Trong một cuộc bỏ phiếu gần đây, Hội đồng quản lý Khu học chánh Alum Rock Union đã quyết định sa thải Giám đốc học khu German Cerda, người vừa được bổ nhiệm vào vị trí này. Quyết định được đưa ra mà không có bất kỳ lời giải thích nào và có hiệu lực trong vòng 10 ngày kể từ thời điểm bỏ phiếu. Hội đồng quản trị cho biết họ đang tập trung vào việc chuẩn bị cho năm học mới và sẽ bắt đầu quá trình tìm kiếm giám đốc học khu mới trong thời gian tới.

Chủ tịch Hội đồng Linda Chavez bày tỏ: “Chúng tôi mong muốn và hoan nghênh sự tham gia của tất cả các thành viên trong cộng đồng vào quá trình này, với mục tiêu chung là tiếp tục hỗ trợ học sinh, gia đình và củng cố cộng đồng của chúng ta”. Khu học chánh Alum Rock Union đang phải đối mặt với những thách thức tài chính nghiêm trọng do mất nguồn tài trợ từ liên bang và tiểu bang, cũng như sự sụt giảm trong số lượng học sinh ghi danh trong những năm gần đây.

Năm học trước, các ủy viên đã bỏ phiếu nhất trí về việc đóng cửa sáu trường học cho năm học 2025-26, với kế hoạch mở lại một trường vào năm sau và đóng cửa thêm hai trường nữa vào năm học 2026-27. Ba trường sẽ được hợp nhất và ba trường sẽ được thiết kế lại. Những động thái này là kết quả của nhiều yếu tố, bao gồm thâm hụt ngân sách 20 triệu USD và mất quỹ cứu trợ COVID tạm thời.

Cựu Chủ tịch Ủy ban Kế hoạch San Jose và cựu cố vấn của khu học chánh, Rolando Bonilla, nhận định: “Trừ Corina Herrera-Loera, hội đồng quản trị đó thực sự bất tài. Việc họ không thể tập trung vào những việc khác ngoài chính trị cá nhân gây tổn hại rất lớn đến trẻ em của Khu Học chánh Liên hiệp Alum Rock”. Đây là năm thứ hai liên tiếp khu học chánh bắt đầu hoạt động mà không có giám đốc điều hành.

Hiệp hội Giáo dục Alum Rock cho biết đánh giá về hiệu suất công việc của giám đốc trường đã là một phần của tất cả các cuộc họp kín của hội đồng quản trị trong một thời gian. Tuy nhiên, việc sa thải Cerda ngay lập tức đã gây bất ngờ cho nhiều người. Việc tìm kiếm giám đốc học khu mới sẽ được tiến hành trong những ngày và tuần tới, với hy vọng sẽ tìm được người lãnh đạo phù hợp cho khu học chánh.

Làn sóng sa thải hàng loạt trong ngành công nghệ gần đây đã gây ra một tác động đáng kể đến hàng ngàn kỹ sư phần mềm, khiến họ mất việc làm. Tuy nhiên, các chuyên gia trong lĩnh vực này cho rằng nguyên nhân của tình trạng này không hoàn toàn do sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI). Marc Kriguer, một kỹ sư phần mềm giàu kinh nghiệm với 28 năm làm việc, chia sẻ rằng ông đã trải qua 4 lần bị sa thải nhưng khẳng định rằng AI không phải là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này.

Marc Kriguer cho rằng nguyên nhân sâu xa của các đợt sa thải hàng loạt là do các công ty trong ngành công nghệ đã tuyển dụng quá nhanh và quá nhiều nhân viên, dẫn đến chi phí vận hành vượt quá doanh thu. Ông cũng chỉ ra rằng kỹ sư phần mềm thường là những người bị nhắm đến khi các công ty cần cắt giảm chi phí do mức lương cao của họ. Khi cần giảm chi phí, các kỹ sư phần mềm thường là mục tiêu đầu tiên bị sa thải.

Dylan Serota, CEO của nền tảng tuyển dụng Terminal, đưa ra một quan điểm khác về vấn đề này. Ông cho rằng AI không thay thế kỹ sư phần mềm mà đang làm thay đổi bản chất công việc của họ. Các CTO trong ngành đều đồng thuận rằng AI giúp tăng năng suất lao động nhưng vẫn cần con người để xử lý các vấn đề phức tạp, sáng tạo và mang tính chiến lược. Điều này cho thấy rằng AI không phải là một sự thay thế mà là một công cụ hỗ trợ cho kỹ sư phần mềm.

Tuy nhiên, AI đã góp phần không nhỏ vào làn sóng sa thải hàng loạt tại nhiều tập đoàn công nghệ lớn. Ví dụ, Microsoft đã công bố kế hoạch cắt giảm khoảng 9.000 nhân viên vào năm 2025 trong quá trình tái cấu trúc để tăng cường đầu tư vào AI. Tương tự, IBM cũng sa thải khoảng 8.000 nhân sự, chủ yếu thuộc bộ phận nhân sự, vốn được thay thế bằng các hệ thống AI tự động hóa quá trình tuyển dụng và quản lý nhân viên.

Các chuyên gia cho rằng AI không phải là “kẻ thù” của kỹ sư phần mềm. Daron Acemoglu, nhà kinh tế học tại MIT, cho rằng AI hiện tại chỉ ảnh hưởng đến khoảng 5% công việc và chưa đủ khả năng thay thế hoàn toàn con người. Ông cảnh báo rằng việc quá kỳ vọng vào AI có thể dẫn đến sai lầm chiến lược và kêu gọi phát triển AI theo hướng hợp tác với con người, thay vì thay thế họ.

Marc Kriguer cũng đồng quan điểm rằng AI chưa thể thay thế con người, ngay cả trong việc viết mã nguồn. Ông nhận định rằng nhiều công việc hiện nay yêu cầu kinh nghiệm với AI nhưng ông không cảm thấy bị loại khỏi thị trường lao động. Dù đã mất việc nhiều lần, Marc Kriguer chưa bao giờ thất nghiệp quá 5 tháng. Hiện tại, ông đã nộp đơn cho khoảng 40 công ty và tham gia phỏng vấn tại 15 nơi. Ông nhận định rằng thị trường vẫn còn cơ hội cho kỹ sư phần mềm và họ sẽ cần thích nghi với vai trò mới, kết hợp tư duy hệ thống, sáng tạo và khả năng làm việc cùng AI.

Tóm lại, làn sóng sa thải hàng loạt trong ngành công nghệ không hoàn toàn do AI gây ra. Các chuyên gia và những người trong ngành cho rằng nguyên nhân sâu xa là do các công ty tuyển dụng quá nhanh và quá nhiều, dẫn đến chi phí vận hành cao. AI không phải là một sự thay thế cho kỹ sư phần mềm mà là một công cụ hỗ trợ giúp tăng năng suất lao động. Kỹ sư phần mềm sẽ cần thích nghi với vai trò mới, làm việc cùng AI để tạo ra giá trị mới cho các tổ chức và doanh nghiệp.

Thị trường lao động Việt Nam hiện đang phải đối mặt với một nghịch lý đáng chú ý: hàng ngàn người lao động bị sa thải trong khi nhiều doanh nghiệp vẫn đang thiếu nhân sự nghiêm trọng. Theo báo cáo quý 2/2025 của Vieclam24h, một khảo sát với gần 3.000 người tham gia đã cung cấp một bức tranh toàn diện về tình trạng tâm lý của người lao động và sự gián đoạn trong kết nối giữa cung và cầu lao động trên thị trường.

Trong nửa đầu năm 2025, các ngành công nghệ và bán lẻ trên toàn cầu đã chứng kiến sự cắt giảm lao động đáng kể, với 72.000 lao động trong ngành công nghệ và hơn 64.000 việc làm trong ngành bán lẻ bị mất đi. Tại Việt Nam, hơn 2.500 nhân sự trong ngành ngân hàng đã bị tinh giản và nhiều khu công nghiệp cũng báo cáo về việc cắt giảm quy mô lớn trong các ngành như dệt may, da giày và điện tử. Điều này cho thấy xu hướng cắt giảm lao động đang trở nên phổ biến và không còn giới hạn trong các đợt khủng hoảng ngắn hạn mà đã trở thành chiến lược dài hạn của nhiều doanh nghiệp.

Tâm lý bất ổn trong người lao động đã làm đứt gãy mối liên kết giữa họ và doanh nghiệp. Gần 43,3% người lao động cho biết họ đang phải gánh thêm công việc, trong khi 42,8% lo sợ sẽ là người tiếp theo bị sa thải. Gần 30% người lao động đã mất niềm tin vào tổ chức và 27,3% cảm thấy giảm động lực làm việc. Báo cáo cũng chỉ ra rằng 77,4% doanh nghiệp được khảo sát cho biết tình hình tuyển dụng hiện tại khó khăn hơn so với cùng kỳ năm trước.

Khó khăn trong tuyển dụng ảnh hưởng lớn đến các nhóm nhân viên chính thức và thực thi (84,7%), cũng như nhóm chuyên viên, cấp trung và trưởng nhóm (66,1%). Trong khi đó, 72,7% người lao động mất việc đã quay lại tìm việc, nhưng chỉ 24,7% tìm được công việc phù hợp trong thời gian ngắn.

Lao động lớn tuổi và lao động phổ thông chịu thiệt thòi nặng nề trong tình hình hiện nay. Nhóm tuổi từ 45-54 là đối tượng bị cắt giảm nhiều nhất với tỷ lệ 9,5%, nhưng chỉ có 4,1% được giữ lại. Nhóm trên 55 tuổi gần như không còn hiện diện trong lực lượng lao động được giữ lại.

Lực lượng lao động trẻ đang thiếu cơ hội để gia nhập thị trường. Chỉ 23,4% doanh nghiệp có kế hoạch tuyển dụng sinh viên mới tốt nghiệp hoặc thực tập sinh. Đồng thời, nhóm tuổi từ 18-24 chiếm tỷ lệ đáng kể trong nhóm bị sa thải.

Kỳ vọng của người lao động và doanh nghiệp đang lệch pha, khiến cung và cầu lao động ngày càng khó gặp nhau. Người lao động đang tìm kiếm sự ổn định và các điều kiện làm việc có lợi hơn, trong khi doanh nghiệp lại ưu tiên các biện pháp như tăng kênh tuyển dụng và truyền thông thương hiệu nhà tuyển dụng.

Dù vậy, báo cáo cũng chỉ ra những tín hiệu tích cực từ cả người lao động và doanh nghiệp Việt Nam. Thị trường đang hồi phục chậm và mang tính chọn lọc, nhưng 56,2% doanh nghiệp cho biết sẽ mở rộng quy mô nhân sự trong 6 tháng tới. Người lao động Việt Nam thể hiện tinh thần tích cực và khả năng thích nghi nổi bật so với xu hướng chung trên thế giới.

Để thu hẹp khoảng cách giữa người lao động và doanh nghiệp, cả hai phía cần chủ động thay đổi. Khi có sự lắng nghe và điều chỉnh từ cả hai bên, cung và cầu lao động mới có thể vận hành như một thể thống nhất thay vì tiếp tục đứng ở hai đầu không gặp nhau.

Một trong những biểu tượng công nghệ hàng đầu của Mỹ, Intel, đang trải qua một quá trình tái cấu trúc lớn lao dưới sự lãnh đạo của tân CEO Lip Bu Tan. Quá trình này bắt đầu bằng việc thông báo về kế hoạch cắt giảm lực lượng lao động trên toàn cầu, dự kiến sẽ giảm khoảng 15% tổng số nhân viên, tương đương với gần 24.000 nhân viên. Đây được xem là một trong những động thái quyết liệt nhất trong lịch sử của công ty nhằm đối phó với tình trạng kinh doanh liên tục suy giảm và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt.

CEO Lip Bu Tan nhấn mạnh cam kết thực hiện một sự thay đổi cơ bản trong cách tiếp cận đầu tư của Intel. Ông cho rằng không còn những “tấm séc trắng” và mỗi khoản đầu tư phải được dựa trên lý do kinh tế rõ ràng. Intel sẽ tập trung vào việc xây dựng những sản phẩm mà khách hàng thực sự cần, vào thời điểm họ cần, và nỗ lực giành lại niềm tin của khách hàng thông qua khả năng thực thi ổn định.

Mục tiêu của Intel là tiếp tục giảm số lượng nhân sự xuống còn 75.000 người vào cuối năm nay, tương đương giảm 22% so với cuối năm 2024. Quá trình này sẽ được thực hiện thông qua các chương trình nghỉ việc tự nguyện và các hình thức khác. Bên cạnh việc cắt giảm nhân sự, Intel cũng đang triển khai hàng loạt biện pháp tái cơ cấu quy mô lớn, bao gồm việc hủy bỏ các dự án mở rộng nhà máy tại Ba Lan và Đức, làm chậm tiến độ xây dựng nhà máy lớn tại Ohio (Mỹ).

Intel cũng tiến hành hợp nhất cơ sở đóng gói chip tại Costa Rica với các cơ sở hiện có ở Việt Nam và Malaysia. Hơn nữa, CEO Lip Bu Tan tuyên bố sẽ đẩy nhanh lộ trình sản xuất quy trình chip 18A (chip 1,8 nanomet) dành riêng cho các sản phẩm nội bộ. Ông cũng sẽ đích thân xem xét và phê duyệt từng thiết kế chip quan trọng, nhằm đảm bảo chiến lược công nghệ không lặp lại những sai lầm trong quá khứ.

Cuộc tái cấu trúc của Intel được đánh giá là một con dao hai lưỡi. Trong khi việc cắt giảm nhân sự có thể giúp công ty giảm chi phí và tăng tính linh hoạt, nhưng cũng có thể làm xói mòn lòng trung thành của nhân viên và gây khó khăn trong việc giữ chân những nhân tài chủ chốt. Các chuyên gia cũng cảnh báo về hiện tượng ‘Hội chứng mặc cảm người sống sót’, khi những nhân viên còn lại sau các đợt sa thải liên tiếp thường rơi vào trạng thái căng thẳng kéo dài, mất phương hướng và giảm gắn kết.

Dù vậy, CEO Lip Bu Tan vẫn bày tỏ sự tin tưởng vào triển vọng tái cấu trúc của Intel và khẳng định rằng sẽ cần thời gian, nhưng Intel nhìn thấy những cơ hội rõ ràng trước mắt để cải thiện vị thế cạnh tranh, cải thiện lợi nhuận và tạo ra giá trị cổ đông dài hạn.