Theo đó, báo cáo cung cấp thông tin về một số chỉ tiêu kinh tế vĩ mô năm 2023 với tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước (GDP) khoảng 6,5%; GDP bình quân đầu người đạt khoảng 4.400 USD; tỷ trọng công nghiệp chế biến chế tạo trong GDP đạt khoảng 25,4 – 25,8%; tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân khoảng 4,5%, Tốc độ tăng năng suất lao động xã hội bình quân khoảng 5 – 6%, tỷ lệ hộ nghèo (theo chuẩn nghèo đa chiều) giảm khoảng 1 – 1,5%.

Báo cáo cũng cung cấp bức tranh tổng thể về ngân sách nhà nước năm 2023 với dự toán tổng số thu là 1.620,7 nghìn tỷ đồng, tăng 0,4% so với ước tính thực hiện năm 2022. Tỷ lệ huy động vào ngân sách nhà nước khoảng 15,7%GDP; trong đó, từ thuế, phí khoảng 13,3%GDP.

Dự toán tổng số chi ngân sách nhà nước là 2.076,2 nghìn tỷ đồng, tăng 16,3% so với dự toán chi năm 2022. Trong số đó, chi đầu tư phát triển 726,7 nghìn tỷ đồng; chi thường xuyên là 1.172,3 nghìn tỷ đồng; chi trả nợ lãi 102,9 nghìn tỷ đồng; chi cải cách tiền lương, lương hưu, điều chỉnh một số chế độ trợ cấp, phụ cấp và các chính sách an sinh xã hội gắn với lương cơ sở 12,5 nghìn tỷ đồng; các khoản chi còn lại khác 61,8 nghìn tỷ đồng.

Theo báo cáo, bội chi ngân sách nhà nước năm 2023 là 455,5 nghìn tỷ đồng, tương đương 4,42% GDP. Bên cạnh đó, báo cáo còn cung cấp thông tin về việc thực hiện tăng lương cơ sở từ 1/7/2023 cho cán bộ, công chức, viên chức lên mức 1,8 triệu đồng/tháng; tăng 12,5% lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội đối tượng do ngân sách nhà nước đảm bảo và hỗ trợ thêm đối với người nghỉ hưu trước năm 1995 có mức hưởng thấp; tăng mức chuẩn trợ cấp người có công bảo đảm không thấp hơn mức chuẩn hộ nghèo khu vực thành thị và tăng 20,8% chi các chính sách an sinh xã hội đang gắn với lương cơ sở.

Từ 1/1/2023, thực hiện điều chỉnh tăng phụ cấp ưu đãi nghề đối với cán bộ y tế dự phòng 1/7/2023 và y tế cơ sở theo Kết luận số 25-KL/TW ngày 30/12/2021 của Bộ Chính trị.

Ngoài ra, báo cáo cũng đưa ra một số giải pháp chủ yếu điều hành nhiệm vụ tài chính – NSNN năm 2023. Theo đó, tập trung điều hành chính sách tài khóa phù hợp, hiệu quả, kịp thời ứng phó với biến động phức tạp của tình hình trong nước và ngoài nước, bảo đảm mục tiêu giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Đồng thời, tiếp tục hoàn thiện hệ thống thu ngân sách nhà nước, tăng cường quản lý thu, cơ cấu lại nguồn thu bảo đảm tính bền vững; nghiên cứu sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện thể chế quản lý thuế bảo đảm thu đúng, đủ, kịp thời các khoản thuế, phí, lệ phí và thu khác vào ngân sách nhà nước.

Ngoài ra, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tăng cường trách nhiệm người đứng đầu trong quản lý, sử dụng tài chính, ngân sách; điều hành chi ngân sách nhà nước chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả; cắt giảm các khoản chi chưa thực sự cần thiết, tiết kiệm triệt để chi thường xuyên.

Cùng với đó, tiếp tục thực hiện tinh giản biên chế, sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đổi mới cơ chế quản lý, cơ chế tài chính, tổ chức lại hệ thống các đơn vị sự nghiệp công lập, giảm hỗ trợ trực tiếp từ ngân sách nhà nước cho các đơn vị sự nghiệp công lập.

Chiều tối 31/12, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh đã đến chỉ đạo công tác khóa sổ quyết toán ngân sách năm 2022 tại Kho bạc Nhà nước TP. Hà Nội.

Theo Giám đốc Sở Tài chính TP. Hà Nội Nguyễn Xuân Lưu, mặc dù các hoạt động kinh tế, sản xuất kinh doanh của Thủ đô còn chưa phục hồi hoàn toàn sau dịch Covid-19. Tuy nhiên, tổng thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn TP. Hà Nội tính đến 15 giờ ngày 31/12 là 332.089 tỷ đồng, tăng 6,6% so với dự toán, tăng 2,5% so với cùng kỳ.

Để có số thu tăng, trong năm 2022, các ngành như thuế, hải quan đã triển khai nhiều giải pháp; trong đó, ngành thuế Hà Nội ước hoàn thành 16.512 cuộc thanh tra, kiểm tra, đạt 106% chỉ tiêu được phê duyệt (tăng 2% so với cùng kỳ). Tổng số xử lý qua thanh kiểm tra thực hiện 7.881 tỷ đồng. Cục Thuế TP. Hà Nội ước thực hiện thu hồi và xử lý điều chỉnh nợ đọng thuế được 9.038 tỷ; tổng nợ ước đến thời điểm 31/12/2022 (không bao gồm nợ chờ điều chỉnh) là 21.983 tỷ đồng, đạt chỉ tiêu giảm nợ do Tổng cục Thuế giao; đã thực hiện khoanh nợ đối với 140.384 người nộp thuế với số tiền khoanh là 7.714 tỷ đồng…

Về công tác kế toán, kiểm soát chi ngân sách, Giám đốc Kho bạc Nhà nước TP. Hà Nội Nguyễn Thị Thanh Hương cho biết, các khoản chi được kiểm soát chặt chẽ, bảo đảm danh mục hồ sơ theo đúng quy định và không để tồn đọng hồ sơ, chứng từ tại Kho bạc Nhà nước TP. Hà Nội mà không rõ lý do.

Kho bạc Nhà nước TP. Hà Nội chủ động nắm chắc tình hình giải ngân vốn đầu tư kế hoạch năm 2022 của từng dự án, nhất là những dự án, công trình trọng điểm của thành phố, các dự án quy mô lớn, có tính chất lan tỏa, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội Thủ đô; đối với những dự án chưa giải ngân, có tỷ lệ giải ngân thấp, Kho bạc Nhà nước TP. Hà Nội đã báo cáo kịp thời cấp có thẩm quyền xem xét, chỉ đạo xử lý tháo gỡ khó khăn để đẩy nhanh tiến độ giải ngân.

Riêng trong 3 ngày cuối năm, Kho bạc Nhà nước TP. Hà Nội đã tiếp nhận 35.000 hồ sơ chứng từ nên áp lực công việc là rất lớn, đòi hỏi Kho bạc Nhà nước thành phố làm việc với cường độ rất cao.

“Để việc chi ngân sách đảm bảo nhanh, kịp thời thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn, Kho bạc Nhà nước TP. Hà Nội đã yêu cầu người lao động tập trung cao độ làm việc không kể ngày nghỉ. Xác định làm hết việc, chứ không làm đến hết giờ để chi ngân sách. Trong ngày nghỉ Tết Dương lịch, cán bộ Kho bạc và các kho bạc quận, huyện, thị xã vẫn làm việc bình thường,” Giám đốc Kho bạc Nhà nước TP. Hà Nội Nguyễn Thị Thanh Hương thông tin.

Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết do dịch Covid-19 nên thực chất, Hà Nội chỉ có chỉ 9 để hoàn thành chỉ tiêu thu ngân sách, cũng như các chỉ tiêu kinh tế, xã hội khác. Kết quả, Hà Nội tăng trưởng đạt 8,89%, là mức tăng trưởng cao nhất trong 10 năm gần đây. Để có kết quả tăng trưởng, số thu ngân sách vượt dự toán, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội cho rằng, có sự đóng góp rất lớn của các ngành thuế, kho bạc, hải quan và hệ thống các ngân hàng trên địa bàn.

Trong năm 2023, ông Trần Sỹ Thanh, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội gợi mở, các ngành kể trên tiếp tục phát huy trí tuệ, đoàn kết để hoàn thành nhiệm vụ. Trong đó, cần tập trung cải cách hành chính mạnh mẽ, tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau; phát huy văn hóa của ngành để làm tốt nhiệm vụ trong năm 2023 với nhiều khó khăn phải đối mặt.

Cam kết với Chủ tịch UBND thành phố, bà Nguyễn Thị Thanh Hương, Giám đốc Kho bạc Nhà nước TP. Hà Nội cho biết, từ nay đến Tết nguyên đán Quý Mão 2023, toàn ngành Kho bạc thành phố sẽ tập trung cao độ để chi các khoản liên quan đến an ninh quốc phòng, an sinh xã hội đúng tiến độ. Đồng thời, cho biết sẽ tiếp tục ứng dụng công nghệ thông tin, cải cách hành chính, nâng cao đạo đức nghề nghiệp…, để hoàn thành nhiệm vụ thu, chi ngân sách trên địa bàn năm 2023./.

Quy định quá chặt chẽ, các bên đều e ngại

NHNN vừa có Tờ trình số 151/TTr-NHNN về việc triển khai chính sách hỗ trợ 2% lãi suất từ ngân sách nhà nước theo quy định tại Nghị định số 31/2022/NĐ-CP và Thông tư số 03/2022/TT-NHNN. Tờ trình nêu rõ, từ khi ban hành chính sách, ngành Ngân hàng đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ với tinh thần quyết liệt và khẩn trương. Tuy nhiên kết quả hỗ trợ lãi suất còn thấp, chưa như kỳ vọng là do một số vướng mắc đã được nhận diện trong quá trình NHNN và các Bộ: Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Xây dựng khảo sát thực tế tại địa phương.

Số liệu tập hợp từ các NHTM cho thấy, trong số khách hàng thuộc ngành, lĩnh vực được hỗ trợ lãi suất và đáp ứng điều kiện được hỗ trợ lãi suất, có khoảng 67% khách hàng phản hồi không có nhu cầu. Thậm chí, một số khách hàng đã nhận hỗ trợ lãi suất, song chủ động hoàn trả NHTM toàn bộ số tiền lãi được hỗ trợ. Trong đó, lý do lớn nhất là tâm lý e ngại đối với các thủ tục hậu kiểm, thanh tra, kiểm toán của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Một trong các vướng mắc lớn nhất liên quan đến quy định “có khả năng phục hồi” tại khoản 4 Điều 3 Nghị định 31/2022/NĐ-CP.

Qua báo cáo và khảo sát thực tế từ các NHTM và khách hàng, bản thân khách hàng mặc dù có khả năng trả nợ, song cũng không dám khẳng định “có khả năng phục hồi”. Vì hiện nay các tiêu chí để đánh giá khả năng phục hồi thường là những kết quả định lượng như doanh thu, sản lượng, lợi nhuận kinh doanh phải tăng; hoặc các tiêu chí định tính như diễn biến, chiều hướng, triển vọng kinh doanh của khách hàng… Tuy nhiên trong bối cảnh hiện nay, các tiêu chí này là rất khó đánh giá, đặc biệt điều kiện kinh tế thế giới đang có nhiều bất ổn, chi phí sản xuất gia tăng và phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu các loại nguyên liệu đầu vào, áp lực lạm phát…

Trao đổi với phóng viên, Giám đốc một doanh nghiệp dệt may cho hay, trong giai đoạn dịch căng thẳng năm 2021 và hai quý đầu năm 2022, đơn vị này thậm chí còn đạt doanh thu cao hơn so với thời điểm hiện tại. Mặc dù vẫn đang có đơn hàng cho tới hết quý I/2023 song cũng rất cầm chừng để giữ mối. Vì vậy, mặc dù được ngân hàng thông báo đủ điều kiện tiếp cận gói hỗ trợ lãi suất 2%, doanh nghiệp này cũng không mặn mà vì lo ngại không thể chứng minh được khả năng phục hồi trong thời gian tới. “Với kế hoạch kinh doanh trong quý I tới đây, chúng tôi tự tin có thể trả các khoản vay ngân hàng, còn nếu yêu cầu chứng minh khả năng phục hồi để được giảm lãi suất 2% thì thực sự rất khó, tôi không dám chắc”, vị lãnh đạo doanh nghiệp dệt may này cho biết thêm.

Đánh giá về gói hỗ trợ lãi suất 2% bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng Ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (CIEM) nhìn nhận, việc hướng dẫn còn chung chung nên doanh nghiệp mất rất nhiều thời gian để làm thủ tục. Ngoài ra, khi tiếp cận chính sách, doanh nghiệp luôn muốn tuân thủ pháp luật. Song do các khâu thực hiện có thể xuất hiện sai sót ngoài mong muốn, khiến họ sợ bị truy cứu trách nhiệm.

“Để gỡ điểm nghẽn, cơ quan quản lý nên tập trung hướng dẫn doanh nghiệp làm thế nào cho đúng, thay vì coi họ là đối tượng vi phạm pháp luật. Được như vậy, doanh nghiệp vừa dễ dàng tiếp cận gói hỗ trợ và NHTM cũng tự tin hơn khi triển khai cấp vốn”, bà Thảo nói.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký, Trưởng Ban Pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) lại so sánh chính sách hỗ trợ lãi suất với chính sách giảm thuế VAT 2%. Theo ông Tuấn, chính sách giảm thuế được triển khai nhanh do tất cả các bên đều hưởng lợi, đồng thời không làm phát sinh bộ máy thực thi, không lo hậu kiểm. Trong khi đó, “gói hỗ trợ lãi suất 2% không tạo nên động lực thực thi, bởi nguy cơ cao nhưng lợi ích rất nhỏ. Do đó, các NHTM và cả người vay đều không mặn mà”, ông Tuấn đánh giá.

Các quy định cho vay hiện hành đã đủ chặt chẽ

Các chuyên gia ngân hàng đánh giá, sau khi Nghị định 31 ra đời, NHNN đã khẩn trương triển khai bằng việc sớm ban hành Thông tư số 03/2022/TT-NHNN hướng dẫn các NHTM thực hiện. Tuy nhiên trong thẩm quyền của mình, NHNN chỉ có thể hướng dẫn các vấn đề về kỹ thuật nội bộ ngành Ngân hàng như phương thức giảm trừ số tiền hỗ trợ lãi suất cho khách hàng, quản lý hạn mức hỗ trợ lãi suất, hạch toán, kế toán…

Bởi lẽ, theo khoản 4 Điều 3 Nghị định 31 quy định: Khách hàng có khả năng trả nợ, có khả năng phục hồi theo đánh giá nội bộ của NHTM, sử dụng vốn vay được hỗ trợ lãi suất đúng mục đích, có trách nhiệm trong việc phối hợp với NHTM thực hiện hỗ trợ lãi suất.

Nhưng thực tế các NHTM cho biết họ không thể “đánh giá khả năng phục hồi” của khách hàng mà chỉ có thể đánh giá “có đủ điều kiện cho vay hay không”. Chính phủ cũng không giao NHNN hướng dẫn tiêu chí này. Do đó, việc tháo gỡ vướng mắc về tiêu chí “có khả năng phục hồi” cần được thực hiện thông qua sửa đổi, bổ sung Nghị định 31 của Chính phủ.

Hiện tại, NHNN đã rà soát, đề xuất nội dung sửa đổi Nghị định 31 và đang lấy ý kiến các bộ, ngành trước khi báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định. Trong đó, NHNN đề xuất cần hướng dẫn quy định “có khả năng phục hồi” nghĩa là “đáp ứng điều kiện cho vay”, thay vì các tiêu chí cụ thể khác. Như vậy, NHTM và khách hàng không cần xem xét các tiêu chí khác mà chỉ cần đáp ứng các quy định hiện hành về điều kiện cho vay của TCTD đối với khách hàng.

Tổng Giám đốc một NHTMCP chia sẻ, nguồn vốn cho vay do TCTD tự huy động trên thị trường và phải chịu trách nhiệm chi trả đầy đủ, đúng hạn, vì vậy các TCTD ý thức rõ hơn ai hết về việc phải cho vay đúng đối tượng, đúng mục đích. “Tôi cho rằng các tiêu chí chỉ cần bám sát vào quy định hiện hành về điều kiện cho vay của TCTD vì bộ tiêu chí đã được xây dựng đầy đủ và chuyên nghiệp. Hơn nữa việc cho vay là hoạt động thường xuyên của NHTM, do vậy các NHTM không phải thành lập tổ chức hoặc bộ phận mới để thực hiện gói hỗ trợ lãi suất 2%”, vị này nhấn mạnh.

Căn cứ các kiến nghị của địa phương, doanh nghiệp trong thời gian qua, NHNN cũng trình Chính phủ chấp thuận mở rộng đối tượng được hỗ trợ lãi suất, cụ thể nhằm vào một số đối tượng như: người mua nhà ở xã hội, nhà ở thương mại có giá phù hợp, các doanh nghiệp kinh doanh thương mại thu mua, tạm trữ lương thực, nông, lâm, thuỷ sản, kinh doanh xăng dầu…

Một phương án khác là trình Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho phép điều chuyển phần dự toán không sử dụng hết của chương trình này sang các nhiệm vụ chi/các hình thức hỗ trợ khác. Ví dụ các chương trình cho vay hỗ trợ khôi phục kinh tế thông qua NHCSXH, trong đó có chương trình cho vay giải quyết việc làm hiện đang giải ngân rất tốt và nguồn vốn này sẽ được thu hồi khi các khoản vay đến hạn trả./.