Ngày 1/8, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã công bố mạng lưới các trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 tại Hà Nội. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc triển khai Đề án Phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030 của Chính phủ.

Trong khu vực phía Bắc, đã có 7 mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc được thành lập, bao gồm: Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ sinh học trong công nghiệp và y sinh; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ sinh học về trí tuệ nhân tạo và công nghiệp bán dẫn; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ giao thông và hạ tầng tiên tiến, thông minh; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về vật liệu mới và công nghệ xây dựng; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ sinh học trong nông nghiệp; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ giao thông; và Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ mạng thế hệ sau, an ninh mạng thông minh và truyền thông đa phương tiện.

Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Bách khoa Hà Nội, Trường Đại học Giao thông Vận tải, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội, Đại học Thái Nguyên, Trường Đại học Công nghệ Giao thông Vận tải và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông là những cơ sở giáo dục đại học chủ trì các mạng lưới này. Việc thành lập các mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc này thể hiện sự hợp tác toàn diện giữa nhà trường, doanh nghiệp và Nhà nước.

Theo Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc, việc hình thành các mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc là minh chứng cho chiến lược phát triển dựa trên hợp tác toàn diện giữa nhà trường, doanh nghiệp và Nhà nước. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để Việt Nam bứt phá trong đào tạo nhân lực công nghệ cao phục vụ quá trình chuyển đổi số.

Việc xây dựng các trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ 4.0 nhằm mục đích nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu và phát triển các công nghệ mới, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động và góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Với sự tham gia của các trường đại học hàng đầu, các trung tâm này sẽ trở thành nơi tập trung các chuyên gia, nhà khoa học và sinh viên tài năng, tạo ra môi trường học tập và nghiên cứu sôi động và sáng tạo.

Trong thời gian tới, các trung tâm đào tạo xuất sắc này sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức và nhiệm vụ quan trọng. Đó là việc xây dựng chương trình đào tạo phù hợp, thu hút và giữ chân các chuyên gia và sinh viên tài năng, cũng như thiết lập mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với doanh nghiệp và các tổ chức khác để đảm bảo tính thực tế và ứng dụng của các chương trình đào tạo.

Trước những thách thức và cơ hội đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo hy vọng rằng các trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ 4.0 sẽ trở thành “đầu tàu” trong việc đào tạo và nghiên cứu, thúc đẩy sự phát triển của công nghệ mới và góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam.

Chính phủ đã chính thức ban hành Quyết định 347 vào tháng 2 năm 2025, trong đó phê duyệt Đề án phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030. Đề án này đặt mục tiêu hình thành ít nhất 1 hoặc 2 mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng trong mỗi lĩnh vực công nghệ ưu tiên của công nghiệp 4.0.

Đặc biệt, trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, công nghiệp bán dẫn và công nghệ sinh học, đề án nhắm tới xây dựng ít nhất 2 hoặc 3 mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng trải rộng trên ba miền Bắc – Trung – Nam. Mỗi mạng lưới sẽ được dẫn dắt bởi một cơ sở giáo dục đại học có thế mạnh, cùng với ít nhất 5 cơ sở giáo dục đại học khác và một số doanh nghiệp trong nước và nước ngoài tham gia.

Mỗi mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng sẽ tổ chức ít nhất 1 chương trình xuất sắc về đào tạo thích ứng, đào tạo lại, đào tạo nâng cao, đào tạo chuyên sâu cho phát triển nguồn nhân lực trong một số lĩnh vực công nghệ ưu tiên của công nghiệp 4.0. Điều này thể hiện sự quyết tâm của Chính phủ trong việc nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động trong thời kỳ hội nhập quốc tế.

Một trong những mục tiêu quan trọng của đề án là thu hút ít nhất 100 nhà khoa học và chuyên gia giỏi là người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài tham gia giảng dạy, nghiên cứu khoa học trong các cơ sở giáo dục đại học ở Việt Nam. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng đào tạo mà còn tạo cơ hội cho sự chuyển giao công nghệ và kinh nghiệm giữa Việt Nam và các nước trên thế giới.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chọn 13 cơ sở giáo dục đại học để dẫn dắt các trung tâm đào tạo xuất sắc, tài năng về công nghệ ở 9 lĩnh vực. Những cơ sở giáo dục đại học này sẽ đóng vai trò là hạt nhân của mạng lưới, đóng góp vào sự phát triển của hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0.

PGS.TS Nguyễn Hoàng Long, Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ Giao thông Vận tải, cho biết trường đã thiết lập được một mạng lưới quy mô lớn với 12 cơ sở giáo dục đại học uy tín và 2 viện nghiên cứu chuyên ngành, cùng với các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ, xây dựng và giao thông. Trường sẽ chủ trì và phối hợp với các đơn vị trong mạng lưới thiết kế các chương trình đào tạo xuất sắc tài năng, tích hợp trí tuệ nhân tạo, IoT, dữ liệu lớn, công nghệ vật liệu mới và năng lượng xanh vào chương trình đào tạo và giáo trình giảng dạy.

Đề án phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học tại Việt Nam, hướng tới đáp ứng nhu cầu của cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư. Với sự tham gia của các cơ sở giáo dục đại học, doanh nghiệp và chuyên gia trong nước và quốc tế, đề án hứa hẹn sẽ tạo ra những thay đổi tích cực trong lĩnh vực giáo dục và công nghệ tại Việt Nam.

Ở tỉnh Tuyên Quang, Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” đã được triển khai một cách hiệu quả thông qua hỗ trợ các tổ nhóm sinh kế và hợp tác xã do phụ nữ làm chủ trong việc ứng dụng công nghệ 4.0 vào sản xuất và kết nối thị trường. Nhờ đó, nhiều hội viên phụ nữ đã có thể nâng cao thu nhập, tạo việc làm và vươn lên làm giàu bền vững.

Các cấp Hội Phụ nữ tại Tuyên Quang đã hỗ trợ 52 tổ nhóm sinh kế và hợp tác xã trong việc ứng dụng công nghệ 4.0. Bên cạnh đó, họ cũng tổ chức 55 hội nghị tập huấn cho 1.700 người tham gia về hỗ trợ ứng dụng khoa học công nghệ 4.0 nhằm nâng cao quyền năng kinh tế cho tổ, nhóm sinh kế. Việc ứng dụng công nghệ 4.0 đã giúp các sản phẩm của hội viên phụ nữ tiếp cận được với thị trường rộng lớn hơn thông qua sàn thương mại điện tử, từ đó tăng doanh thu và cải thiện đời sống.

Một ví dụ điển hình là Hợp tác xã Nông sản Dầu Lạc Đồng Yên, đã ứng dụng công nghệ 4.0 trong sản xuất và kết nối thị trường. Nhờ đó, sản phẩm dầu lạc của họ đã được bán đến các tỉnh, thành trên cả nước thông qua chiếc điện thoại thông minh. Chị Mạc Thị Miến, Giám đốc Hợp tác xã Nông sản Dầu Lạc Đồng Yên, xã Đồng Yên cho biết, trước đây họ chỉ chờ thương lái đến mua trực tiếp, nhưng nay đã có thể bán hàng online và tiếp cận chuyển đổi số để quảng bá và phát triển sản phẩm.

Tương tự, chị Phạm Thị Hồng, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Hồng Phát, xã Kim Bình, đã mạnh dạn phát triển các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ nhờ sự hỗ trợ từ các cấp Hội Phụ nữ. Sản phẩm trà túi lọc đậu đen xanh lòng của Hợp tác xã đã đạt OCOP 4 sao vào năm 2021 và năm 2022 được UBND tỉnh Tuyên Quang công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu của tỉnh. Hiện, Hợp tác xã tạo việc làm cho 6 lao động tại xưởng, với mức lương từ 6-8 triệu đồng/người/tháng và doanh thu trên 4 tỷ đồng/năm.

Những kết quả trên cho thấy việc triển khai Dự án 8 tại Tuyên Quang đã mang lại những kết quả tích cực, góp phần nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ và giúp họ vươn lên làm giàu bền vững. Thông qua việc hỗ trợ ứng dụng công nghệ 4.0, các cấp Hội Phụ nữ đã giúp hội viên phụ nữ tiếp cận được với thị trường rộng lớn hơn, tăng doanh thu và cải thiện đời sống.