Ngày 28/7/2025 là dịp kỷ niệm 30 năm Việt Nam chính thức trở thành thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Để đánh giá lại những đóng góp của Việt Nam trong suốt 3 thập kỷ qua, phóng viên TTXVN tại Australia đã có cơ hội trao đổi với ông Trần Bá Phúc, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Hội Doanh nhân Việt Nam tại Australia, và Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân Việt Nam tại nước ngoài.

Trong suốt 30 năm kể từ khi gia nhập ASEAN, Việt Nam đã khẳng định vị thế của mình như một thành viên tích cực và có trách nhiệm trong tổ chức khu vực này. Ông Trần Bá Phúc nhấn mạnh rằng Việt Nam đã có nhiều đóng góp quan trọng trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, và văn hóa xã hội. Những nỗ lực của Việt Nam không chỉ nhằm củng cố sự ổn định và hòa hợp trong khu vực mà còn hướng tới nâng cao vị thế quốc tế của đất nước.

Về mặt chính trị, Việt Nam đã tích cực tham gia vào các hoạt động và cơ chế hợp tác của ASEAN, đóng góp vào việc xây dựng một cộng đồng ASEAN gắn kết và thịnh vượng. Trong lĩnh vực kinh tế, Việt Nam đã tích cực tham gia vào việc xây dựng và thực hiện các hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa ASEAN và các nước đối tác, qua đó mở rộng thị trường và tăng cường cơ hội kinh doanh cho doanh nghiệp Việt Nam cũng như các nước trong khu vực.

Ngoài ra, Việt Nam cũng đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác văn hóa – xã hội trong ASEAN, góp phần tăng cường sự hiểu biết và giao lưu giữa các dân tộc trong khu vực. Các hoạt động văn hóa, giáo dục, và giao lưu nhân dân đã được Việt Nam tích cực triển khai, tạo điều kiện cho sự phát triển của mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và các nước thành viên ASEAN khác.

Ông Trần Bá Phúc cũng chỉ ra rằng việc Việt Nam gia nhập ASEAN không chỉ mang lại những cơ hội hợp tác và phát triển mà còn đặt ra những thách thức trong việc适应 với các tiêu chuẩn và yêu cầu của tổ chức. Tuy nhiên, với những nỗ lực không ngừng nghỉ, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong 3 thập kỷ qua.

Nhìn về tương lai, ông Trần Bá Phúc bày tỏ tin tưởng rằng Việt Nam sẽ tiếp tục đóng góp tích cực vào sự phát triển của ASEAN, hướng tới xây dựng một cộng đồng ASEAN ngày càng gắn kết, thịnh vượng, và phát triển bền vững. Với vai trò là một thành viên tích cực và có trách nhiệm, Việt Nam sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với các nước thành viên ASEAN khác để vượt qua các thách thức và seize các cơ hội mới trong thế kỷ 21.

Xuất khẩu tôm của Việt Nam trong 6 tháng qua đã đạt hơn 2 tỷ USD, tăng 27% so với cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý, xuất khẩu tôm sang Trung Quốc tăng hơn 80%, trong khi đó xuất khẩu sang Mỹ lại sụt giảm trong bối cảnh thuế siết chặt.

Theo số liệu của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tôm chân trắng chiếm tỷ trọng cao nhất với 62,1%, tiếp theo là tôm loại khác (27,4%) và tôm sú (10,5%). Nhóm ‘tôm loại khác’ ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng tới 124%. Trung Quốc đã vươn lên vị trí dẫn đầu nhập khẩu tôm Việt Nam với kim ngạch đạt gần 595 triệu USD, tăng 81% so với cùng kỳ. Sự phục hồi tiêu dùng, nhu cầu cao dịp hè và nhu cầu cao đối với tôm hùm từ Việt Nam tiếp tục giúp Trung Quốc trở thành thị trường bứt phá nhất.

Tuy nhiên, thị trường Mỹ – từng là đầu tàu xuất khẩu của tôm Việt – lại có dấu hiệu suy giảm. Dù kim ngạch 6 tháng vẫn tăng 13% lên 341 triệu USD, nhưng phần lớn tăng trưởng đến từ tháng 5 khi doanh nghiệp Việt đẩy mạnh giao hàng trước khi thuế đối ứng của Tổng thống Donald Trump có hiệu lực. Sang tháng 6, xuất khẩu sang Mỹ giảm tới 37%. Từ tháng 4, chính quyền Tổng thống Donald Trump bắt đầu áp thuế đối ứng 10% với nhiều mặt hàng nhập khẩu. Đến tháng 7, mức thuế với tôm Việt Nam được nâng lên 20% (chính thức áp dụng từ 1/8). Cùng với đó, doanh nghiệp còn đối mặt với các nguy cơ từ thuế chống bán phá giá sơ bộ hơn 35% và thuế chống trợ cấp dự kiến áp dụng cuối năm nay.

Hiệp hội đánh giá các yếu tố thuế quan đã khiến thị trường Mỹ trở nên bất ổn, khó dự đoán. Nhập khẩu tôm của Mỹ tuy vẫn tăng trong 5 tháng đầu năm, nhưng rõ ràng đây là kết quả của việc các doanh nghiệp ‘chạy đơn’ trước ngày thuế có hiệu lực, không phải là tăng trưởng bền vững. Trong tháng 7, hiệp hội này dự báo xuất khẩu tôm Việt Nam sẽ chững lại so với tháng 5, tháng 6 do các đơn hàng ‘tránh thuế’ đã được đẩy đi sớm. Việc Mỹ tạm hoãn áp thuế đến 1/8 giúp một số doanh nghiệp tranh thủ xuất thêm hàng trong nửa đầu tháng, nhưng tâm lý dè dặt vẫn bao trùm thị trường.

Nửa cuối năm, triển vọng xuất khẩu phụ thuộc lớn vào chính sách thuế quan từ Mỹ; khả năng tái cơ cấu nhanh của doanh nghiệp để chuyển dịch sang các thị trường ít rủi ro hơn; tình hình dịch bệnh và chi phí đầu vào trong nước… Trước biến động từ thị trường và chính sách quốc tế, doanh nghiệp tôm Việt cần chủ động tái cấu trúc chiến lược xuất khẩu.

Giải pháp gồm đa dạng hóa thị trường, giảm phụ thuộc Mỹ, tận dụng ưu đãi EVFTA, CPTPP; đẩy mạnh sản phẩm chế biến sâu, phù hợp xu hướng tiện lợi, đảm bảo truy xuất nguồn gốc rõ ràng, tránh rủi ro gian lận thương mại. Cùng với đó, ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số toàn chuỗi và kiểm soát vùng nuôi đạt chuẩn sẽ nâng cao khả năng thích ứng, tối ưu chi phí. Doanh nghiệp cũng cần chuẩn bị tốt về tài chính, pháp lý để đối phó với thay đổi thuế từ các thị trường lớn.

Xuất khẩu tôm Việt Nam dự báo chững lại trong tháng 7

Theo đánh giá của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (Vasep), xuất khẩu tôm của Việt Nam trong tháng 7 được dự báo sẽ có sự chững lại so với hai tháng trước đó là tháng 5 và tháng 6. Nguyên nhân chính dẫn đến sự chững lại này là do nhiều đơn hàng đã được thực hiện sớm trong thời gian hoãn thuế đối ứng.

Quyết định tạm hoãn áp thuế của Mỹ đến ngày 1/8 đã giúp một số doanh nghiệp tranh thủ xuất khẩu thêm hàng trong nửa đầu tháng 7. Tuy nhiên, bất chấp điều này, tâm lý dè dặn vẫn đang bao trùm thị trường, gây ảnh hưởng không nhỏ đến triển vọng xuất khẩu tôm trong thời gian tới.

Xuất khẩu tôm là một ngành xuất khẩu quan trọng của Việt Nam, đóng góp lớn vào kim ngạch xuất khẩu thủy sản của cả nước. Tuy nhiên, với tình hình thị trường hiện nay, các doanh nghiệp xuất khẩu tôm của Việt Nam cần có chiến lược đa dạng hóa thị trường, cũng như tìm kiếm các cơ hội mới để duy trì và tăng trưởng xuất khẩu.

Trước đó, Vasep cũng đã có những cảnh báo về tác động của Quyết định tạm hoãn áp thuế của Mỹ đối với xuất khẩu tôm của Việt Nam. Việc này đòi hỏi các doanh nghiệp phải có sự chuẩn bị và thích nghi để hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực.

Được biết, ngành tôm của Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức như biến đổi khí hậu, dịch bệnh và sự cạnh tranh trên thị trường. Do đó, việc tìm kiếm các giải pháp để phát triển bền vững và nâng cao giá trị sản phẩm là điều cần thiết.