Brad Pitt thừa nhận rằng mối quan hệ quan trọng nhất trong cuộc đời anh là với Angelina Jolie, nhưng anh đã không đủ trưởng thành để giữ gìn nó. Câu nói hiếm hoi này của tài tử Hollywood được tiết lộ bởi một người bạn thân và đã trở thành tâm điểm bàn luận dưới góc nhìn của các chuyên gia tâm lý học.

Việc Brad và Angelina ly hôn không chỉ khiến công chúng bất ngờ mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự đổ vỡ của cặp đôi từng được ngưỡng mộ nhất Hollywood. Các chuyên gia tâm lý học cho rằng Brad Pitt và Angelina Jolie đại diện cho hai kiểu gắn bó cảm xúc đối lập. Brad thuộc kiểu né tránh, trong khi Angelina thể hiện đặc điểm lo âu.

Sự kết hợp giữa hai kiểu gắn bó này thường dễ hút nhau nhưng khó đồng hành lâu dài. Brad lớn lên trong gia đình khắt khe, học cách giấu cảm xúc và sống độc lập. Ngược lại, Angelina có tuổi thơ đầy biến động và luôn tìm kiếm sự kết nối sâu sắc. Tiến sĩ Esther Perel, chuyên gia trị liệu mối quan hệ hàng đầu thế giới, nhận định rằng người né tránh thường bị thu hút bởi người lo âu vì sự sống động và nồng nhiệt của họ.

Tuy nhiên, người né tránh cũng dễ cảm thấy áp lực và co rút khi bị kéo vào quá sâu. Trong khi đó, người lo âu càng bị bỏ lơ thì càng tìm cách níu kéo, khiến mối quan hệ trở thành vòng luẩn quẩn. Ly hôn là kết quả của hệ thống cảm xúc đổ vỡ trong mối quan hệ của Brad và Angelina. Sự kiện Brad bị cáo buộc đã xảy ra cãi vã và xô xát với con trai trên chuyến bay riêng đã trở thành giọt nước tràn ly.

Các chuyên gia tâm lý học cho rằng sự kiện này thường không chỉ gây tổn thương vì hành vi cụ thể mà còn đánh sập hệ thống cảm xúc vốn đã bấp bênh trong mối quan hệ. Tan vỡ vì thiếu kỹ năng chữa lành cũng là một nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự đổ vỡ của cặp đôi. Theo TS. Alexandra Solomon, chuyên gia tâm lý hôn nhân tại Đại học Northwestern, điều khiến câu chuyện Brangelina đáng quan tâm không chỉ vì họ nổi tiếng mà còn đại diện cho hàng triệu cặp vợ chồng tan vỡ do thiếu kỹ năng chữa lành.

Hiện tại, Brad Pitt và Angelina Jolie đều đã ổn định cuộc sống sau ly hôn. Brad đang tập trung vào công việc và lấy đó làm động lực trụ vững sau biến cố gia đình. Anh cũng đã bắt đầu quá trình trị liệu đều đặn để đối diện với chính mình. Về phía Angelina, cô đã tìm thấy sự bình yên và ổn định trong cuộc sống mới tại Los Angeles cùng các con.

Câu chuyện về một nữ giám đốc kinh doanh tại Thượng Hải đã thu hút sự chú ý của cộng đồng mạng Trung Quốc. Mặc dù đã bị sa thải, cô vẫn tiếp tục duy trì thói quen hàng ngày như thể vẫn còn là một phần của công ty. Cô ăn mặc đẹp, đến công ty để chấm công và trình bày về các dự án tài chính cũng như lợi nhuận của công ty, như thể không có gì thay đổi.

Cô từng là một ngôi sao sáng trong ngành tài chính, với khả năng kinh doanh xuất sắc giúp cô vươn lên vị trí quản lý cấp cao. Tuy nhiên, vì một số lý do không được tiết lộ, cô bị công ty sa thải. Sự kiện này dường như đã đẩy cô vào một trạng thái tinh thần bất ổn. Cô hiện chìm trong thế giới riêng, nơi cô vẫn ‘làm việc’ với những con số và dự án tài chính tưởng tượng.

Hình ảnh của cô trong video lan truyền trên mạng xã hội đã khiến nhiều người cảm thấy xót xa và bất công. Câu chuyện của cô nhận được nhiều sự đồng cảm từ cộng đồng mạng. Điều đặc biệt trong câu chuyện này là cách cô xuất hiện trước đám đông. Mặc dù đang đối mặt với vấn đề về tâm lý, cô vẫn giữ vẻ ngoài chỉn chu, thậm chí thời trang, không hề có dấu hiệu của sự bất ổn hay gây rối nơi công cộng.

Câu chuyện này đã đặt ra câu hỏi về áp lực trong cuộc sống hiện đại. Người trưởng thành ngày nay phải đối mặt với vô vàn áp lực, từ công việc, tài chính, đến các mối quan hệ và kỳ vọng xã hội. Những áp lực này có thể tích tụ theo thời gian, dẫn đến sự kiệt sức về tinh thần, rối loạn tâm lý, hay thậm chí là trầm cảm. Vì vậy, học cách chấp nhận và tìm kiếm sự bình yên trong tâm hồn là điều mỗi người cần hướng tới.

Sức khỏe tinh thần quan trọng không kém gì thành công vật chất. Hy vọng rằng xã hội sẽ ngày càng cởi mở hơn trong việc hỗ trợ những người đang đấu tranh với các vấn đề tâm lý, để họ có thể vượt qua khó khăn và tìm thấy sự cân bằng trong cuộc sống.

Trong xã hội hiện đại, một hiện tượng đáng buồn đang diễn ra ở nhiều gia đình: cha mẹ và con cái sống chung nhưng ngày càng xa cách về mặt tình cảm. Hiện tượng này được gọi là ‘family estrangement’ (xa cách nội tâm trong gia đình). Mặc dù vẫn cùng ăn cơm, vẫn chào hỏi mỗi ngày, nhưng khoảng cách giữa nhiều bậc cha mẹ và con cái ngày càng lớn dần mà không ai kịp nhận ra.

Không có cãi vã, không xung đột, nhưng họ chỉ đơn giản là không còn chuyện gì để nói. Một bà mẹ 43 tuổi chia sẻ rằng con trai cô ‘ngoan’, chưa từng khiến cô phiền lòng, nhưng càng lớn càng xa cách mẹ. Con trai cô cứ về tới nhà là đóng cửa phòng, mẹ gọi ăn cơm cũng chỉ đáp ‘dạ’. Ngồi ăn chưa xong đã rút điện thoại ra lướt. Hỏi gì cũng trả lời cụt lủn. Cô thấy con ngay trước mắt mà như đang dần biến mất khỏi đời mình.

Theo báo cáo của tổ chức Stand Alone (Anh), có tới 1/4 người trẻ trưởng thành từng có giai đoạn ‘xa cách hoàn toàn’ với cha mẹ về mặt cảm xúc, dù vẫn đang sống cùng mái nhà. Tại Trung Quốc, một nghiên cứu đăng trên Frontiers in Psychology năm 2023 cũng chỉ ra rằng các sinh viên có sự kết nối gia đình thấp sẽ dễ rơi vào trạng thái cô đơn và trầm cảm hơn gấp đôi so với nhóm có nền tảng giao tiếp tích cực.

Theo lý thuyết gắn bó cảm xúc (attachment theory), trẻ lớn lên trong môi trường mà cảm xúc bị xem nhẹ hoặc bị kiểm soát quá mức sẽ dần phát triển kiểu gắn bó ‘né tránh’ (avoidant): không chia sẻ, không kết nối và tự rút vào thế giới riêng. Sự hiện diện thể chất như cùng ăn cơm, ngủ chung nhà không đồng nghĩa với sự hiện diện tình cảm. Thói quen ‘phubbing’ (lơ người đối diện vì chăm chú vào điện thoại) cũng là yếu tố khiến trẻ cảm thấy mình không còn là ưu tiên trong mắt người lớn.

Không ít phụ huynh cảm thấy hụt hẫng khi thấy con cái ít nói, ít tâm sự. Họ cho rằng mình đã hy sinh rất nhiều, tại sao lại bị con ‘bỏ rơi’ về mặt cảm xúc? Theo chuyên gia tâm lý học phát triển, vấn đề không nằm ở việc ‘thiếu quan tâm’ mà là ở cách quan tâm sai thời điểm, sai phương pháp. Nhiều cha mẹ hay hỏi ‘Hôm nay được mấy điểm?’, ‘Học đến đâu rồi?’… nhưng lại ít khi hỏi ‘Dạo này con có vui không?’, ‘Hôm nay con thế nào?’… Dần dà, trong mắt con, cha mẹ dường như chỉ quan tâm đến thành tích mà không phải con người thật của mình.

Áp lực thành công, sự kỳ vọng và nhịp sống quá nhanh khiến những cuộc trò chuyện chân thành dần biến mất. Dù không có một tiếng la mắng, vẫn có hàng trăm lần im lặng làm tổn thương. Để ‘gặp lại’ con trong chính ngôi nhà của mình, các chuyên gia tâm lý học gia đình khuyến nghị một số cách sau: Tạo ra những khoảng thời gian ‘không kỳ vọng’, lắng nghe mà không phản ứng vội, thiết lập lại ‘những nghi thức gia đình’, và chấp nhận sự thay đổi như một phần của trưởng thành.

Trong thời đại công nghệ số hiện nay, nhiều ngành học đang có cơ hội phát triển mạnh mẽ và được dự đoán sẽ bùng nổ trong 10-20 năm tới. Công nghệ không chỉ là lĩnh vực của các chuyên gia máy tính, mà còn mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn cho nhiều ngành học khác. Nếu bạn không thiên về kỹ thuật nặng, vẫn có thể tìm kiếm cơ hội trong các ngành học ‘hưởng ké’ từ công nghệ.

Các ngành học liên quan đến công nghệ như Khoa học máy tính, Khoa học dữ liệu, Công nghệ robot hay Kỹ thuật phần mềm đang nhận được sự quan tâm lớn. Tuy nhiên, bên cạnh đó, cũng có những ngành học khác tưởng chừng không liên quan trực tiếp đến công nghệ nhưng lại đang âm thầm hưởng lợi và mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn. Dưới đây là 5 ngành học đang ‘hưởng ké’ nhưng lại mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn.

1. Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng: Ngành này đã trải qua một sự thay đổi lớn khi AI và dữ liệu lớn được áp dụng vào mọi khâu từ dự báo nhu cầu, theo dõi hàng hóa, quản lý tồn kho cho tới tối ưu tuyến đường. Các chuyên viên logistics hiểu công nghệ vừa giỏi quản lý vận hành, vừa có tư duy số hóa đang có cơ hội phát triển lớn.

2. Marketing số: Ngành Marketing số (Digital Marketing) trở thành điểm giao thoa thú vị giữa tư duy sáng tạo và kỹ năng phân tích dữ liệu. Người làm marketing buộc phải hiểu dữ liệu và biết cách phân tích tệp khách hàng, tối ưu chiến dịch bằng công nghệ.

3. Ngôn ngữ học tính toán: Ngành Ngôn ngữ học tính toán vốn nằm giao thoa giữa Ngôn ngữ học và Khoa học máy tính bỗng trở thành mảnh đất màu mỡ nhờ sự phát triển mạnh mẽ của AI. Sinh viên ngành này học về cấu trúc ngôn ngữ, dịch máy, phân tích cảm xúc, gán nhãn văn bản, xây dựng chatbot…

4. Thiết kế trải nghiệm người dùng (UX/UI): Ngành UX/UI hiện nay không chỉ còn là ‘mỹ thuật số’, mà đã phát triển thành lĩnh vực nghiên cứu hành vi, phân tích thói quen và thử nghiệm trên nền tảng dữ liệu lớn.

5. Tâm lý học: Ngành Tâm lý học hiện đại đang ngày càng gắn chặt với công nghệ. Các chuyên gia tâm lý hiểu cách con người suy nghĩ và phản ứng đang có cơ hội phát triển lớn trong lĩnh vực công nghệ, giáo dục, trị liệu…

Những ngành học này có thể không quá ‘kỹ thuật’, nhưng nếu được đào tạo bài bản và cập nhật công nghệ thường xuyên, bạn sẽ trở thành nhân sự mà cả thị trường đang khao khát vì vừa hiểu con người, vừa biết cách dùng công nghệ để phục vụ con người.

Trong thời đại kỹ thuật số hiện nay, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày của con người, đặc biệt là trong giới trẻ. Một nghiên cứu gần đây của Common Sense Media cho thấy hơn 70% thanh thiếu niên Mỹ đang sử dụng AI như một người bạn đồng hành, đặt ra những câu hỏi về sự phát triển nhận thức và tâm lý xã hội của thế hệ lớn lên cùng AI.

Kayla Chege, một học sinh 15 tuổi tại bang Kansas, là một ví dụ điển hình về việc sử dụng AI trong đời sống hàng ngày. Cô thường xuyên sử dụng ChatGPT để hỏi về các vấn đề thường ngày, từ gợi ý mua sắm đến lập kế hoạch tổ chức sinh nhật. Mặc dù cô khẳng định không dùng AI để gian lận trong học tập mà chỉ tận dụng chatbot cho các câu hỏi đời thường, nhưng cô cũng thừa nhận AI đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của mình.

Nghiên cứu của Common Sense Media dựa trên khảo sát hơn 1.000 thiếu niên trên toàn nước Mỹ cho thấy AI đang được sử dụng không chỉ như công cụ hỏi đáp mà còn là nơi tìm kiếm lời khuyên, cảm xúc và sự đồng hành. Theo đó, 31% teen được hỏi cho biết họ cảm thấy những cuộc trò chuyện với AI ‘thỏa mãn bằng hoặc hơn’ so với việc nói chuyện với bạn bè ngoài đời.

Với nhiều thiếu niên, sự hấp dẫn của AI nằm ở việc nó luôn sẵn sàng, không phán xét và mang lại cảm giác được thấu hiểu. Tuy nhiên, chính sự lý tưởng đó lại khiến nhiều chuyên gia lo ngại về việc trẻ em mất dần niềm tin vào bản thân trong việc đưa ra quyết định. Giáo sư Eva Telzer, chuyên ngành tâm lý và thần kinh học tại Đại học North Carolina, cho biết trẻ em từ 8 tuổi đã bắt đầu sử dụng AI sinh ngữ.

Bà cũng phát hiện rằng nhiều teen đang dùng AI không chỉ để học hay giải trí, mà còn để khám phá bản sắc giới tính, tìm sự gắn kết cảm xúc. Tuy nhiên, nhiều nền tảng AI hiện không có kiểm soát độ tuổi hiệu quả, dễ tạo ra nội dung độc hại, tình dục hoặc lời khuyên nguy hiểm. Một số chatbot còn nuông chiều cảm xúc, khiến giới trẻ mất dần khả năng tự quyết và tư duy phản biện.

Theo ông Michael Robb, trưởng nhóm nghiên cứu của Common Sense Media, những phát hiện từ khảo sát mới là một hồi chuông cảnh tỉnh dành cho phụ huynh, nhà trường và các nhà hoạch định chính sách. ‘Chúng tôi hoàn toàn bất ngờ trước mức độ phổ biến của AI trong đời sống giới trẻ,’ Robb nói.

Tóm lại, việc sử dụng AI như một người bạn đồng hành trong giới trẻ đang trở nên phổ biến, đặt ra những câu hỏi về sự phát triển nhận thức và tâm lý xã hội của thế hệ lớn lên cùng AI. Để đảm bảo sự phát triển lành mạnh và an toàn cho thế hệ tương lai, cần có những biện pháp để kiểm soát và hướng dẫn việc sử dụng AI trong giới trẻ. Điều này có thể bao gồm việc giáo dục về AI, tạo ra các nền tảng AI an toàn và có kiểm soát độ tuổi, cũng như tăng cường sự giám sát và hỗ trợ của phụ huynh và nhà trường.

Trong bối cảnh AI đang ngày càng phát triển và trở nên phổ biến, việc đảm bảo sự an toàn và lành mạnh cho giới trẻ khi sử dụng AI là một thách thức lớn. Tuy nhiên, với sự hợp tác và nỗ lực của các bên liên quan, chúng ta có thể xây dựng một tương lai nơi AI được sử dụng một cách có trách nhiệm và có lợi cho sự phát triển của thế hệ trẻ.

Common Sense Media là một tổ chức phi lợi nhuận致力于 giúp phụ huynh và nhà trường tạo ra một môi trường an toàn và lành mạnh cho trẻ em trong thời đại kỹ thuật số.

Nhiều phụ huynh hiện nay thường lo lắng khi con mình không thích dọn dẹp và để giường ngủ bừa bộn. Tuy nhiên, các nghiên cứu tâm lý gần đây đã chỉ ra rằng sự bừa bộn có thể có tác động tích cực đến sự sáng tạo của trẻ. Một nghiên cứu được thực hiện bởi nhà tâm lý học Vohs vào năm 2023 đã chỉ ra rằng những người ở trong môi trường bừa bộn có khả năng sáng tạo cao hơn 30% so với những người ở trong môi trường gọn gàng.

Cụ thể, nghiên cứu này đã yêu cầu 48 người tham gia liệt kê những công dụng sáng tạo của quả bóng bàn trong một căn phòng ‘gọn gàng’ hoặc ‘bừa bộn’. Kết quả cho thấy số lượng và chất lượng ý tưởng sáng tạo do nhóm phòng bừa bộn đề xuất cao hơn đáng kể. Ngoài ra, một nghiên cứu mở rộng khác cũng chỉ ra rằng những người có giường bừa bộn đánh giá khả năng sáng tạo của mình cao hơn 50% so với những người có giường gọn gàng. Điều này cho thấy rằng môi trường hỗn loạn có thể trực tiếp thúc đẩy tư duy phân kỳ, cho phép mọi người thoát khỏi khuôn khổ trong thời gian ngắn và có khả năng liên tưởng tự do.

Về cơ bản, một môi trường hỗn loạn truyền đi các tín hiệu ‘ngẫu nhiên’, và các tín hiệu ngẫu nhiên trong một môi trường hỗn loạn kích thích mạng lưới tư duy của con người. Ví dụ, kích thích tư duy sáng tạo, tư duy số không,… Tư duy từ con số không bắt nguồn từ khái niệm lập ngân sách từ con số không vào những năm 1970. Nó đề cập đến một cách suy nghĩ xem xét lại các vấn đề từ đầu bằng cách thoát khỏi khuôn khổ và kinh nghiệm hiện có.

Cách suy nghĩ này ủng hộ việc gạt bỏ dữ liệu lịch sử và khuôn khổ hiện có và tái cấu trúc bản chất của thông tin hiện có. Mục đích của chế độ tư duy này là tìm kiếm sự đổi mới. Ba đặc điểm của nó là thiết lập lại từ đầu, định hướng mục tiêu và đột phá sáng tạo. Một môi trường hỗn loạn về cơ bản là một sự thiết lập lại, khiến các quy tắc và môi trường có trật tự trở nên ngẫu nhiên, cho phép mọi người tìm ra các giải pháp mới trong sự hỗn loạn.

Con đường cơ bản của sự sáng tạo do sự hỗn loạn mang lại là môi trường định hình lại các mô hình nhận thức thông qua tính dẻo của não. Rối loạn làm suy yếu cảm giác kiểm soát và kích hoạt mạng lưới chế độ mặc định/ACC của vỏ não vành trước DMN, do đó thúc đẩy các mối liên kết không liên quan từ xa và giải phóng tư duy khác biệt và sáng tạo của mọi người.

Tuy nhiên, mọi thứ đều quá mức, và trong khi sự hỗn loạn phá vỡ sự cân bằng mang đến những ý tưởng tuyệt vời, nó cũng đi kèm với một số ‘rủi ro’ nhất định. Ví dụ, một loạt hiệu ứng cửa sổ vỡ xuất hiện trong tâm lý học. Khi con người ở trong môi trường hỗn loạn trong thời gian dài, chức năng thùy trước trán của họ sẽ bị ức chế.

Ngoài ra, môi trường lộn xộn sẽ làm tăng quá tải cảm giác ở một mức độ nhất định, làm tăng mức cortisol của một người, ức chế trạng thái thư giãn cần thiết cho tư duy sáng tạo và không có lợi cho tư duy phân kỳ. Tóm lại, sự bừa bộn trong phòng sẽ có tác động đa chiều đến con người, vừa có lợi vừa có hại.

Chúng ta cũng nên có thái độ biện chứng khi xem xét kết luận, bởi vì không bao giờ có một câu trả lời chuẩn mực cho việc làm thế nào để đạt được sự sáng tạo. Để biết thêm thông tin về các nghiên cứu tâm lý, bạn có thể tham khảo ScienceDaily và PNAS .