Khám phá Đám Mây ‘Rượu’ Khổng Lồ Trong Vũ Trụ

Một khám phá đáng chú ý trong lĩnh vực thiên văn học đã tình cờ được phát hiện vào một đêm năm 1995, mở ra một quan điểm mới về sự phức tạp và đa dạng của vũ trụ: một đám mây khổng lồ chứa ethanol, được biết đến với cái tên G34.3. Đây là một phát hiện quan trọng giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về sự hình thành của các ngôi sao và thành phần hóa học phong phú của vũ trụ.

Đám mây G34.3 là một đám mây khí liên sao, hay còn gọi là tinh vân, nằm cách Trái Đất khoảng 10.000 năm ánh sáng. Đám mây này có đường kính gấp 1.000 lần đường kính Hệ Mặt Trời, khiến nó trở thành một trong những cấu trúc vũ trụ lớn nhất từng được biết đến. Điểm đặc biệt của G34.3 là sự hiện diện của cồn etylic, một loại cồn tương tự như cồn được sử dụng trong đồ uống hàng ngày.

Lượng cồn trong G34.3 thật令人 kinh ngạc, với khả năng cung cấp 400 nghìn tỷ pint bia. Mặc dù ý tưởng về một ‘bữa tiệc bia thượng hạng’ trong không gian có thể tạo ra sự phấn khích, nhưng các nhà khoa học lại có một tin xấu cho những người hy vọng: đám mây này hoàn toàn không thích hợp để con người tiêu thụ.

Tiến sĩ Lisa Harvey-Smith, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, giải thích rằng ngoài cồn etylic, đám mây này còn chứa một số hóa chất độc hại khác như carbon dioxide, amoniac và hydro xyanua. Vì vậy, G34.3 không phải là một thiên đường cho những người yêu thích bia, mà là một ‘phòng thí nghiệm’ hóa học khổng lồ, chứa đầy những hợp chất phức tạp và độc hại.

Việc phát hiện ra đám mây ‘rượu’ không chỉ là một sự kiện tò mò. Các nhà thiên văn học hy vọng sẽ tìm hiểu thêm về sự hình thành của các ngôi sao trong thiên hà của chúng ta thông qua những thông tin mới được khám phá về nó. Để đạt được điều này, các nhà khoa học đã sử dụng kính viễn vọng vô tuyến MERLIN của Vương quốc Anh để quan sát đám mây này và thu được những hình ảnh với độ nhạy cao hơn.

Việc sử dụng MERLIN đã giúp các nhà khoa học phát hiện ra maser methanol hay đám mây ‘rượu’. Tiến sĩ Harvey-Smith cho biết: ‘Vẫn còn nhiều câu hỏi chưa có lời giải về sự ra đời của các ngôi sao khổng lồ bởi vì các trung tâm hình thành bị bụi che phủ. Bức xạ duy nhất có thể thoát ra là ở bước sóng vô tuyến, và mạng lưới MERLIN được nâng cấp hiện đang mang đến cho chúng ta cơ hội đầu tiên để nhìn sâu vào các vùng hình thành sao này và xem điều gì thực sự đang diễn ra’.

Phát hiện về G34.3 không chỉ làm phong phú thêm hiểu biết của chúng ta về thành phần hóa học của vũ trụ mà còn cung cấp một công cụ mạnh mẽ để nghiên cứu quá trình hình thành sao, một trong những bí ẩn lớn nhất của vũ trụ. Câu chuyện về đám mây ‘rượu’ khổng lồ này là một lời nhắc nhở rằng vũ trụ hoang dã, kỳ lạ và phức tạp hơn rất nhiều so với những gì chúng ta từng tưởng tượng, và mỗi khám phá mới lại mở ra một cánh cửa khác cho những điều chưa biết.

Một tín hiệu bất thường trong đĩa khí bụi của một ngôi sao trẻ vừa được phát hiện, hé mở khả năng hình thành một ‘hành tinh quái vật’. Phát hiện này là kết quả của sự hợp tác giữa hai đài quan sát thiên văn hiện đại nhất hiện nay, Gaia và ALMA.

Gaia, một trong những vệ tinh quan sát của Cơ quan Vũ trụ châu Âu, cùng với ALMA, đài quan sát vô tuyến mạnh nhất thế giới đặt tại Chile, đã giúp các nhà khoa học phát hiện ra một khe hở bất thường trong đĩa khí bụi của ngôi sao trẻ MP Mus, hay còn gọi là PDS66. Ngôi sao này chỉ mới 13 triệu năm tuổi và cách Trái Đất khoảng 280 năm ánh sáng.

Ở độ tuổi còn non trẻ như vậy, ngôi sao MP Mus vẫn được bao quanh bởi một đĩa khí bụi lớn, hay còn gọi là đĩa tiền hành tinh. Theo trưởng nhóm nghiên cứu Álvaro Ribas từ Viện Thiên văn học Cambridge, sự hiện diện của một đĩa tiền hành tinh ở độ tuổi như vậy cho thấy có bằng chứng về sự hình thành hành tinh.

Sự kết hợp giữa khả năng quan sát của Gaia và ALMA đã giúp phát hiện một khe hở trong đĩa tiền hành tinh của MP Mus. Khe hở này thực chất là một vòng trống rỗng rất tinh tế, cho thấy khí bụi tại đó đã tụ lại thành một hành tinh. Các quan sát cho thấy hành tinh này có thể có khối lượng gấp 10 lần Sao Mộc, hoặc ít nhất là gấp 3 lần.

Sao Mộc, hành tinh lớn nhất trong hệ Mặt Trời của chúng ta, có khối lượng tương đương 318 lần Trái Đất. Vì vậy, hành tinh tiềm năng trong hệ MP Mus được đặt tên là ‘hành tinh quái vật’. Sự tồn tại của hành tinh này được khẳng định qua việc nó khiến sao mẹ của nó rung lắc, và điều này cũng giúp các nhà thiên văn ước tính được khối lượng của nó.

Nghiên cứu này vừa được công bố trên tạp chí khoa học Nature Astronomy. Phát hiện này mở ra những cơ hội mới trong việc tìm kiếm và nghiên cứu về sự hình thành của các hành tinh ngoài hệ Mặt Trời, đặc biệt là những hành tinh có kích thước lớn và ảnh hưởng đáng kể đến môi trường xung quanh của chúng.

Thêm vào đó, việc sử dụng kết hợp các công cụ quan sát hiện đại như Gaia và ALMA đã chứng minh khả năng của các nhà khoa học trong việc khám phá vũ trụ với độ chính xác và chi tiết cao hơn. Các phát hiện như thế này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự hình thành và tiến hóa của các hệ sao và hành tinh, mà còn khơi gợi những câu hỏi mới và thú vị về vũ trụ mà chúng ta đang sống.