Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang tích cực chuyển mình vào một giai đoạn tăng trưởng mới, nơi mà đổi mới sáng tạo, khoa học và công nghệ đóng vai trò then chốt trong việc định hình tương lai của đất nước. Theo báo cáo Đổi mới Sáng tạo và Đầu tư công nghệ Việt Nam, được thực hiện bởi Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) cùng nhiều đơn vị khác, Việt Nam dự kiến sẽ tập trung vào các ngành nghề có tiềm năng phát triển cao trong giai đoạn mới.

Một trong những ngành được quan tâm đặc biệt là năng lượng. Dự kiến nhu cầu điện của Việt Nam sẽ tăng đáng kể, từ 290 TWh vào năm 2024 lên 471 TWh vào năm 2030 và lên tới 1.116 TWh vào năm 2050. Ngành năng lượng tái tạo, hiện chiếm 26,7% tổng sản lượng năng lượng, dự kiến sẽ tăng lên hơn 61% vào năm 2050. NIC dự báo rằng năng lượng xanh và năng lượng tái tạo sẽ là thị trường tiềm năng mà các doanh nghiệp có thể khai thác trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, các công nghệ xanh như xe điện, tín chỉ carbon, và hệ thống lưu trữ năng lượng cũng được dự báo sẽ tăng trưởng mạnh mẽ trong tương lai. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) theo ngành dọc cũng được đánh giá cao, với khả năng đóng góp lên tới 130 tỷ USD cho nền kinh tế vào năm 2050. Ngoài ra, các ngành như nông nghiệp thông minh, giáo dục, y tế, thương mại xuyên biên giới, và cho vay tiêu dùng cũng hứa hẹn giàu tiềm năng nhờ vào sự đổi mới công nghệ và dòng vốn đầu tư nước ngoài.

Trong dài hạn, Việt Nam được nhận định sẽ chuyển đổi tăng trưởng dựa trên ba trụ cột chính: kinh tế số, kinh tế xanh, và kinh tế công nghệ cao. Sự chuyển dịch chiến lược này giúp Việt Nam chuyển từ mô hình tăng trưởng thâm dụng lao động và phụ thuộc vào tài nguyên sang mô hình dựa trên đổi mới sáng tạo, nhân lực chất lượng cao, và tính bền vững. Điều này không chỉ giúp Việt Nam phát triển kinh tế bền vững mà còn nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế.

Quá trình chuyển đổi này cũng đòi hỏi sự tham gia tích cực và chủ động của các doanh nghiệp, tổ chức trong và ngoài nước, cũng như sự hỗ trợ từ Chính phủ thông qua các chính sách và cơ chế hỗ trợ phù hợp. Việc đầu tư vào đổi mới sáng tạo và công nghệ không chỉ là chìa khóa cho tăng trưởng kinh tế mà còn góp phần xây dựng một tương lai bền vững cho Việt Nam.

Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) và các đơn vị phối hợp sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, trong việc khai thác các cơ hội từ thị trường và phát triển bền vững. Thông qua các báo cáo và nghiên cứu, NIC cung cấp cái nhìn sâu sắc và khuyến nghị chính sách nhằm thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và đầu tư công nghệ tại Việt Nam.

Đối với tương lai, Việt Nam kỳ vọng sẽ xây dựng một nền kinh tế hiện đại, bền vững và có tính cạnh tranh cao trên trường quốc tế, dựa trên nền tảng của đổi mới sáng tạo, khoa học và công nghệ. Với sự chuẩn bị và chiến lược đúng đắn, Việt Nam tự tin bước vào giai đoạn tăng trưởng mới, hứa hẹn nhiều thành tựu và đột phá trong các lĩnh vực trọng điểm.

Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế vừa tổ chức thành công Hội thảo quốc tế Công nghệ và Quản lý Xanh (IFGTM) lần thứ 15, năm 2025. Sự kiện này đã quy tụ các nhà khoa học, hoạch định chính sách và quản lý từ nhiều quốc gia để thảo luận và chia sẻ các nghiên cứu mới nhất về bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu.

Với chủ đề “Các giải pháp quản lý và công nghệ xanh hướng tới phát triển bền vững và phát thải ròng bằng 0”, hội thảo IFGTM 2025 đã trở thành diễn đàn quan trọng để các chuyên gia và nhà nghiên cứu trao đổi ý tưởng và kinh nghiệm. Hội thảo được tổ chức thành 1 phiên toàn thể và 3 phiên chuyên đề, với hơn 24 báo cáo khoa học được trình bày. Trong đó, phiên toàn thể có sự tham gia của các diễn giả mời là các giáo sư hàng đầu từ Nhật Bản, Singapore và Việt Nam.

Bên cạnh các báo cáo khoa học, hội thảo còn có 27 báo cáo treo (poster), đa số là của các nhà nghiên cứu trẻ và nghiên cứu sinh. PGS.TS Võ Thanh Tùng, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế, cho biết chủ đề của IFGTM 2025 phản ánh xu hướng toàn cầu về chuyển đổi xanh và nỗ lực đạt đến phát thải ròng khí nhà kính bằng không (Net-Zero).

Các báo cáo trình bày tại hội thảo tập trung vào các nhóm nội dung chính, bao gồm: Các giải pháp công nghệ xanh trong kiểm soát ô nhiễm; Các công cụ và giải pháp tiên tiến cho quản lý tài nguyên và môi trường; Năng lượng và biến đổi khí hậu; Kết nối học thuật – doanh nghiệp – cộng đồng trong tiến trình đạt mục tiêu Net-Zero.

Các báo cáo có chất lượng sẽ trải qua quá trình bình duyệt để công bố trên Kỷ yếu thuộc hệ thống của Nhà xuất bản Trans Tech Publications và trên các tạp chí khoa học uy tín như: Khoa học Đại học Huế: Khoa học Tự nhiên, Khoa học và Công nghệ Trường Đại học Khoa học.

Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế, trực tiếp là Khoa Môi trường, là thành viên tích cực của mạng lưới CGTMR từ những ngày đầu thành lập và đã từng đăng cai tổ chức thành công IFGTM 2015. Đào tạo, nghiên cứu và hợp tác quốc tế về môi trường là một trong các thế mạnh của Trường trong nhiều năm qua.

IFGTM là diễn đàn khoa học thường niên của Mạng lưới Nghiên cứu Công nghệ và Quản lý Xanh (CGTMR) – mạng lưới bao gồm các đơn vị (Trường, Viện) có đào tạo và nghiên cứu về môi trường trong nước và các đối tác quốc tế. Hiện CGTMR có 17 đơn vị thành viên trong nước và 4 đối tác quốc tế. Kể từ khi hình thành đến nay, đã có 14 hội thảo IFGTM được các đơn vị khắp các miền đất nước đăng cai tổ chức.

Thông tin thêm về hội thảo và các hoạt động liên quan có thể được tìm thấy tại https://www.trans-tech-publications.com/ và các trang web của các tổ chức tham gia.

Trong khuôn khổ Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ VI, các đại biểu đã tham gia tọa đàm về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo gắn với phát triển kinh tế xanh và phát triển bền vững. Tại đây, các chuyên gia đã đưa ra những ý kiến tâm huyết và giải pháp nhằm hỗ trợ các nhà sáng tạo Việt Nam.

TS. Đinh Hùng Cường, Trưởng phòng Nghiên cứu và Phát triển tại Viện Hoá học Nước biển Fukuoka (Nhật Bản), đã đặt ra một câu hỏi khiến cả khán phòng phải suy ngẫm: Vì sao một quả xoài Miyazaki (Nhật Bản) có thể được bán với giá hơn 2 triệu đồng, trong khi xoài Việt Nam dù ngon nhưng giá trị lại thấp hơn rất nhiều? Theo TS. Cường, câu trả lời không chỉ nằm ở thương hiệu, mà còn ở việc tạo ra một câu chuyện cho sản phẩm. Đó là câu chuyện về sự chăm chút tỉ mỉ, từ việc cắt tỉa để mỗi cây chỉ giữ lại vài chục quả, cho đến bọc từng quả trong túi lưới, thu hoạch đúng thời điểm quả vừa rụng khỏi cành – thời điểm ngon nhất, chất lượng nhất.

Tuy nhiên, TS. Cường cũng nhấn mạnh rằng, cần thiết phải có một nền tảng chất lượng ngay từ khâu đầu vào. Môi trường sản xuất xuống cấp, đất đai bạc màu, hệ sinh thái bị phá vỡ bởi hóa chất thì mọi nỗ lực marketing, mọi câu chuyện thương hiệu đều vô nghĩa. Điều này đòi hỏi sự quan tâm và đầu tư đúng mức vào quá trình sản xuất và kiểm soát chất lượng.

Cũng tại tọa đàm, TS. Nguyễn Hoàng Chinh, Trung tâm nghiên cứu các sản phẩm sinh học bền vững trường ĐH Deakin, Úc, đã trao đổi về chủ đề khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong sản xuất xanh. Theo TS. Chinh, Việt Nam đang đứng trước một nghịch lý lớn: lãng phí hàng chục triệu tấn phụ phế phẩm mỗi năm. Điều này không chỉ gây tổn thất cho môi trường mà còn bỏ lỡ cơ hội kinh doanh lớn.

TS. Chinh đã gợi mở hướng để các startup có thể biến nguồn ‘rác’ khổng lồ này thành một ‘mỏ vàng’, thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn và cạnh tranh sòng phẳng trên thị trường quốc tế. Chìa khóa để giải quyết bài toán này nằm ở việc chuyển đổi tư duy từ kinh tế tuyến tính sang kinh tế tuần hoàn. Mô hình kinh tế tuần hoàn cho phép tái sử dụng và tái chế các nguồn lực, giảm thiểu lãng phí và tác động tiêu cực đến môi trường.

Để biến ý tưởng thành hiện thực, TS. Nguyễn Hoàng Chinh đề xuất, Việt Nam cần một hệ sinh thái hỗ trợ hiệu quả, dựa trên mô hình hợp tác “kiềng ba chân”: Chính phủ – Viện nghiên cứu – Doanh nghiệp. Sự hợp tác này giúp giảm chi phí đầu tư riêng lẻ cho từng doanh nghiệp, đẩy nhanh quá trình chuyển giao công nghệ và tạo ra một môi trường đổi mới sáng tạo sôi động.

TS. Đinh Hùng Cường cũng đề xuất một mô hình hỗ trợ “công thức 4 chân” để tạo ra một hệ sinh thái hỗ trợ thông minh cho các nhà sáng tạo Việt. Cụ thể, nhà nước cần xây dựng các phòng thí nghiệm mở (Open Lab) dùng chung, có một cơ chế tài chính linh hoạt, cho phép các nhà nghiên cứu được “ghi nợ” chi phí và chỉ hoàn trả khi dự án thành công. Ngoài ra, cần có sự tham gia của các doanh nghiệp và tổ chức xã hội để tạo ra một mạng lưới hỗ trợ đa dạng.

Cuối cùng, các chuyên gia đều nhấn mạnh rằng, để hỗ trợ các nhà sáng tạo Việt Nam, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, Viện nghiên cứu và Doanh nghiệp. Sự hợp tác này sẽ giúp tạo ra một môi trường đổi mới sáng tạo sôi động, hỗ trợ các nhà sáng tạo Việt Nam phát triển và thành công. Từ đó, Việt Nam có thể đẩy mạnh khởi nghiệp đổi mới sáng tạo gắn với phát triển kinh tế xanh và phát triển bền vững.

VietnamPlus đã có cơ hội tiếp cận với nhiều chuyên gia và doanh nghiệp trong lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Chúng tôi tin rằng, với sự hợp tác và hỗ trợ từ tất cả các bên, Việt Nam sẽ sớm đạt được mục tiêu phát triển bền vững và trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên thế giới.