Ngày 2 và 5 tháng 8 năm 1964 đã đi vào lịch sử như một trong những chiến thắng quan trọng nhất của Hải quân Nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Trận đánh này không chỉ thể hiện lòng dũng cảm và tinh thần chiến đấu cao của các chiến sĩ hải quân mà còn là minh chứng cho khí phách của một dân tộc quyết tâm bảo vệ chủ quyền biển đảo của mình.

Trước bối cảnh chiến lược ‘Chiến tranh đặc biệt’ của Mỹ ở miền Nam đang bị đẩy lùi, Mỹ đã bắt đầu chuẩn bị mở rộng chiến tranh ra miền Bắc. Vào tháng 7 năm 1964, Mỹ đã tăng cường các hoạt động khiêu khích tại vùng biển miền Bắc bằng cách sử dụng tàu chiến và máy bay để tiến hành trinh sát và do thám. Trước tình hình này, từ cuối năm 1963, Trung ương Đảng đã có chỉ đạo chiến lược rõ ràng: phải cảnh giác và sẵn sàng đối phó với mọi tình huống có thể xảy ra. Bộ Chính trị cũng ra chỉ thị về việc tăng cường sẵn sàng chiến đấu và đánh trả lại các hành động khiêu khích của địch.

Ngày 6 tháng 7 năm 1964, toàn Quân chủng Hải quân đã chuyển sang trạng thái sẵn sàng chiến đấu cao. Sở chỉ huy tiền phương được thành lập tại sông Gianh và các tàu chiến được điều động đến các khu vực chiến lược để sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ vùng biển. Vào đêm 31 tháng 7 năm 1964, Mỹ đã cho tàu khu trục Ma-đốc xâm phạm vùng biển Quảng Bình. Bộ Tư lệnh Hải quân đã quyết định sử dụng 3 tàu phóng lôi để phục kích đánh trả lại hành động xâm phạm này. Mặc dù phải đối mặt với pháo kích và sự can thiệp của máy bay địch, các tàu phóng lôi của ta đã quả cảm lao vào đội hình tàu địch và tấn công bằng ngư lôi.

Trận đánh ngày 2 tháng 8 năm 1964 đã thành công trong việc đánh đuổi tàu Ma-đốc ra khỏi lãnh hải Việt Nam, đánh dấu chiến thắng đầu tiên của Hải quân Nhân dân Việt Nam. Tuy nhiên, sau đó Mỹ đã dựng lên cái gọi là ‘Sự kiện Vịnh Bắc Bộ’ và phát động chiến dịch ‘Mũi tên xuyên’ để leo thang đánh phá miền Bắc. Ngày 5 tháng 8 năm 1964, Mỹ đã huy động hàng chục máy bay tập kích ồ ạt vào các căn cứ và kho tàng của Hải quân ta. Nhưng Hải quân Nhân dân Việt Nam đã hiệp đồng chiến đấu chặt chẽ, bắn rơi 8 máy bay và bắt sống tên giặc lái Mỹ.

Chiến thắng ngày 5 tháng 8 không chỉ là đòn trả đũa đích đáng mà còn chứng minh sự chủ động và tinh thần sẵn sàng chiến đấu cao của quân và dân miền Bắc. Bộ đội Hải quân và Phòng không đã được Đảng, Chính phủ và Quân ủy Trung ương tuyên dương công trạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi lời khen ngợi và ghi nhận chiến công của Hải quân Nhân dân Việt Nam. Chiến thắng trận đầu của Hải quân Nhân dân Việt Nam đã trở thành một dấu mốc lịch sử quan trọng, thể hiện ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền biển đảo và tinh thần quả cảm của quân và dân Việt Nam.

Có thể nói, chiến thắng của Hải quân Nhân dân Việt Nam trong những ngày tháng 8 năm 1964 đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu về nghệ thuật chiến tranh và sức mạnh của khối đoàn kết toàn dân trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Những cống hiến và hy sinh của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ hải quân trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc đã được ghi nhớ và tôn vinh.

Thông tin từ các nguồn lịch sử đã nêu rõ những sự kiện này và tri ân vào những chiến công của Hải quân nhân dân Việt Nam.

Lực lượng vũ trang Quân khu 4 đã tổ chức một cuộc thi tìm hiểu lịch sử với ứng dụng công nghệ số, nhằm thúc đẩy việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác giáo dục truyền thống và tạo ra một sân chơi lành mạnh, bổ ích cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân. Đây là lần đầu tiên cuộc thi này được tổ chức bởi Lực lượng vũ trang Quân khu 4, không chỉ dành cho cán bộ, chiến sĩ mà còn mở rộng đến đoàn viên, thanh niên và các tầng lớp nhân dân trên địa bàn.

Trước đó, vào tối ngày 19/5/2025, Lễ phát động Cuộc thi Tìm hiểu lịch sử 80 năm Ngày truyền thống Lực lượng vũ trang Quân khu 4 đã diễn ra tại Hội trường A Quân khu 4. Chương trình được kết nối trực tuyến tại 100% điểm cầu từ cấp tiểu đoàn, trung đoàn, lữ đoàn, sư đoàn, Bộ Chỉ huy Quân sự các tỉnh, thành phố và cơ quan Quân khu. Thiếu tướng Đoàn Xuân Bường, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân khu, đã nhấn mạnh ý nghĩa của Cuộc thi, coi đây là đợt sinh hoạt chính trị có ý nghĩa sâu sắc, là dịp để mỗi cán bộ, chiến sĩ, đoàn viên, hội viên và nhân dân trên địa bàn Quân khu ôn lại chặng đường vẻ vang 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của quân và dân Khu 4 anh hùng.

Cuộc thi bao gồm các hình thức thi đa dạng như trắc nghiệm, tự luận, xử lý tình huống, phân tích các sự kiện lịch sử tiêu biểu. Các nội dung thi được xây dựng trên cơ sở tư liệu đã được số hóa một cách sinh động, dễ tiếp cận, giúp người dự thi tiếp cận lịch sử một cách trực quan và hấp dẫn. Đại tá Bùi Thế Kỷ, Trưởng phòng Công tác quần chúng Quân khu 4, cho biết Cuộc thi tập trung vào các nội dung gồm tìm hiểu lịch sử, truyền thống vẻ vang của lực lượng vũ trang Quân khu 4 qua 3 giai đoạn xây dựng, chiến đấu và trưởng thành. Cuộc thi đòi hỏi thí sinh phải có kiến thức vững chắc, tư duy tổng hợp, khả năng lập luận sâu sắc và trình bày mạch lạc.

Cuộc thi được tổ chức qua các vòng thi tháng và vòng thi chung kết. Vòng thi tháng được tổ chức trực tuyến trong ba đợt từ tháng 7 đến tháng 10 năm 2025. Vòng thi chung kết sẽ được tổ chức trực tuyến và trực tiếp vào ngày 13/10/2025 tại Hội trường A Quân khu 4. Thí sinh có thể tham gia Cuộc thi bằng cách truy cập trực tiếp tại địa chỉ website https://80namquankhu4.baoquankhu4.com.vn/ và https://cuocthi.congly.vn/learn-about/cuocthitimhieulichsuquankhu4. Quy chế và tài liệu tham khảo của cuộc thi được đăng tải trên website để thí sinh tham khảo.

Sau 20 ngày rong bời, gia đình chị Chử Thị Thúy Thoa từ Hà Nội đã kết thúc chuyến du lịch xuyên Việt với quãng đường dài lên đến 4.000km. Đây là hành trình mà gia đình chị Thoa đã dành hơn một tháng để lên kế hoạch tỉ mỉ, với mong muốn tạo ra những trải nghiệm đáng nhớ và gắn kết giữa các thành viên.

Mỗi năm, vợ chồng chị Thoa đều đưa các con đi du lịch vào dịp hè và Tết Nguyên đán, nhằm giúp các con có thời gian nghỉ ngơi sau kỳ học căng thẳng, và dành thời gian gắn kết với bố mẹ, chăm sóc các em. Với gia đình có 4 bạn nhỏ, chênh lệch độ tuổi lớn, việc tìm kiếm địa điểm phù hợp với cả 4 bạn không hề dễ dàng. Vợ chồng chị Thoa quyết định dừng chân ở mỗi tỉnh ít nhất 2 ngày. Một ngày dành để đưa 2 con gái lớn tham quan, tìm hiểu di tích lịch sử, bảo tàng địa phương. Đây là cơ hội để các con học lịch sử trực quan, mở rộng kiến thức, giúp ích cho quá trình học tập trên trường và biết trân trọng những gì đang có.

Ngày tiếp theo, cả nhà sẽ ưu tiên tới bãi biển, nông trại, khu vui chơi cho 2 bạn nhỏ khám phá. Do thời tiết tại các địa điểm đều nắng, nóng, nên nhà mình thường tranh thủ dậy sớm đi chơi, rồi trưa về khách sạn nghỉ ngơi. Tới chiều mát, cả nhà mới tiếp tục ra ngoài khám phá. Chị Thoa chia sẻ rằng gia đình đã có những trải nghiệm đáng nhớ tại nhiều địa điểm, từ các thành phố lớn đến các vùng quê yên bình.

Một trong những trải nghiệm đáng nhớ nhất của gia đình Hà Nội là tour đêm trên cù lao Mái Nhà, Đắk Lắk. Hòn đảo nhỏ hoang sơ, không có nhà dân, sở hữu bãi biển trong veo thấy đáy, những bãi đá lớn nhỏ hình thù kỳ thú. Trước khi ra đảo, gia đình Hà Nội ở một đêm tại làng chài Phước Đồng. Buổi sáng, họ dậy sớm ngắm những đoàn thuyền, chọn mua hải sản tươi rói với giá rẻ, mang về homestay nhờ chế biến. Trải nghiệm đáng nhớ khác là bữa hải sản ngon lành và đều phải khen: Đây là bữa hải sản ngon nhất từng ăn. Ăn trưa ở làng chài xong xuôi, gia đình lên ca-nô ra cù lao Mái Nhà. Chi phí tour qua đêm là 650.000 đồng/người lớn, 2 bé 3 tuổi được miễn phí, bao gồm ca-nô đưa đón, lều trại qua đêm, nước uống, bữa tối hải sản và bữa sáng, chơi thuyền SUP.

Nơi gia đình dừng chân lâu nhất là Đà Nẵng và Hội An, dù đây là lần thứ 5 họ ghé thăm. Nơi đây có cảnh quan đẹp, đồ ăn ngon, giá thành hợp lý. Đặc biệt, con người thân thiện, nhiệt tình, mến khách. Tổng chi phí lưu trú trong 19 đêm là gần 20 triệu đồng. Nhà mình thường thuê phòng 2 giường lớn hoặc 2 phòng.

Gia đình Hà Nội ưu tiên thưởng thức đặc sản địa phương ở những quán nổi tiếng. Món ăn ngon, hấp dẫn nhưng hạn chế là thường rất đông khách, phải xếp hàng chờ. Chi phí ăn uống của gia đình khoảng 1,8-2 triệu đồng/ngày. Chi phí tham quan, vui chơi, gửi xe, giặt là, tiêu vặt, chị Thoa ước chừng 10 triệu đồng. Ngoài ra, chi phí xăng xe, cầu đường vào khoảng 10 triệu đồng.

So với đi du lịch bằng máy bay như trước đây, thì chị Thoa thấy mức chi phí như thế này rẻ hơn nhiều mà lại đa dạng trải nghiệm. Chuyến đi của gia đình diễn ra thuận lợi, 4 bạn nhỏ có nhiều trải nghiệm thú vị, bổ ích, ‘bỏ quên’ điện thoại, tivi. Vợ chồng chị Thoa cũng có khoảng thời gian nghỉ ngơi, tái tạo năng lượng để trở về tiếp tục làm việc.

Những ngày cuối tháng 6, dưới cái nắng hè đổ lửa, hai ông Phan Nho Thắng (67 tuổi) và Phan Thái Bình (61 tuổi, cùng trú xã Đức Thịnh, tỉnh Hà Tĩnh) đã lặn lội vào vùng rừng phía tây xã Cam Lộ (Quảng Trị). Mục đích của họ là đến nơi anh trai của họ, liệt sĩ Phan Văn Tần, từng chiến đấu và anh dũng hy sinh.

Ông Phan Thái Bình cho biết, gia đình ông đã muốn vào tìm kiếm anh trai từ lâu nhưng chưa có thông tin đầy đủ. “Anh hy sinh trong rừng, biết tìm lại hài cốt là khó nhưng chúng tôi vẫn vào”, ông Bình nói. Ba năm trước, gia đình ông Bình đã kết nối được với một số gia đình khác có liệt sĩ hy sinh trong cùng trận đánh này. Họ đã giữ liên lạc và chia sẻ thông tin về hành trình tìm kiếm.

Chiến địa năm xưa là cao điểm 597, nay nằm về phía tây của xã Cam Lộ. Sau hơn một giờ đi xe máy theo đường sản xuất lâm nghiệp, hai ông mất thêm 30 phút leo bộ lên đồi cao. Hành trang mang theo là dĩa cau trầu, trà rượu, hoa quả và giấy áo theo phong tục. Chọn điểm bằng phẳng đặt lễ vật, hai ông ngắt những nhánh hoa rừng để gửi đến các liệt sĩ.

Liệt sĩ Phan Văn Tần đã tham gia chiến đấu và anh dũng hy sinh tại đây vào ngày 16-6-1971, sau ba năm nhập ngũ. Cùng tham gia trận đánh này còn có nhiều liệt sĩ khác, và cùng chung một tâm nguyện của các gia đình cho đến nay chưa thành hiện thực: đó là tìm thấy hài cốt liệt sĩ.

Tại khu vực này, từ thông tin các cựu chiến binh, lực lượng quân sự tỉnh Quảng Trị đã nhiều lần tìm kiếm nhưng chưa có kết quả. Ông Bình cho biết gia đình vẫn tiếp tục hành trình tìm kiếm anh trai khi có thêm thông tin mới.

Điểm cao 597 và khu vực xung quanh hiện trở thành rừng sản xuất của người địa phương. Lấp ló sau các quả đồi là các trụ điện và đường dây 500kV. Giữa màu xanh của rừng và ánh sáng của dòng điện hôm nay là máu xương của những người đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Câu chuyện của hai ông Phan Nho Thắng và Phan Thái Bình là một trong nhiều câu chuyện về các gia đình liệt sĩ đang tìm kiếm hài cốt của người thân. Hành trình tìm kiếm này không chỉ là về việc tìm thấy hài cốt, mà còn là về việc kết nối quá khứ và tôn vinh những người đã ngã xuống vì Tổ quốc.

Đối với những gia đình liệt sĩ, việc tìm kiếm hài cốt của người thân không chỉ là một hành trình tìm kiếm vật chất, mà còn là một hành trình tinh thần. Họ hy vọng rằng, thông qua việc tìm kiếm hài cốt, họ có thể kết nối lại quá khứ và tỏ lòng biết ơn đối với những người đã hy sinh vì Tổ quốc.

Việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ cũng là một phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của lịch sử. Thông qua việc tìm kiếm và tôn vinh những người đã ngã xuống, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về giá trị của hòa bình và tự do mà chúng ta đang hưởng thụ hôm nay.

Hy vọng rằng, thông qua những câu chuyện như của hai ông Phan Nho Thắng và Phan Thái Bình, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ và tôn vinh những người đã ngã xuống vì Tổ quốc.