Nguồn cung mới giảm do quá trình phê duyệt bị hoãn vì các thủ tục pháp lý

Kể từ quý I/2022, không có thêm bất kỳ đề xuất thành lập khu công nghiệp (KCN) mới nào ở cả miền Nam và miền Bắc. Ngoài ra, có rất ít KCN mới được đưa vào quy hoạch tổng thể phát triển KCN quốc gia.

Điều này xuất phát từ thực trạng việc quy hoạch phát triển KCN còn dàn trải, chủ yếu do địa phương quyết định. Vậy nên, việc thay đổi lãnh đạo cấp cao của nhiều địa phương trong năm qua đã làm chậm quy trình phê duyệt của nhiều dự án. Điều này gây ra tình trạng giải phóng mặt bằng chậm hơn dự kiến và chồng chéo về quy hoạch hoặc hạ tầng bên ngoài KCN.

Cụ thể, tại thị trường KCN phía Nam, sau khi bùng nổ nguồn cung trong 6 tháng đầu năm, thì không có dự án mới nào đi vào hoạt động trong quý III/2022. Tổng diện tích đất KCN trong 9 tháng tăng 9,2% so với cùng kỳ lên 41.950ha, diện tích cho thuê tăng 8,2% lên 27.950ha.

Thị trường miền Bắc cũng không có KCN mới nào đi vào hoạt động trong quý III vừa qua. Trong 9 tháng đầu năm nay, tổng diện tích đất công nghiệp khu vực này tăng 2,7% lên 16.072ha. Do không có nguồn cung mới trong quý III và nguồn cung hạn chế trong 9 tháng đầu năm nên tỷ lệ lấp đầy tính đến cuối quý III ở khoảng 80 – 82%.

Theo CTCP Chứng khoán VNDirect, động lực tăng trưởng của bất động sản công nghiệp đang dần phai mờ và thiếu yếu tố dẫn dắt. Cụ thể, dòng vốn FDI chậm lại khi vốn đăng ký mới giảm trong những tháng cuối năm, cùng với tâm lý thận trọng của nhà đầu tư, kinh tế toàn cầu phục hồi còn tiềm ẩn nhiều rủi ro và việc Fed tăng lãi suất có thể tác động đến dòng vốn FDI vào Việt Nam.

Bên cạnh đó, nguồn cung mới suy giảm do những khó khăn trong thủ tục pháp lý. VNDirect cho rằng thị trường bất động sản công nghiệp sẽ khan hiếm nguồn cung mới từ nay đến cuối năm 2023 ở cả hai miền Nam – Bắc. Riêng tại miền Nam, thời gian khan hiếm có thể kéo dài đến năm 2026.

Với nguồn cung mới hạn chế trong một năm qua, giá thuê đất KCN cũng tăng mạnh. Tại Bà Rịa – Vũng Tàu ghi nhận mức tăng mạnh nhất 19% lên 101 USD/m2/thời hạn thuê. Tuy nhiên, đây vẫn là mức giá thấp nhất trong số 5 tỉnh, thành phố công nghiệp trọng điểm phía Nam. TP.HCM có giá chào thuê cao nhất, có thể lên tới 300 USD/m2/thời hạn thuê tại các vị trí đắc địa.

Tương tự như thị trường phía Nam, giá thuê đất tại 5 tỉnh, thành phố công nghiệp trọng điểm phía Bắc vẫn duy trì ở mức cao trong quý III, với mức tăng trung bình 12% so với cùng kỳ lên 121 USD/m2/thời hạn thuê. Hưng Yên là địa phương tăng giá thuê cao nhất khoảng 17% so với cùng kỳ lên 100 USD/m2/thời hạn thuê.

Gia tăng áp lực cạnh tranh thu hút vốn FDI 

Bên cạnh yếu tố nguồn cung mới đất công nghiệp được dự báo khan hiếm ở cả hai miền Nam và Bắc trong thời gian tới, VNDirect cho rằng phân khúc bất động sản này còn chịu áp lực cạnh tranh gia tăng trong việc thu hút vốn FDI với Indonesia.

Trong 10 tháng đầu năm, vốn FDI đăng ký của Việt Nam giảm 5,4% so với cùng kỳ xuống 22,5 tỷ USD, trong khi vốn FDI thực hiện vẫn tăng trưởng 15,2% so với cùng kỳ lên 17,5 tỷ USD.

Theo nhóm chuyên gia phân tích VNDirect, Việt Nam nằm trong top các quốc gia thu hút vốn FDI tốt nhất khu vực trong năm 2022 và có nhiều lợi thế từ vị trí gần Trung Quốc, cho đến giá thuê đất thấp, chi phí năng lượng cạnh tranh và lao động lành nghề. Tuy nhiên, đang có sự cạnh tranh ngày càng gia tăng từ các quốc gia khác và Việt Nam hiện đang tụt lại phía sau trong việc thu hút dòng vốn FDI vào ngành xe điện và công nghiệp bán dẫn.

Việc Indonesia ban hành Luật Omnibus trong năm 2020 đã mang đến nhiều cơ hội đầu tư và hoạt động cho các công ty nước ngoài vào quốc gia này. Kể từ đó, dòng vốn FDI vào Indonesia tăng trưởng tích cực 10% trong năm 2021 và tăng 46% lên 31 tỷ USD trong 9 tháng đầu năm nay.

Việt Nam và Indonesia là hai quốc gia nhận được nhiều vốn FDI nhất. Nếu như Việt Nam đang chuyển mình thành trung tâm sản xuất thiết bị điện tử thì Indonesia lại hướng đến phát triển chuỗi cung ứng xe điện.

“Chúng tôi nhận thấy sự phát triển của ngành xe điện và bán dẫn sẽ định hình bối cảnh đầu tư tại ASEAN. Những sự thay đổi lớn trong hai ngành này bao gồm thu hút nhiều loại hình nhà đầu tư mới, gia tăng thêm các phân khúc mới trong chuỗi giá trị, mở rộng công suất và tham gia nhiều hơn vào mạng lưới sản xuất khu vực”, VNDirect cho biết.

Do tiềm năng về thu hút vốn đầu tư FDI của hai ngành này trong các năm tới tiếp tục tăng cao, các nước trong khu vực đã tích cực đẩy mạnh hút vốn FDI cho sản xuất xe điện, bao gồm cả sản xuất pin, đồng thời khuyến khích người tiêu dùng sử dụng xe điện. Tuy nhiên, Việt Nam đang chậm hơn so với các nước khác trong xu hướng này, khiến cho có thể bị giảm sức hấp dẫn trong việc thu hút dòng vốn FDI.

Riêng đối với nhà kho và nhà xưởng xây sẵn, VNDirect đưa ra dự báo nguồn cung sẽ tăng trưởng mạnh trong thời gian tới. Trong đó, thương mại điện tử bùng nổ là động lực chính cho sự tăng trưởng này, nhằm đáp ứng nhu cầu của ngành logistics.

Nhóm doanh nghiệp được kỳ vọng

VNDirect nhìn nhận, các chủ đầu tư sở hữu quỹ đất KCN hiện hữu sẽ hưởng lợi nhiều nhất từ những diễn biến của thị trường như Cao su Phước Hòa (PHR) hay Becamex IDC (BCM).

Đối với Cao su Phước Hòa, VNDirect cho rằng triển vọng của mảng KCN vẫn còn được duy trì ổn định mặc dù tiến độ chuyển đổi quỹ đất sẽ chậm lại trong năm tới. Công ty đặt mục tiêu phát triển 5 KCN với tổng diện tích hơn 2.700ha trong giai đoạn 2026 – 2030.

VNDirect kỳ vọng PHR sẽ ghi nhận khoản thu nhập một lần khoảng 400 tỷ đồng vào quý IV và 207 tỷ đồng vào quý I/2023, giúp lợi nhuận ròng tăng 117,6% so với cùng kỳ trong năm nay và giảm nhẹ trong năm 2023.

Đối với BecamexIDC, doanh nghiệp có vị thế là một trong những nhà phát triển KCN lớn với 6 KCN đang hoạt động trên 4.000ha và là nhà phát triển KCN niêm yết có quỹ đất lớn nhất (khoảng 944ha).

Theo VNDirect, các nhà phát triển KCN sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức hơn trong 2 năm tới do quy trình phê duyệt dự án chậm và nguồn vốn hạn chế. Tuy nhiên, đây có thể là cơ hội cho những doanh nghiệp có quỹ đất sẵn sàng cho thuê như Becamex IDC.

Lợi nhuận ròng của công ty cũng được dự báo sẽ tăng mạnh trong năm 2022 – 2023, đạt mức tăng lần lượt 58,2% và 84,7% so với cùng kỳ.

VNDirect kỳ vọng doanh thu từ mảng bất động sản nhà ở sẽ tăng vọt trong năm 2023 nhờ ghi nhận lợi nhuận một lần khoảng 5.000 tỷ đồng chuyển nhượng đất của dự án Thành phố mới Bình Dương cho CapitaLand. Trong khi đó, doanh thu từ mảng KCN sẽ tăng trưởng ổn định 17% và 44% trong giai đoạn 2022 – 2023 nhờ sự đóng góp của KCN Cây Trường và KCN Bàu Bàng mở rộng.

Đối với Sonadezi Châu Đức (SZC), VNDirect cho rằng công ty có ưu thế trong việc nắm bắt nhu cầu bất động sản KCN ngày càng tăng ở phía Nam và lợi thế từ công ty mẹ là Tổng công ty Sonadezi đang thu hút các nhà đầu tư. Quỹ đất của công ty là hơn 600ha và giá thuê cạnh tranh giữa các công ty KCN niêm yết tại Bà Rịa – Vũng Tàu, một trung tâm sản xuất lớn ở phía Nam.

Diện tích cho thuê của KCN Châu Đức vẫn được đảm bảo duy trì ổn định trong các năm tới. VNDirect ước tính diện tích có thể cho thuê của KCN này vào khoảng 581ha, sẽ tiếp tục được cho thuê từ 40 – 60ha mỗi năm trong giai đoạn 2023 – 2032.

Mặc dù bàn giao chậm hơn dự kiến, mảng bất động sản nhà ở của Sonadezi Châu Đức được dự báo sẽ là động lực tăng trưởng với tỷ lệ đóng góp doanh thu trong giai đoạn 2023 – 2024 lần lượt là 28,3% và 43%.

Đối với Kinh Bắc (KBC), doanh nghiệp này có ưu thế nhờ có quỹ đất KCN sẵn sàng cho thuê khá lớn với KCN Tràng Duệ 3 có khả năng đi vào hoạt động từ năm 2023. Bên cạnh đó, Kinh Bắc đang giữ vị trí dẫn đầu về thu hút vốn FDI với một số ông lớn ngành công nghệ trong danh mục khách thuê, bao gồm Samsung Electronics Việt Nam tại KCN Quế Võ, LG Electronics tại KCN Tràng Duệ, Foxconn tại KCN Quang Châu.

Ngoài ra, công ty hiện đang hoàn thiện các thủ tục pháp lý và lấp đầy mặt bằng tại dự án Khu đô thị Tràng Cát (581ha), dự án có tiềm năng với tổng giá trị phát triển ước tính khoảng 50.000 tỷ đồng. Công ty có kế hoạch bán 30ha đầu tiên trong năm 2022 – 2023 và được dự báo hỗ trợ cho tăng trưởng lợi nhuận trong dài hạn của doanh nghiệp.

Đối với Nam Tân Uyên (NTC), VNDirect dẫn lời từ Ban lãnh đạo doanh nghiệp này cho biết, nút thắt trong phê duyệt pháp lý cho KCN mới là KCN Nam Tân Uyên giai đoạn 2 (NTC3) với tổng diện tích 346ha đã được giải quyết.

Công ty có khả năng ghi nhận lợi nhuận từ KCN mới này kể từ đầu năm 2023. VNDirect dự phóng lợi nhuận ròng năm 2023 sẽ tăng 242% so với cùng kỳ lên 857 tỷ đồng nhờ đóng góp của KCN mới.

Bên cạnh đó, Nam Tân Uyên là một trong những công ty niêm yết nhiều tiền mặt nhất với lượng tiền mặt ròng là 1.068 tỷ đồng tính đến cuối quý III, cùng với thu nhập ổn định từ các công ty liên kết, VNDirect ước tính Nam Tân Uyên có thể ghi nhận thu nhập tài chính khoảng 180 – 200 tỷ đồng, tương đương 18 – 20% lợi nhuận trước thuế năm 2023./.

Nhiều tiềm năng

Với những chính sách “trải thảm đỏ” thu hút FDI theo chiều sâu, Vĩnh Phúc đang trở thành điểm sáng của bất động sản công nghiệp trong Vùng Kinh tế trọng điểm phía Bắc. Tỉnh đã quy tụ nhiều nhà đầu tư với những thương hiệu sản xuất nổi tiếng toàn cầu đến từ Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan, Nhật Bản và Châu Âu. Điều này thể hiện ở việc Vĩnh Phúc không ngừng tăng vốn đầu tư, mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao kết nối giữa các doanh nghiệp.

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Vĩnh Phúc, trong 10 tháng đầu năm 2022, toàn tỉnh đã thu hút được 41 dự án mới và 39 lượt dự án tăng vốn. Trong đó, cấp mới 16 dự án, điều chỉnh vốn cho 7 dự án DDI với tổng vốn đăng ký đạt 9.937 tỷ đồng; cấp mới 25 dự án, điều chỉnh tăng vốn cho vốn cho 32 dự án FDI với tổng vốn đăng ký đạt 312,5 triệu USD. Ngoài ra, toàn tỉnh có 1.123 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với tổng số vốn đăng ký là 20.531 tỷ đồng, tăng 18,7% về số doanh nghiệp, tăng gần gấp đôi về vốn đăng ký so với cùng kỳ năm trước. Tỉnh hiện có 7 khu công nghiệp đang hoạt động và sẽ có thêm 13 khu công nghiệp đã được quyết định chủ trương đầu tư, bắt đầu đi vào hoạt động từ năm 2023 trở đi.

Ông John Campbell, Phó Giám đốc, Trưởng Bộ phận Dịch vụ Công nghiệp, Savills Việt Nam cho hay: “Trong thời gian vừa qua, Vĩnh Phúc tập trung thu hút và khuyến khích các dự án đầu tư đa dạng trên nhiều lĩnh vực. Trong đó, công nghiệp công nghệ cao, sản xuất linh kiện điện tử, ô tô, xe máy và kim loại chế tạo là những lĩnh vực được ưu tiên thu hút đầu tư và nhận được nhiều nhu cầu đầu tư nhất. Một số doanh nghiệp lớn đã đầu tư vào tỉnh có thể để đến như: Daewoo, Haesung Vina (Hàn Quốc), Toyota, Honda, Sumitomo (Nhật Bản), Compal (Đài Loan), Piaggio (Ý), De Heus (Hà Lan), NorthStar Polaris và Weldex (Mỹ)”.

Cú hích từ cchủ đầu tư quốc tế

Khi bất động sản công nghiệp phát triển, hình thái thị trường cao hơn, nhà xưởng xây sẵn sẽ trở thành xu hướng để phục vụ nhu cầu của các nhà đầu tư nhỏ và vừa, nhất là các công ty vệ tinh của các tập đoàn đa quốc gia khi dịch chuyển sản xuất.

Ngoài ra, theo ông John Campbell, các vấn đề về gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu kèm theo các biến động địa chính trị, đặc biệt là sự dịch chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc, là chất xúc tác cho sự đa dạng hóa về lĩnh vực sản xuất tại thị trường Việt Nam nói chung và Vĩnh Phúc nói riêng. Ở giai đoạn thăm dò thị trường, các nhà đầu tư thường có nhu cầu thuê nhà xưởng để bắt đầu hoạt động với quy mô nhỏ. Sau đó, họ có thể xem xét để quyết định đầu tư lâu dài, mở rộng sản xuất bằng việc tự mua đất và xây nhà xưởng. Từ đó kéo theo sự tăng trưởng trong nhu cầu đối với các nhà xưởng và nhà kho xây sẵn.

Các chủ đầu tư quốc tế đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội để đáp ứng được nhu cầu lên cao này. Báo cáo Industrial Insider của Savills cho thấy, trong năm 2022, một số nhà xưởng xây sẵn đã được khởi công để tiếp thêm nguồn cung cho thị trường, bao gồm SLP Long Hậu (Long An), KCN Hồ Nai (Đồng Nai), Core5 Hải Phòng (Hải Phòng) và VLI (Hưng Yên).

Nhìn vào thực tế tại Vĩnh Phúc, các công ty đầu tư sản xuất phải cam kết các hoạt động đầu tư lên tới 50 năm. Trong khi đó, nhà xưởng xây sẵn có thể giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian, tiếp cận thị trường nhanh chóng hơn, tiết kiệm chi phí đầu tư ban đầu và hỗ trợ thời gian thuê linh hoạt bắt đầu từ 3 năm. Khi Vĩnh Phúc thu hút được các đơn vị sản xuất điện tử, ô tô trong khu vực thì việc có các nhà xưởng xây sẵn sẽ tạo điều kiện cho các ngành công nghiệp phụ trợ và nhà cung cấp mở rộng hoạt động của họ tới tỉnh. Một khi số lượng đầu tư các ngành công nghiệp phụ trợ tăng cao, nhu cầu đối với nhà xưởng xây sẵn và nhà kho xây sẵn sẽ được đẩy mạnh.

Tuy nhiên, số liệu cho thấy dù sở hữu nguồn cung đất công nghiệp lớn, nhưng số lượng các dự án nhà xưởng xây sẵn vẫn khá hạn chế tại Vĩnh Phúc nhằm đáp ứng nhu cầu khách thuê với diện tích ít hơn 10.000m². Ông John Campbell, nhận định: “Nguồn cung chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu đang lên cao đối với loại hình này. Một ví dụ điển hình có thể kể đến là việc chúng tôi đã gặp gỡ và tiếp xúc với vài khách hàng có nhu cầu thuê nhà xưởng xây sẵn tại Vĩnh Phúc với diện tích khoảng 5.000 – 10.000m², nhưng không có nguồn cung nào phù hợp nhu cầu. Nguồn cung đất công nghiệp tại đây là sẵn có, tuy nhiên số lượng nhà xưởng xây sẵn tại Vĩnh Phúc là không nhiều, thậm chí là không đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp. Thực tế là thị trường Việt Nam nói chung và miền Bắc nói riêng không thiếu nhà đầu tư về nhà xưởng xây sẵn. Họ thậm chí đã có những dự án phát triển rất thành công tại Bắc Ninh, Hưng Yên hay Hải Phòng – những tỉnh thành đi đầu về phát triển công nghiệp. Có thể nói, các chủ đầu tư chưa thực sự khai phá hết tiềm năng này của bất động sản công nghiệp Vĩnh Phúc. Đây đồng thời cũng là cơ hội cho các chủ đẩu tư tiếp cận và đầu tư thêm loại hình này tại tỉnh”.

Hướng đến xây dựng loại hình khu công nghiệp thông minh

Nhận định về việc hướng đến đa dạng hóa các mô hình khu công nghiệp, ông John Campbell nói: “Thị trường bất động sản công nghiệp tại Việt Nam đang trở nên cạnh tranh hơn bao giờ hết. Nhiều năm trước, một dự án công nghiệp chỉ yêu cầu một bản quy hoạch tổng thể đơn giản, phần lớn để đáp ứng được các hoạt động sản xuất. Tuy nhiên, hiện nay thì chủ đầu tư cần đưa ra đề án xây dựng và phát triển dự án bài bản hơn. Ví dụ như phải là khu công nghiệp thông minh, phát triển theo xu hướng xanh, đáp ứng nhu cầu về bền vững và phải có yếu tố nổi trội hơn, không chỉ dừng lại ở việc là một địa điểm sản xuất như trước. Quy hoạch tổng thể của dự án không chỉ cần xem xét trong lĩnh vực sản xuất, mà còn cần có các tiện ích như logistics, R&D, khu vực thương mại, ký túc xá hoặc thậm chí là những dự án nhà ở phục vụ nhu cầu của công nhân. Một trong những ví dụ đón đầu xu hướng này tại Vĩnh Phúc là dự án Green Park, được xây dựng bởi tập đoàn YSL Group từ Hàn Quốc”.

Có thể nói, chất lượng của bất động sản công nghiệp sẽ ngày càng được nâng cao, tạo thêm sức ép cạnh tranh đối với các chủ đầu tư. Chủ đầu tư cần đưa ra những ý tưởng phát triển mang tính đột phá, tạo nên điểm nhấn để gia tăng sức hút của dự án trong khu vực./.