này trước ngày 31.8.2025 sẽ giúp cho quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy được hoàn thiện, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của đất nước.

Quảng Ninh đã triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7, dẫn đến việc điều chuyển các Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình cấp huyện về 2 ban quản lý dự án cấp tỉnh. Sau quá trình rà soát và tiếp nhận, các dự án đang được đẩy nhanh tiến độ thi công để đảm bảo tỷ lệ giải ngân theo chỉ đạo của tỉnh.

Dự án Trường THCS và THPT Tiên Yên là một trong những ví dụ điển hình. Với tổng nguồn vốn đầu tư gần 159 tỷ đồng, dự án đã được chuyển giao về Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực II làm chủ đầu tư vào giữa tháng 5. Hiện tại, dự án đang triển khai theo đúng trình tự và kế hoạch đặt ra. Hai khối nhà chính 4 tầng và 5 tầng đã hoàn thành giai đoạn đào móng, cho thấy sự tiến triển tích cực.

Dự án tuyến đường kết nối từ QL4B đến QL18 cũng đang được triển khai gấp rút với tổng mức đầu tư gần 500 tỷ đồng. Đến nay, dự án đã thi công hoàn thành trên 50% khối lượng công việc. Các hạng mục chính như cầu và nền đường đều đang được hoàn thiện theo đúng tiến độ đặt ra.

Ngoài ra, công tác thanh toán khối lượng giải ngân nguồn vốn đầu tư công cũng đang được các chủ đầu tư tập trung triển khai. Ông Phạm Thành Hưng, Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án khu vực I tỉnh Quảng Ninh, cho biết hiện Ban đang làm chủ đầu tư 360 dự án với tổng nguồn vốn đầu tư trên 3.687 tỷ đồng. Đơn vị đang tập trung rà soát khó khăn của từng dự án, phấn đấu đến hết tháng 7 này sẽ hoàn thành giải ngân được gần 1.700 tỷ đồng, đạt gần 46% nguồn vốn được giao.

Kết thúc 6 tháng đầu năm 2025, công tác giải ngân nguồn vốn đầu tư công toàn tỉnh Quảng Ninh đạt 4.245 tỷ đồng, bằng 32,4% kế hoạch vốn, cao hơn so với cùng kỳ (21,5%). Điều này cho thấy nỗ lực của chính quyền tỉnh Quảng Ninh trong việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công và triển khai các dự án trọng điểm.

Quá trình hoàn thiện dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) đang hướng tới việc nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương.

Chiều 3/6, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, dự thảo Luật đã phân định rõ thẩm quyền giữa Hội đồng Nhân dân (HĐND) và Uỷ ban Nhân dân (UBND); giữa tập thể UBND và cá nhân Chủ tịch UBND cấp tỉnh, cấp xã.

Chuyển giao nhiều nhiệm vụ cho Chủ tịch UBND

Dự thảo Luật đã chuyển nhiều nhiệm vụ và quyền hạn từ UBND sang cho Chủ tịch UBND để đảm bảo xử lý nhanh chóng và kịp thời trong chỉ đạo và điều hành hoạt động quản lý hành chính tại địa phương. Điều này nhằm tăng cường vai trò và trách nhiệm của người đứng đầu UBND cấp tỉnh và cấp xã.

Theo đó, Chủ tịch UBND cấp tỉnh sẽ có 23 nhóm nhiệm vụ và quyền hạn, trong khi Chủ tịch UBND cấp xã sẽ có 17 nhóm nhiệm vụ và quyền hạn. Để đề cao vai trò và trách nhiệm cá nhân của Chủ tịch UBND, dự thảo Luật bổ sung quy định cho phép Chủ tịch UBND quyết định những vấn đề thuộc thẩm quyền của UBND và báo cáo lại tại phiên họp gần nhất.

Đẩy mạnh phân cấp và phân quyền

Tinh thần chủ đạo của lần sửa đổi Luật này là đẩy mạnh phân cấp và phân quyền. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, Quốc hội sẽ phân quyền cho Chính phủ, và Chính phủ sẽ tiếp tục phân cấp cho các bộ, ngành và chính quyền địa phương.

Dự kiến sẽ có khoảng 32 nghị định của Chính phủ cần được ban hành để cụ thể hóa việc phân cấp và phân quyền, đồng thời chuyển giao hơn 1.000 nhiệm vụ từ các bộ, ngành xuống cho địa phương.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần tiếp tục rà soát kỹ lưỡng các quy định để đảm bảo tính khả thi khi triển khai tại địa phương. Ông cũng nhấn mạnh rằng cần làm rõ những bất cập trong việc phân cấp và phân quyền để tránh tình trạng không thực hiện được do vướng mắc.

Với chủ trương phân cấp và phân quyền, áp lực công việc đặt lên vai trò Bí thư, Chủ tịch phường/xã sẽ rất lớn. Do đó, cần có những điều chỉnh cần thiết để đảm bảo hiệu quả hoạt động.