Trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến những biến động lớn về địa chính trị và công nghệ, nhiều quốc gia đang tìm kiếm giải pháp thay thế cho hạ tầng công nghệ của phương Tây. Sự chuyển dịch chiến lược toàn cầu này bắt nguồn từ những lo ngại về bảo mật và sự phụ thuộc vào các công nghệ do Mỹ kiểm soát.

Các cuộc xung đột tại Ukraine và Trung Đông đã trở thành “phòng thí nghiệm” cho các hình thái chiến tranh tương lai, với sự kết hợp giữa vũ khí, công nghệ và chiến thuật. Cuộc tấn công của Israel vào Iran, được hỗ trợ bởi Mỹ, đã cho thấy sự triển khai thiết bị bay không người lái và hoạt động xâm nhập mới, nhưng cũng phơi bày những điểm yếu công nghệ nghiêm trọng, đặc biệt là trong lĩnh vực định vị vệ tinh toàn cầu GPS.

Trong 12 ngày diễn ra xung đột, Iran và các tàu hoạt động tại khu vực vùng Vịnh liên tục gặp tình trạng nhiễu loạn tín hiệu định vị vệ tinh toàn cầu GPS. Tình trạng này đã khiến giới chức Iran lo ngại và chính phủ nước này đã bắt đầu tìm kiếm giải pháp thay thế. Iran đang xem xét chuyển sang sử dụng hệ thống định vị vệ tinh của Trung Quốc, còn gọi là Bắc Đẩu.

Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Iran, ông Ehsan Chitsaz, cho biết chính phủ đang lên kế hoạch chuyển đổi các lĩnh vực vận tải, nông nghiệp và internet sang sử dụng hệ thống định vị của Trung Quốc. Đây không chỉ là một động thái mang tính đối phó tình thế, mà còn là biểu hiện rõ ràng của một sự chuyển dịch chiến lược sâu rộng trên toàn cầu.

Phương Tây, đặc biệt là Mỹ, đã nắm thế thống trị hạ tầng công nghệ thế giới trong hàng thập kỷ. Tuy nhiên, sự lệ thuộc này có thể nhanh chóng trở thành điểm yếu. Kể từ năm 2013, các vụ rò rỉ thông tin và điều tra báo chí đã cho thấy nhiều công nghệ phương Tây bị lạm dụng cho các hoạt động giám sát và thu thập dữ liệu trên quy mô toàn cầu.

Việc Iran cân nhắc chuyển sang Bắc Đẩu gửi đi một thông điệp rõ ràng: Kỷ nguyên của sự phụ thuộc vào hạ tầng công nghệ do Mỹ kiểm soát đang dần kết thúc. Các quốc gia không còn muốn phó thác năng lực quốc phòng và chủ quyền số của mình cho mạng lưới vệ tinh do Mỹ điều hành.

Sự chuyển dịch này cũng thúc đẩy sự ra đời của hàng loạt hệ thống định vị quốc gia và khu vực như Galileo của châu Âu hay GLONASS của Nga. Tất cả đều nhằm giành lại phần nào quyền kiểm soát chủ quyền và thị phần trên thị trường định vị toàn cầu.

Iran không phải là quốc gia duy nhất gặp phải vấn đề về bảo mật. Israel đã ám sát thành công nhiều nhà khoa học hạt nhân và chỉ huy cấp cao trong lực lượng an ninh, quân đội Iran. Việc đối phương có thể xác định chính xác vị trí của các mục tiêu làm dấy lên lo ngại rằng hệ thống viễn thông nội địa đã bị xâm nhập.

Chính quyền Iran đã kêu gọi người dân ngừng sử dụng ứng dụng nhắn tin WhatsApp và xóa nó khỏi điện thoại. Iran cáo buộc nền tảng này thu thập dữ liệu người dùng để chuyển cho Israel.

Nhiều chuyên gia an ninh mạng từ lâu đã đặt dấu hỏi về tính bảo mật của WhatsApp. Hạ viện Mỹ cũng đã thông qua lệnh cấm sử dụng WhatsApp trên thiết bị công vụ.

Với Iran và nhiều quốc gia khác, thông điệp đã rõ. Các nền tảng phương Tây không còn đơn thuần là công cụ giao tiếp. Thay vì thế, chúng là vũ khí trong một cuộc chiến tình báo kỹ thuật số.

Tehran từ lâu đã phát triển một hệ thống mạng kết nối nội địa – mang tên Mạng Thông tin Quốc gia – cho phép nhà nước kiểm soát sâu hơn việc sử dụng Internet. Trong thời gian tới, quá trình này có khả năng sẽ được mở rộng.

Iran đang củng cố vị thế trong một trục ảnh hưởng mới – thách thức trực tiếp sự thống trị của phương Tây. Sự hợp tác giữa Iran và Trung Quốc không dừng ở mức giao dịch đơn thuần, mà cho thấy sự kết nối chiến lược nhằm đảm bảo quyền tự chủ số thực sự.

Đặt trong bối cảnh sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc, bước đi này của Iran càng mang ý nghĩa chiến lược. Iran đang trở thành đối tác ngày càng quan trọng trong sáng kiến này.

Những gì đang diễn ra là sự hình thành của một khối công nghệ mới – nơi cơ sở hạ tầng kỹ thuật số gắn chặt với tinh thần phản kháng chính trị. Các quốc gia mệt mỏi với sự áp đặt, tiêu chuẩn kép và bá quyền số từ phương Tây đã tìm thấy lợi ích chiến lược từ một sự ảnh hưởng mới.

Sự chuyển dịch nhanh chóng này là dấu hiệu báo trước cho một cuộc ‘chiến tranh lạnh công nghệ’ – cuộc đối đầu âm ỉ trong đó các quốc gia sẽ lựa chọn hạ tầng thiết yếu như định vị, truyền thông, dữ liệu hay thanh toán không còn dựa trên công nghệ ưu việt, mà dựa vào lòng tin chính trị và nhận thức về an ninh.

Khi ngày càng nhiều quốc gia làm theo, lợi thế công nghệ phương Tây sẽ dần bị thu hẹp, kéo theo sự thay đổi toàn diện trong cán cân quyền lực toàn cầu.

Sự hội tụ giữa phân quyền và trí tuệ nhân tạo đang tạo ra những cơ hội và thách thức mới trong lĩnh vực công nghệ, với trọng tâm là các vấn đề về niềm tin và quyền riêng tư. Các lãnh đạo ngành từ các mạng lưới công nghệ khác nhau đã thảo luận về vấn đề này trong một cuộc thảo luận bảng tròn mới đây.

Sự kết hợp giữa phân quyền và trí tuệ nhân tạo đang làm thay đổi cảnh quan công nghệ, với một trọng tâm mạnh mẽ vào niềm tin và quyền riêng tư. Các chuyên gia từ Render Network, Manifest Network và các lãnh đạo công nghệ khác đã trao đổi về cách các công nghệ mới nổi này đang tiến tới một tương lai phân quyền và bảo vệ quyền riêng tư hơn.

Phân quyền trong phát triển trí tuệ nhân tạo đang trở nên ngày càng quan trọng khi các kiến trúc tập trung truyền thống đang tiến hóa. Trevor Harries-Jones từ Render Network đã nhấn mạnh sự thay đổi từ trí tuệ nhân tạo tập trung sang phân quyền, trích dẫn các tiến bộ kiến trúc cho phép các tải trọng công việc trí tuệ nhân tạo có thể mở rộng và tiết kiệm chi phí hơn. Sự thay đổi này được hỗ trợ bởi các mạng phân quyền sử dụng các đơn vị xử lý đồ họa闲置, cung cấp cơ sở hạ tầng an toàn và hiệu quả hơn cho các nhiệm vụ trí tuệ nhân tạo.

Quyền riêng tư và niềm tin trong các hệ thống phân quyền cũng là một vấn đề quan trọng. Sam Judson từ Nexus Labs đã nhấn mạnh tầm quan trọng của quyền riêng tư và niềm tin trong các hệ thống phân quyền. Ông đã chỉ ra rằng mặc dù các mạng phân quyền cung cấp sự đồng thuận không có quyền kiểm soát, nhưng chúng thường thiếu quyền riêng tư. Để giải quyết vấn đề này, các công nghệ như bằng chứng không kiến thức đang được phát triển để đảm bảo quyền riêng tư trong khi vẫn duy trì tính chịu trách nhiệm. Những công cụ mật mã này cho phép các nhà phát triển giảm thiểu các vấn đề về niềm tin bằng cách chứng minh tính chính xác của các hệ thống của họ mà không cần phải lộ dữ liệu nhạy cảm.

Việc thực hiện các quy trình trí tuệ nhân tạo trong các ngành công nghiệp được quản lý chặt chẽ vẫn còn là một thách thức. Edward Katzin của Jember đã thảo luận về các thách thức của việc thực hiện các quy trình trí tuệ nhân tạo trong các ngành công nghiệp này. Ông đã lưu ý rằng mặc dù có sự quan tâm đáng kể đến trí tuệ nhân tạo và công nghệ phân quyền, nhưng việc tuân thủ các quy định về quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu vẫn là một rào cản lớn. Katzin đã nhấn mạnh sự cần thiết của sự phối hợp kiểm toán phân quyền để đảm bảo sự tuân thủ và niềm tin trong các hệ thống này.

Cơ sở hạ tầng và chủ quyền cũng là một vấn đề quan trọng. Eric Bravick từ Manifest Network đã nói về tầm quan trọng của cơ sở hạ tầng chủ quyền trong việc cho phép thực hiện các môi trường thực thi đáng tin cậy. Bằng cách sử dụng bằng chứng về chuỗi thẩm quyền và môi trường thực thi đáng tin cậy, Manifest Network nhắm cung cấp cơ sở hạ tầng an toàn và chủ quyền cho các ứng dụng phân quyền. Cách tiếp cận này cho phép các tổ chức kiểm soát tài nguyên dữ liệu và tính toán của họ một cách an toàn.

Tương lai của trí tuệ nhân tạo phân quyền, các tham gia thảo luận đã đồng thuận rằng tương lai của trí tuệ nhân tạo nằm trong các ứng dụng phân quyền, hứa hẹn sẽ tăng cường quyền riêng tư, khả năng mở rộng và niềm tin. Khi các công nghệ này tiếp tục phát triển, chúng dự kiến sẽ mở khóa các tiềm năng mới trong nhiều lĩnh vực, từ y tế đến tài chính, bằng cách cung cấp các giải pháp an toàn và hiệu quả hơn.

Kết luận, sự giao thoa giữa phân quyền và trí tuệ nhân tạo đang mở đường cho một kỷ nguyên công nghệ mới, nơi niềm tin và quyền riêng tư là trọng tâm. Khi các lĩnh vực này trưởng thành, chúng cung cấp các cơ hội thú vị cho sự đổi mới và tăng trưởng, đồng thời cũng đặt ra các thách thức cần phải được giải quyết để thực sự nhận ra tiềm năng của chúng.