Bộ Nội vụ đang tiến hành xây dựng dự thảo nghị định về tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố, cùng với một số chế độ và chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách. Thông tin này được Bộ Nội vụ cung cấp trong văn bản hướng dẫn giải quyết một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại Sở Nội vụ tỉnh Đắk Lắk.

Trước đó, Sở Nội vụ tỉnh Đắk Lắk đã chỉ ra rằng sau khi sắp xếp các đơn vị hành chính của các xã, phường, một số thôn, khu phố không còn đủ số hộ dân theo quy định do có sự điều chỉnh địa giới hành chính. Từ đó, Sở Nội vụ đề nghị Bộ Nội vụ hướng dẫn về trình tự, thủ tục xây dựng đề án ghép các cụm dân cư vào thôn, tổ dân phố hiện có.

Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương, thẩm quyền thành lập, tổ chức lại, giải thể, đặt tên, đổi tên thôn thuộc thẩm quyền của Hội đồng nhân dân cấp xã. Tuy nhiên, đến nay Bộ Nội vụ chưa ban hành, sửa đổi, bổ sung các thông tư hướng dẫn về tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố cho phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Về vấn đề này, Bộ Nội vụ cho biết đã có Văn bản hướng dẫn 4168 trong đó hướng dẫn xác định loại hình tổ chức cộng đồng dân cư tại đơn vị hành chính cấp xã (mới), việc chuyển đổi thôn thành tổ dân phố hoặc tổ dân phố thành thôn và việc đổi tên thôn, tổ dân phố do trùng tên.

Liên quan đến việc bầu cử trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố, Bộ Nội vụ cho biết hiện nay quy trình bầu cử được thực hiện theo Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở và Nghị định số 59/2023/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật này. Các quy định này vẫn còn hiệu lực và phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp đang được triển khai.

Trước đó, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình đã ký ban hành Quyết định số 1581/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về kế hoạch tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và chuẩn bị đại hội đảng bộ các cấp. Theo kế hoạch này, Bộ Nội vụ được giao chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan để xác định lộ trình, hướng dẫn việc sắp xếp, tổ chức lại thôn, tổ dân phố theo hướng tinh gọn, tăng cường tính tự quản, phục vụ tốt hơn đời sống cộng đồng dân cư.

Quá trình hoàn thiện dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) đang hướng tới việc nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương.

Chiều 3/6, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, dự thảo Luật đã phân định rõ thẩm quyền giữa Hội đồng Nhân dân (HĐND) và Uỷ ban Nhân dân (UBND); giữa tập thể UBND và cá nhân Chủ tịch UBND cấp tỉnh, cấp xã.

Chuyển giao nhiều nhiệm vụ cho Chủ tịch UBND

Dự thảo Luật đã chuyển nhiều nhiệm vụ và quyền hạn từ UBND sang cho Chủ tịch UBND để đảm bảo xử lý nhanh chóng và kịp thời trong chỉ đạo và điều hành hoạt động quản lý hành chính tại địa phương. Điều này nhằm tăng cường vai trò và trách nhiệm của người đứng đầu UBND cấp tỉnh và cấp xã.

Theo đó, Chủ tịch UBND cấp tỉnh sẽ có 23 nhóm nhiệm vụ và quyền hạn, trong khi Chủ tịch UBND cấp xã sẽ có 17 nhóm nhiệm vụ và quyền hạn. Để đề cao vai trò và trách nhiệm cá nhân của Chủ tịch UBND, dự thảo Luật bổ sung quy định cho phép Chủ tịch UBND quyết định những vấn đề thuộc thẩm quyền của UBND và báo cáo lại tại phiên họp gần nhất.

Đẩy mạnh phân cấp và phân quyền

Tinh thần chủ đạo của lần sửa đổi Luật này là đẩy mạnh phân cấp và phân quyền. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, Quốc hội sẽ phân quyền cho Chính phủ, và Chính phủ sẽ tiếp tục phân cấp cho các bộ, ngành và chính quyền địa phương.

Dự kiến sẽ có khoảng 32 nghị định của Chính phủ cần được ban hành để cụ thể hóa việc phân cấp và phân quyền, đồng thời chuyển giao hơn 1.000 nhiệm vụ từ các bộ, ngành xuống cho địa phương.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần tiếp tục rà soát kỹ lưỡng các quy định để đảm bảo tính khả thi khi triển khai tại địa phương. Ông cũng nhấn mạnh rằng cần làm rõ những bất cập trong việc phân cấp và phân quyền để tránh tình trạng không thực hiện được do vướng mắc.

Với chủ trương phân cấp và phân quyền, áp lực công việc đặt lên vai trò Bí thư, Chủ tịch phường/xã sẽ rất lớn. Do đó, cần có những điều chỉnh cần thiết để đảm bảo hiệu quả hoạt động.