Để có cái nhìn toàn cảnh về thị trường chứng khoán năm 2022, phóng viên TTXVN đã có cuộc trao đổi với ông Phạm Hồng Sơn – Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước về diễn biến, nguyên nhân và phương hướng phát triển năm 2023.

PV: Ông có nhận định gì về diễn biến thị trường chứng khoán trong năm 2022?

Ông Phạm Hồng Sơn: Tiếp nối đà tăng từ năm 2021, VN-Index liên tiếp lập đỉnh lịch sử trong những phiên đầu năm 2022 và ở mức cao nhất kể từ khi thành lập thị trường chứng khoán vào phiên ngày 6/1, đạt 1.528 điểm.

Tuy nhiên, sau đó thị trường gặp khó và giảm mạnh. Trong quý III năm 2022, VN-Index sụt giảm hơn 20% từ 1,492.15 điểm về còn 1.197.6 điểm. Đáng chú ý, kết thúc phiên 15/11, chỉ số VN-Index giảm chạm đáy hai năm xuống còn 911,9 điểm.

Tính từ 1- 15/11, VN-Index đã mất thêm 116 điểm, tương ứng mức giảm 11,3%. Con số này đã xấp xỉ mức giảm của cả tháng 9 – giai đoạn chỉ số giảm kỷ lục trong vòng 31 tháng kể từ đáy COVID-19.  Sau nhịp giảm này, chỉ số VN-Index có thêm những nhịp kéo lên sát ngưỡng 1.100 điểm nhưng rồi nhanh chóng thoái lui.

PV: Xin ông cho biết nguyên nhân khiến thị trường chứng khoán Việt Nam giảm mạnh từ đầu quý II tới giữa tháng 11/2022?

Ông Phạm Hồng Sơn: Biến động trên thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian qua xuất phát từ nhiều nguyên nhân, cả trong nước và quốc tế. Sau các biện pháp hỗ trợ kinh tế sau đại dịch COVID-19, lạm phát đã tăng mạnh ở nhiều nơi trên thế giới khiến nhiều nền kinh tế phải tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ với nhịp độ nhanh, mạnh nhằm kiểm soát lạm phát.

Trong năm  2022, Cục Dữ trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã đưa lãi suất cơ bản lên 4,25-4,5% qua 7 lần điều chỉnh. Theo đó, tháng 3 tăng 0,25 điểm %; tháng 5 và 12 tăng mỗi lần 0,5 điểm %. Các tháng 6,7,9,11 tăng 0,75 điểm % mỗi lần – mức tăng mạnh nhất kể từ năm 1994.

Tương tự, Ngân hàng Trung ương Anh đã điều chỉnh tăng lãi suất 7 lần liên tiếp kể từ tháng 12/2021, lên mức 2,25%. Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cũng 4 lần điều chỉnh tăng lãi suất trong năm 2022 trong bối cảnh lạm phát tiếp tục xu hướng tăng ở khu vực này. Động thái thắt chặt chính sách tiền tệ trên thế giới đang làm dấy lên lo ngại về rủi ro “suy thoái – lạm phát” ở một số quốc gia.

Các tổ chức quốc tế tiếp tục điều chỉnh giảm dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm 2022 và 2023. Theo đó, IMF (10/2022) hạ mức dự báo xuống còn 3,2% cho năm 2022 và 2,7% cho năm 2023; trong khi Ngân hàng Thế giới (9/2022) ước tính tăng trưởng GDP toàn cầu sẽ giảm xuống còn 0,5% trong năm 2023.

Tình hình địa chính trị thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường trong năm 2022. Xung đột Nga – Ukraine, căng thẳng giữa các nước lớn và chiến lược “Zero-COVID” của Trung Quốc đã làm trầm trọng tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu. Giá cả lương thực, năng lượng theo đó tăng cao, ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí của doanh nghiệp và gia tăng áp lực lạm phát.

Trong bối cảnh đó, thị trường chứng khoán trên thế giới cũng trải qua nhiều biến động. Trong nước, dòng tiền trên thị trường chứng khoán đã chịu sự tác động bởi các thay đổi mặt bằng lãi suất.

Sau các bước điều chỉnh lãi suất liên tục của Fed, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng đã 2 lần điều chỉnh tăng lãi suất điều hành nhằm ứng phó với lạm phát và giảm tác động từ bên ngoài.

Theo đó mặt bằng lãi suất tiền gửi tại các ngân hàng thương mại gia tăng, thu hút dòng tiền quay trở lại hệ thống ngân hàng. Dòng vốn đầu tư trên thị trường chứng khoán cũng có sự dịch chuyển trở lại hoạt động sản xuất, kinh doanh khi dịch bệnh được kiểm soát.

Thị trường chứng khoán đã tăng trưởng mạnh trong năm 2021 đến quý I/2022. Do vậy, khi xuất hiện các yếu tố tác động không thuận, nhà đầu tư sẽ có tâm lý chốt lời nhằm bảo vệ thành quả, tạo nên áp lực bán trên thị trường.

PV: Mặc dù còn nhiều khó khăn, thách thức, nhưng thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn được đánh giá sẽ có nhiều cơ hội hồi phục và tăng trưởng trở lại trong trung, dài hạn. Đâu sẽ là điểm tựa cho thị trường trong thời gian tới, thưa ông?

Ông Phạm Hồng Sơn: Trong thời gian tới, những áp lực từ lạm phát sẽ tiếp tục khiến mặt bằng lãi suất gia tăng, căng thẳng địa chính trị, cũng như khó khăn từ chuỗi cung ứng nguyên liệu và năng lượng,… dự báo sẽ còn có tác động kém tích cực tới kinh tế nói chung và thị trường chứng khoán toàn cầu nói riêng. Việt Nam cũng sẽ chịu những tác động và biến động tương tự.

Tuy nhiên, với thị trường chứng chứng Việt Nam, chúng ta vẫn có những yếu tố tích cực, kỳ vọng sẽ tạo động lực hỗ trợ cho thị trường hồi phục và tăng trưởng. Theo đó, tăng trưởng kinh tế Việt Nam dự báo vẫn được duy trì ở mức cao so với mặt bằng chung trên thế giới. Cùng với đó, kết quả kinh doanh của doanh nghiệp niêm yết đã cho thấy sức chống chịu tốt và khả quan.

Chính phủ và các cơ quan quản lý thời gian gần đây cũng đã có những chỉ đạo quan trọng để tháo gỡ khó khăn về thanh khoản dòng tiền trong nền kinh tế, thúc đẩy giải ngân đầu tư công, có giải pháp để hỗ trợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, thị trường bất động sản,… Đây là những yếu tố nội tại quan trọng kỳ vọng sẽ hỗ trợ tốt cho thị trường trong thời gian tới.

Cùng đó, việc duy trì đà tăng trưởng kinh tế cao và lạm phát vẫn ở mức kiểm soát có thể giúp Việt Nam là điểm sáng trong khu vực cũng như toàn cầu để thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài.

Thực tế, nhà đầu tư nước ngoài đã gia tăng mua ròng cổ phiếu trong những phiên thị trường giảm mạnh vừa qua. Theo đó, tính riêng trong nửa đầu tháng 11, khối ngoại đã mạnh tay mua ròng gần 6.800 tỷ đồng trên toàn thị trường. Dòng vốn ngoại dù chịu áp lực biến động, nhưng vẫn duy trì tại thị trường Việt Nam và chờ đợi cơ hội giải ngân.  

PV: Vậy đâu là các giải pháp của cơ quan quản lý sẽ triển khai để hỗ trợ thị trường chứng khoán phát triển ổn định, bền vững trong thời gian tới, thưa ông?

Ông Phạm Hồng Sơn: Thị trường chứng khoán phát triển phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đặc biệt là kinh tế vĩ mô, tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và niềm tin của công chúng đầu tư. Vì thế, kỳ vọng những khó khăn đang tác động tới thị trường sẽ sớm được tháo gỡ, tạo động lực cho thị trường chứng khoán hồi phục và phát triển.

Về phía cơ quan quản lý nhà nước, dưới sự chỉ đạo của Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã triển khai nhiều giải pháp kịp thời góp phần hỗ trợ thị trường vận hành ổn định, liên tục, an toàn.

Cùng với việc đẩy mạnh thông tin tuyên truyền, trấn an tâm lý nhà đầu tư, cơ quan quản lý đã yêu cầu công bố dữ liệu giao dịch tự doanh của công ty chứng khoán; yêu cầu giải trình các mã tăng trần/giảm sàn 5 phiên liên tục; điều chỉnh giá thanh toán cuối cùng trong phiên đáo hạn phái sinh;…. Mặt khác, cơ quan quản lý đã tăng cường kỷ cương, kỷ luật trên thị trường, thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để xử lý các trường hợp tung tin đồn thất thiệt và các sai phạm xảy ra trên thị trường.

Hiện nay, chúng tôi đang rà soát tổng thể các quy định tại Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn để xem xét, trình các cấp có thẩm quyền bổ sung, sửa đổi cho phù hợp với bối cảnh hoạt động mới của thị trường chứng khoán.

Bên cạnh việc chỉ đạo các đơn vị đẩy nhanh các dự án đang triển khai, đặc biệt là hệ thống công nghệ thông tin mới, công tác thanh tra, giám sát, xử lý vi phạm sẽ tiếp tục được tăng cường. Hiện cơ quan quản lý cũng đang triển khai tích cực các giải pháp để thu hút vốn nước ngoài trong bối cảnh mới; trong đó điểm nhấn là nâng hạng thị trường chứng khoán.

Trong bối cảnh thị trường vẫn còn nhiều khó khăn như hiện nay, cùng với việc đẩy mạnh thông tin tuyên truyền, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến tình hình kinh tế – chính trị, động thái chính sách của các nước trên thế giới, đánh giá tác động, ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán Việt Nam để kịp thời có các giải pháp phù hợp, bảo đảm thị trường phát triển ổn định, minh bạch.

Trân trọng cảm ơn ông!

Tuần đầu năm dương lịch 2023 (từ 2 – 6/1), thị trường chứng khoán Việt Nam đã chứng kiến điểm số bật tăng mạnh cùng thanh khoản cải thiện. Theo giới phân tích, xu hướng thị trường tuần qua được hỗ trợ bởi những thông tin tích cực.

Cùng đó, việc thị trường khởi đầu năm mới bằng một tuần giao dịch thuận lợi mở ra hy vọng trong năm 2023 chứng khoán Việt Nam sẽ vận động tích cực hơn, đem đến cơ hội giải ngân cho nhà đầu tư ngắn và trung, dài hạn.

Nhiều thông tin hỗ trợ

Các chuyên gia từ Công ty cổ phần Chứng khoán VNDIRECT cho rằng, ngay trong tuần đầu tiên năm 2023 thị trường dành sự chú ý đến một số thông tin trong nước và quốc tế bao gồm: Trung Quốc thông báo chính thức mở cửa đường bay quốc tế từ ngày 8/1/2023; Dự án đường bộ cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2 chính thức được khởi công từ ngày 1/1/2023, cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong giải ngân đầu tư công năm nay; Dự thảo sửa đổi Nghị định 65/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định 153/2020/NĐ-CP quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế (Nghị định 65) cập nhật mới nhất đã được Bộ Tài chính trình lên Bộ Tư pháp.

Các chỉ số chứng khoán đều tăng điểm khá ấn tượng trong tuần đầu năm, được dẫn dắt bởi chỉ số VN-Index với mức tăng 4,4% lên mức 1.051,4 điểm. Trong khi đó, chỉ số HNX-Index và UPCOM-Index cũng đồng loạt tăng lần lượt 2,6% và 1,5%, đóng cửa tuần giao dịch tại 210,6 điểm và 72,7 điểm.

Thanh khoản thị trường được cải thiện với giá trị giao dịch bình quân 3 sàn tăng 9,3% lên mức 11.724 tỷ đồng. Trên nền tảng vĩ mô của Việt Nam duy trì ổn định và định giá về mức hấp dẫn, khối ngoại tiếp tục duy trì tuần mua ròng kể từ đầu tháng 11 năm 2022.

Cụ thể, mở đầu năm mới, khối ngoại đã mua ròng 1.637 tỷ đồng trên sàn HOSE. Tương tự trên 2 sàn còn lại là HNX và UPCOM, khối ngoại tiếp tục mua ròng lần lượt 87 tỷ đồng và 2 tỷ đồng.

Ngành ngân hàng dẫn dắt đà tăng của chỉ số VN-Index trong tuần qua. Các cổ phiếu ngân hàng đồng loạt tăng giá; trong đó có BID tăng 7,9%, TCB tăng 7,2%, VCB và CTG đều tăng 5%, và VPB tăng 1,8%.

Trụ cột khác của chỉ số VN-INDEX là nhóm bất động sản chứng kiến sự phân hóa; trong đó, VHM tăng 4%, KDH tăng 4,9%, PDR tăng 8,5%; trong khi đó, CRE giảm 8,7%, NVL giảm 2,9% và NLG giảm 2,7% điều chỉnh.

Dòng tiền cũng hướng tới nhóm cổ phiếu năng lượng giúp nhiều mã trong nhóm này tăng mạnh như PC1 tăng 16,8%, POW tăng 10,3%, và GAS tăng 5,3%.

Công ty cổ phần Chứng khoán VNDIRECT cho rằng, sau tuần giao dịch tích cực, chỉ số VN-INDEX đang hướng tới vùng kháng cự mạnh vùng quanh 1.070 điểm. Mặc dù đã có một vài tín hiệu vĩ mô tích cực như tỷ giá hạ nhiệt, đà tăng lãi suất đã chậm lại rõ nét, Trung Quốc mở của trở lại sớm hơn dự kiến.

Tuy vậy, trong bối cảnh Tết nguyên đán đang cận kề, khó có thể kỳ vọng dòng tiền sẽ có sự cải thiện đột biến. Thông thường, trước tuần nghỉ lễ dài, nhà đầu tư có xu hướng hạ tỷ trọng margin (vay giao dịch ký quỹ) để tiết giảm chi phí lãi vay. Do đó, khó có thể kỳ vọng đà tăng của thị trường sẽ đột biến trong những tuần sát Tết.

Theo đó, đối với nhà đầu tư lướt sóng ngắn hạn, nên cân nhắc hạ tỷ trọng cổ phiếu khi thị trường tiến vào những vùng cản mạnh quanh 1.070 điểm và canh mua lại khi thị trường điều chỉnh.

Trong khi đó, nhà đầu tư dài hạn có thể tiếp tục nắm giữ cổ phiếu chờ đợi sự bứt phá của các chỉ số chứng khoán khi dòng tiền cải thiện sau kỳ nghỉ Tết.

Về nhóm ngành, nhà đầu tư nên hướng tới những doanh nghiệp được hưởng lợi từ những xu hướng vĩ mô lớn trong năm 2023 như Trung Quốc mở của trở lại (cổ phiếu hàng không, du lịch, xuất khẩu thủy sản, cao xu, ximăng); đẩy mạnh đầu tư công (cổ phiếu xây dựng hạ tầng, vật liệu xây dựng); phát triển hạ tầng năng lượng (điện, khí đốt).

Công ty cổ phần Chứng khoán Sài Gòn – Hà Nội (SHS) nhận định, thị trường trong giai đoạn cuối năm và đầu năm mới đã phát ra nhiều tín hiệu tích cực từ chuỗi mua ròng của khối ngoại, sự vận động tích cực của một số cổ phiếu chủ chốt; trong đó có dòng cổ phiếu ngân hàng.

Với trạng thái hiện tại có thể kỳ vọng VN-Index sẽ sớm thoát khỏi kênh downtrend (thị trường liên tục tạo ra các đỉnh sau thấp hơn đỉnh trước, đáy sau thấp hơn đáy trước) trong thời gian ngắn sắp tới.

Trước tuần giao dịch tích cực vừa qua, thị trường đã có 4 tuần liên tiếp điều chỉnh giảm sau đợt hồi phục đầu tiên, nhưng các tuần điều chỉnh giảm đều trong biên độ hẹp mang tính tích lũy và giữ được ngưỡng hỗ trợ 1.000 điểm, do đó nếu VN-Index thoát khỏi kênh dowmtrend trong thời gian tới có thể kỳ vọng chỉ số này sẽ bước vào một đợt tăng điểm mới tiếp theo, với mục tiêu hướng tới khu vực 1.150 điểm.

Tuy nhiên, dù VN-Index có thoát khỏi kênh dowtrend thì thị trường chưa thể bước vào giai đoạn uptrend (giai đoạn tăng giá) ngay, thị trường sẽ vận động trong các đợt sóng hồi với biên độ sẽ hẹp dần để tích lũy chặt chẽ thêm, trước khi giai đoạn uptrend thực sự xuất hiện. Do đó trong giai đoạn hiện tại nhà đầu tư có thể tham gia vào thị trường với tâm thế ngắn hạn, SHS khuyến nghị.

Với góc nhìn trung – dài hạn, SHS cho rằng,  rõ ràng sau một năm vận động trong downtrend đã làm mặt bằng giá cổ phiếu giảm mạnh và trở nên hấp dẫn hơn, mặc dù thị trường trong năm tới sẽ còn phải đối diện với nhiều thách thức như lãi suất tăng cao, nguồn tiền rẻ cạn dần, kinh tế toàn cầu vẫn chưa có tín hiệu tích cực…, nhưng mặt bằng giá cổ phiếu đã chiết khấu về mức hấp dẫn như hiện tại sẽ mở ra những cơ hội đầu tư nắm giữ trung dài hạn thực sự hấp dẫn.

Việc lựa chọn danh mục cổ phiếu đầu tư trung dài hạn cần tiến hành cẩn trọng và kỹ lưỡng, nhà đầu tư nên tập trung vào các cổ phiếu có nền tảng cơ bản tốt, các cổ phiếu dẫn đầu ngành và vẫn duy trì được tăng trưởng lợi nhuận và tiếp tục có kỳ vọng tăng trưởng trong năm tới, chuyên gia từ SHS gợi ý.

Như vậy, thị trường khởi đầu năm mới bằng một tuần giao dịch đi lên và mở ra hy vọng trong năm mới 2023 thị trường chứng khoán sẽ vận động tích cực hơn và đem đến cơ hội giải ngân cho nhà đầu tư.

Chứng khoán thế giới khởi đầu năm mới đầy suôn sẻ

Thị trường chứng khoán Việt Nam tăng mạnh trong bối cảnh các thị trường chứng khoán thế giới cũng có một tuần diễn biến suôn sẻ.

Cụ thể, chứng khoán Mỹ kết thúc phiên 6/1 với mức tăng khá mạnh, giúp các chỉ số đều tiến hơn 1% trong tuần giao dịch đầu tiên của năm mới sau khi báo cáo việc làm của Mỹ cho thấy tốc độ tăng lương đã chậm lại trong tháng 12/2022.

Phiên cuối tuần 6/1, chỉ số công nghiệp Dow Jones tăng 2,1% lên 33.630,61. Chỉ số tổng hợp S&P 500 tăng 2,3% lên 3.895,08 điểm, còn chỉ số công nghệ Nasdaq Composite cũng tiến 2,6% lên mức 10.569,29 điểm.

Với mức tăng trong phiên cuối tuần 6/1, chỉ số Dow Jones tăng 1,5%, trong khi S&P 500 và Nasdaq lần lượt tăng 1,4% và 1%. Đáng chú ý, S&P 500 và Nasdaq đều dứt chuỗi giảm điểm kéo dài 4 tuần.

Tại châu Á, các thị trường chứng khoán đã được tận hưởng sự khởi đầu năm mới đầy suôn sẻ, chủ yếu nhờ tâm lý lạc quan khi Trung Quốc thông báo mở cửa trở lại và nhiều dấu hiệu cho thấy nước này đang “dịu giọng” trước một số vấn đề trong nước và địa chính trị.

Tại Tokyo (Nhật Bản), chỉ số Nikkei 225 tăng 0,6% lên 25.973,85 điểm. Tại Trung Quốc, chỉ số Hang Seng của Hong Kong giảm 0,2% xuống 21.012,20 điểm sau ba phiên tăng điểm, còn chỉ số Shanghai Composite trên sàn Thượng Hải tăng 0,1% lên 3.157,64 điểm, nhờ báo cáo cho thấy Trung Quốc đang cân nhắc nới lỏng các quy định cho vay nghiêm ngặt cho các nhà phát triển bất động sản.

Bên cạnh đó, chứng khoán Sydney, Seoul, Bangkok và Jakarta cũng giao dịch trong vùng xanh.

Tâm lý lạc quan vẫn còn trên thị trường châu Á khi Trung Quốc dỡ bỏ các biện pháp phong tỏa và các hạn chế nghiêm ngặt khác để ngăn ngừa dịch Covid-19 kéo dài gần ba năm.

Nhiều người kỳ vọng việc dỡ bỏ các hạn chế trên sẽ thúc đẩy ngành dịch vụ du lịch ở nhiều nước và Hong Kong (Trung Quốc) là nơi được hưởng lợi chính khi sắp sửa mở cửa trở lại vào cuối tuần này.

Tuy nhiên, vẫn còn một số thị trường tại châu Á giao dịch trong vùng đỏ như chứng khoán Singapore, Mumbai, Wellington và Manila./.