Thiên văn – Trithucdoanhnhan.net https://trithucdoanhnhan.net Trang tin tức doanh nhân Việt Nam Tue, 30 Sep 2025 22:39:34 +0000 vi hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.7.2 https://cloud.linh.pro/trithucdoanhnhan.net/2025/08/trithucdoanhnhan-icon.svg Thiên văn – Trithucdoanhnhan.net https://trithucdoanhnhan.net 32 32 Lỗ đen vũ trụ xé sao, phát ra tia sáng chói lòa 450 triệu năm ánh sáng từ Trái Đất https://trithucdoanhnhan.net/lo-den-vu-tru-xe-sao-phat-ra-tia-sang-choi-loa-450-trieu-nam-anh-sang-tu-trai-dat/ Tue, 30 Sep 2025 22:39:31 +0000 https://trithucdoanhnhan.net/lo-den-vu-tru-xe-sao-phat-ra-tia-sang-choi-loa-450-trieu-nam-anh-sang-tu-trai-dat/

Các đài quan sát tia X trên Trái Đất đã phát hiện một sự kiện vũ trụ hiếm gặp, hé lộ về sự tồn tại của một loại ‘quái vật vũ trụ’ bí ẩn. Sự kiện này liên quan đến một nguồn tia X mạnh, được gọi là HLX-1, nằm trong một thiên hà cách chúng ta khoảng 450 triệu năm ánh sáng.

Bắt được tín hiệu lạ từ "mắt xích còn thiếu của vũ trụ" - Ảnh 2.
Bắt được tín hiệu lạ từ “mắt xích còn thiếu của vũ trụ” – Ảnh 2.

Các nhà khoa học đã xác định rằng HLX-1 là kết quả của một vụ lỗ đen xé sao, hay còn gọi là ‘gián đoạn thủy triều’ (TDE). Trong sự kiện này, một lỗ đen khối lượng trung bình đã thức giấc và bắt đầu “ăn thịt” một ngôi sao. Lỗ đen này được cho là có khối lượng trung gian, nằm giữa lỗ đen siêu khối và lỗ đen khối lượng sao, với khối lượng nặng gấp 100-100.000 lần Mặt Trời.

Sự tồn tại của loại lỗ đen này đã được lý thuyết hóa, nhưng chưa bao giờ được quan sát trực tiếp. Sự phát hiện này mang lại hy vọng mới cho việc nghiên cứu về sự hình thành của lỗ đen siêu khối và giúp giải đáp các bí ẩn về vũ trụ.

Sự kiện HLX-1 đã được quan sát vào năm 2009, sau đó nó sáng hơn gấp 100 lần vào năm 2012 và mờ đi vào năm 2023. Các nhà khoa học tin rằng lỗ đen này có thể đã gắn bó với một ngôi sao khổng lồ và ăn dần ngôi sao, dẫn đến các vụ bùng nổ lặp đi lặp lại.

“Bây giờ chúng ta cần chờ xem liệu nó có bùng phát nhiều lần không, hay có một điểm khởi đầu, một đỉnh điểm, và bây giờ nó sẽ giảm dần cho đến khi biến mất” – nhà thiên văn học Roberto Soria thuộc Viện Vật lý thiên văn quốc gia Ý, đồng tác giả, cho biết.

Sự phát hiện này cũng mở ra khả năng nghiên cứu về các lỗ đen trung gian, giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về sự hình thành và tiến hóa của các lỗ đen trong vũ trụ. Để biết thêm thông tin về sự kiện này, bạn có thể tham khảo các nguồn thông tin khoa học liên quan.

]]>
Phát hiện đám mây khí ‘phòng thí nghiệm hóa học’ vũ trụ https://trithucdoanhnhan.net/phat-hien-dam-may-khi-phong-thi-nghiem-hoa-hoc-vu-tru/ Wed, 17 Sep 2025 14:53:53 +0000 https://trithucdoanhnhan.net/phat-hien-dam-may-khi-phong-thi-nghiem-hoa-hoc-vu-tru/

Khám phá Đám Mây ‘Rượu’ Khổng Lồ Trong Vũ Trụ

Sự hiện diện của rượu và các phân tử hữu cơ phức tạp khác trong không gian rất quan trọng vì những phân tử này được coi là thành phần cấu tạo nên sự sống và có thể giúp các nhà khoa học hiểu được thành phần hóa học của không gian giữa các vì sao và nguồn gốc tiềm ẩn của sự sống.
Sự hiện diện của rượu và các phân tử hữu cơ phức tạp khác trong không gian rất quan trọng vì những phân tử này được coi là thành phần cấu tạo nên sự sống và có thể giúp các nhà khoa học hiểu được thành phần hóa học của không gian giữa các vì sao và nguồn gốc tiềm ẩn của sự sống.

Một khám phá đáng chú ý trong lĩnh vực thiên văn học đã tình cờ được phát hiện vào một đêm năm 1995, mở ra một quan điểm mới về sự phức tạp và đa dạng của vũ trụ: một đám mây khổng lồ chứa ethanol, được biết đến với cái tên G34.3. Đây là một phát hiện quan trọng giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về sự hình thành của các ngôi sao và thành phần hóa học phong phú của vũ trụ.

Các nhà thiên văn học sử dụng kính viễn vọng, như Kính viễn vọng không gian James Webb, để phân tích ánh sáng hồng ngoại phát ra từ những đám mây này và xác định sự hiện diện của các phân tử cụ thể, bao gồm cả rượu.
Các nhà thiên văn học sử dụng kính viễn vọng, như Kính viễn vọng không gian James Webb, để phân tích ánh sáng hồng ngoại phát ra từ những đám mây này và xác định sự hiện diện của các phân tử cụ thể, bao gồm cả rượu.

Đám mây G34.3 là một đám mây khí liên sao, hay còn gọi là tinh vân, nằm cách Trái Đất khoảng 10.000 năm ánh sáng. Đám mây này có đường kính gấp 1.000 lần đường kính Hệ Mặt Trời, khiến nó trở thành một trong những cấu trúc vũ trụ lớn nhất từng được biết đến. Điểm đặc biệt của G34.3 là sự hiện diện của cồn etylic, một loại cồn tương tự như cồn được sử dụng trong đồ uống hàng ngày.

Lượng cồn trong G34.3 thật令人 kinh ngạc, với khả năng cung cấp 400 nghìn tỷ pint bia. Mặc dù ý tưởng về một ‘bữa tiệc bia thượng hạng’ trong không gian có thể tạo ra sự phấn khích, nhưng các nhà khoa học lại có một tin xấu cho những người hy vọng: đám mây này hoàn toàn không thích hợp để con người tiêu thụ.

Tiến sĩ Lisa Harvey-Smith, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, giải thích rằng ngoài cồn etylic, đám mây này còn chứa một số hóa chất độc hại khác như carbon dioxide, amoniac và hydro xyanua. Vì vậy, G34.3 không phải là một thiên đường cho những người yêu thích bia, mà là một ‘phòng thí nghiệm’ hóa học khổng lồ, chứa đầy những hợp chất phức tạp và độc hại.

Việc phát hiện ra đám mây ‘rượu’ không chỉ là một sự kiện tò mò. Các nhà thiên văn học hy vọng sẽ tìm hiểu thêm về sự hình thành của các ngôi sao trong thiên hà của chúng ta thông qua những thông tin mới được khám phá về nó. Để đạt được điều này, các nhà khoa học đã sử dụng kính viễn vọng vô tuyến MERLIN của Vương quốc Anh để quan sát đám mây này và thu được những hình ảnh với độ nhạy cao hơn.

Việc sử dụng MERLIN đã giúp các nhà khoa học phát hiện ra maser methanol hay đám mây ‘rượu’. Tiến sĩ Harvey-Smith cho biết: ‘Vẫn còn nhiều câu hỏi chưa có lời giải về sự ra đời của các ngôi sao khổng lồ bởi vì các trung tâm hình thành bị bụi che phủ. Bức xạ duy nhất có thể thoát ra là ở bước sóng vô tuyến, và mạng lưới MERLIN được nâng cấp hiện đang mang đến cho chúng ta cơ hội đầu tiên để nhìn sâu vào các vùng hình thành sao này và xem điều gì thực sự đang diễn ra’.

Phát hiện về G34.3 không chỉ làm phong phú thêm hiểu biết của chúng ta về thành phần hóa học của vũ trụ mà còn cung cấp một công cụ mạnh mẽ để nghiên cứu quá trình hình thành sao, một trong những bí ẩn lớn nhất của vũ trụ. Câu chuyện về đám mây ‘rượu’ khổng lồ này là một lời nhắc nhở rằng vũ trụ hoang dã, kỳ lạ và phức tạp hơn rất nhiều so với những gì chúng ta từng tưởng tượng, và mỗi khám phá mới lại mở ra một cánh cửa khác cho những điều chưa biết.

]]>
Phát hiện hành tinh quái vật trẻ xung quanh ngôi sao gần đó https://trithucdoanhnhan.net/phat-hien-hanh-tinh-quai-vat-tre-xung-quanh-ngoi-sao-gan-do/ Sun, 14 Sep 2025 19:53:19 +0000 https://trithucdoanhnhan.net/phat-hien-hanh-tinh-quai-vat-tre-xung-quanh-ngoi-sao-gan-do/

Một tín hiệu bất thường trong đĩa khí bụi của một ngôi sao trẻ vừa được phát hiện, hé mở khả năng hình thành một ‘hành tinh quái vật’. Phát hiện này là kết quả của sự hợp tác giữa hai đài quan sát thiên văn hiện đại nhất hiện nay, Gaia và ALMA.

Gaia, một trong những vệ tinh quan sát của Cơ quan Vũ trụ châu Âu, cùng với ALMA, đài quan sát vô tuyến mạnh nhất thế giới đặt tại Chile, đã giúp các nhà khoa học phát hiện ra một khe hở bất thường trong đĩa khí bụi của ngôi sao trẻ MP Mus, hay còn gọi là PDS66. Ngôi sao này chỉ mới 13 triệu năm tuổi và cách Trái Đất khoảng 280 năm ánh sáng.

Ở độ tuổi còn non trẻ như vậy, ngôi sao MP Mus vẫn được bao quanh bởi một đĩa khí bụi lớn, hay còn gọi là đĩa tiền hành tinh. Theo trưởng nhóm nghiên cứu Álvaro Ribas từ Viện Thiên văn học Cambridge, sự hiện diện của một đĩa tiền hành tinh ở độ tuổi như vậy cho thấy có bằng chứng về sự hình thành hành tinh.

Sự kết hợp giữa khả năng quan sát của Gaia và ALMA đã giúp phát hiện một khe hở trong đĩa tiền hành tinh của MP Mus. Khe hở này thực chất là một vòng trống rỗng rất tinh tế, cho thấy khí bụi tại đó đã tụ lại thành một hành tinh. Các quan sát cho thấy hành tinh này có thể có khối lượng gấp 10 lần Sao Mộc, hoặc ít nhất là gấp 3 lần.

Sao Mộc, hành tinh lớn nhất trong hệ Mặt Trời của chúng ta, có khối lượng tương đương 318 lần Trái Đất. Vì vậy, hành tinh tiềm năng trong hệ MP Mus được đặt tên là ‘hành tinh quái vật’. Sự tồn tại của hành tinh này được khẳng định qua việc nó khiến sao mẹ của nó rung lắc, và điều này cũng giúp các nhà thiên văn ước tính được khối lượng của nó.

Nghiên cứu này vừa được công bố trên tạp chí khoa học Nature Astronomy. Phát hiện này mở ra những cơ hội mới trong việc tìm kiếm và nghiên cứu về sự hình thành của các hành tinh ngoài hệ Mặt Trời, đặc biệt là những hành tinh có kích thước lớn và ảnh hưởng đáng kể đến môi trường xung quanh của chúng.

Thêm vào đó, việc sử dụng kết hợp các công cụ quan sát hiện đại như Gaia và ALMA đã chứng minh khả năng của các nhà khoa học trong việc khám phá vũ trụ với độ chính xác và chi tiết cao hơn. Các phát hiện như thế này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự hình thành và tiến hóa của các hệ sao và hành tinh, mà còn khơi gợi những câu hỏi mới và thú vị về vũ trụ mà chúng ta đang sống.

]]>
12 cung hoàng đạo ngày 26/7: Cự Giải khó khăn bày tỏ tình cảm, Ma Kết tài lộc lên cao https://trithucdoanhnhan.net/12-cung-hoang-dao-ngay-26-7-cu-giai-kho-khan-bay-to-tinh-cam-ma-ket-tai-loc-len-cao/ Sun, 31 Aug 2025 08:23:29 +0000 https://trithucdoanhnhan.net/12-cung-hoang-dao-ngay-26-7-cu-giai-kho-khan-bay-to-tinh-cam-ma-ket-tai-loc-len-cao/

Ngày 26/7 hứa hẹn sẽ mang lại nhiều điều thú vị cho 12 cung hoàng đạo. Mỗi cung đều có những cơ hội và thách thức riêng, và việc hiểu rõ tử vi của mình có thể giúp bạn tận dụng tối đa tiềm năng của ngày mới.

Bạch Dương (21/3 – 19/4) sẽ có một ngày đầy tiềm năng đột phá trong sự nghiệp. Với sự hỗ trợ của sao Hỏa, bạn sẽ có thêm năng lượng để theo đuổi tham vọng của mình. Việc tự tin chia sẻ ý tưởng có thể mở ra những cơ hội nghề nghiệp mới. Về tài lộc, bạn có thể thấy những thay đổi tích cực, nhưng cần tránh chi tiêu bốc đồng và các khoản đầu tư rủi ro. Trong tình duyên, sự trung thực của bạn sẽ giúp làm rõ những hiểu lầm và củng cố mối quan hệ.

Kim Ngưu (20/4 – 20/5) sẽ tìm thấy sức mạnh trong sự kiên nhẫn. Sự tập trung vào mục tiêu sẽ giúp cải thiện hiệu quả công việc và bạn có thể nhận được sự hỗ trợ từ gia đình. Về tài lộc, sự lôi cuốn và quyến rũ của bạn sẽ giúp tăng cường các mối quan hệ xã hội và có thể dẫn đến những liên minh tài chính mạnh mẽ. Trong tình duyên, các mối quan hệ xã hội được tăng cường và sự ổn định, lòng trung thành được đề cao.

Song Tử (21/5 – 20/6) sẽ có một ngày tích cực với nhiều điều thú vị. Sự tự tin và sức mạnh nội tâm sẽ giúp bạn đưa ra những quyết định vững chắc trong công việc. Về tài lộc, sao Kim, sao Thủy và sao Mộc tạo ra một sự liên kết mạnh mẽ, mang lại lợi ích tài chính và giao tiếp khéo léo. Trong tình duyên, sự quyến rũ và tương tác xã hội của bạn tăng cường, các mối quan hệ có thể phát triển mạnh mẽ.

Cự Giải (21/6 – 22/7) có thể bắt đầu tuần với cảm giác hơi buồn hoặc bất ổn về mặt cảm xúc. Cần tránh tự phê bình không cần thiết và tập trung vào việc duy trì sức khỏe. Về tài lộc, tài chính có thể biến động nhẹ, cần tránh các khoản vay mượn không cần thiết. Trong tình duyên, bạn có thể gặp khó khăn trong việc thể hiện tình cảm và cần tránh tranh cãi về những vấn đề nhỏ nhặt.

Sư Tử (23/7 – 22/8) sẽ tập trung vào tham vọng và phát triển cá nhân. Những nỗ lực đầu tuần sẽ được công nhận và các mối quan hệ với những người có ảnh hưởng được ưu tiên. Về tài lộc, cần thận trọng và kiểm soát chi tiêu, ưu tiên các khoản đầu tư dài hạn. Trong tình duyên, tình yêu trải qua những thăng trầm lãng mạn và người độc thân có thể gặp gỡ người thú vị.

Xử Nữ (23/8 – 22/9) sẽ thấy sự chú ý đến các con số và ngân sách khôn ngoan đảm bảo sự ổn định. Lập kế hoạch chi tiết sẽ nâng cao năng suất và tổ chức nhiệm vụ hiệu quả sẽ dẫn đến thành công. Về tình duyên, các mối quan hệ có thể gặp chút căng thẳng nếu bạn quá khắt khe, hãy cố gắng duy trì sự hài hòa.

Thiên Bình (23/9 – 23/10) hứa hẹn nhiều điều cho cả học sinh và người đi làm, nhưng đòi hỏi sự tập trung và kỷ luật. Về tài lộc, đòi hỏi sự thận trọng và lập kế hoạch chiến lược, tránh các khoản đầu tư rủi ro. Trong tình duyên, tình yêu là một hành động cân bằng và cần duy trì sự hài hòa.

Bọ Cạp (24/10 – 21/11) có tâm trí sắc bén và đầy tham vọng, biến tuần này thành một tuần làm việc hiệu quả. Sự hợp tác và kết nối là tài sản lớn nhất của bạn. Về tài lộc, hứa hẹn nhưng đòi hỏi sự thận trọng, cơ hội đầu tư hoặc mở rộng kinh doanh có thể xuất hiện. Trong tình duyên, năng lượng lãng mạn chảy mạnh mẽ.

Nhân Mã (22/11 – 21/12) mang lại sự thay đổi cho cuộc sống công việc của bạn. Nếu bạn cảm thấy bế tắc, một thử thách mới hoặc cơ hội học hỏi có thể khôi phục lại sự nhiệt tình. Về tài lộc, việc chấp nhận rủi ro có tính toán có thể mang lại lợi ích. Trong tình duyên, các mối quan hệ được hưởng lợi từ sự lạc quan và tự phát của bạn.

Ma Kết (22/12 – 19/1) có công việc bận rộn nhưng có thể quản lý được, và có cơ hội được công nhận nếu bạn sẵn sàng thể hiện một chút. Về tài lộc, vận may tài chính gọi tên bạn và tình hình tài chính ổn định. Trong tình duyên, tình cảm thăng hoa, thích hợp để hâm nóng mối quan hệ.

Bảo Bình (20/1 – 18/2) có ngày hôm nay hứa hẹn là một bước ngoặt trong sự nghiệp. Những khó khăn từng trải qua giờ trở thành kinh nghiệm quý báu, giúp bạn thể hiện bản lĩnh. Về tài lộc, tình hình tài chính ổn định và có thể mang lại lợi ích tài chính thông qua các mối quan hệ đối tác. Trong tình duyên, các cặp đôi cần dành thời gian trò chuyện với nhau nhiều hơn.

Song Ngư (19/2 – 20/3) sẽ thấy nỗ lực của bạn được đền đáp xứng đáng. Sự nghiệp thăng tiến rõ rệt, nhưng bạn cần cẩn trọng hơn khi đảm nhận các trọng trách mới. Về tài lộc, bạn cần bớt ôm đồm để tài chính dễ thở hơn. Trong tình duyên, tình cảm có phần trắc trở và cần quan tâm đến đối phương nhiều hơn.

]]>
Mặt Trời sẽ biến thành ‘người khổng lồ đỏ’ và nuốt chửng Trái Đất? https://trithucdoanhnhan.net/mat-troi-se-bien-thanh-nguoi-khong-lo-do-va-nuot-chung-trai-dat/ Sat, 09 Aug 2025 20:38:24 +0000 https://trithucdoanhnhan.net/mat-troi-se-bien-thanh-nguoi-khong-lo-do-va-nuot-chung-trai-dat/

Trong khoảng 5 tỷ năm nữa, Mặt Trời sẽ cạn kiệt nhiên liệu hydro và trải qua một giai đoạn biến đổi dữ dội. Khi đó, lõi của ngôi sao trung tâm hệ Mặt Trời sẽ sụp đổ, đồng thời lớp vỏ ngoài sẽ phình to một cách khủng khiếp, biến nó thành một người khổng lồ đỏ. Sự thay đổi này sẽ có tác động nghiêm trọng đến các hành tinh trong hệ Mặt Trời.

Theo các nhà khoa học, Sao Thủy và Sao Kim sẽ là hai hành tinh đầu tiên bị Mặt Trời nuốt chửng trong giai đoạn này. Số phận của Trái Đất vẫn còn bỏ ngỏ, nhưng nhiều khả năng hành tinh của chúng ta cũng sẽ bị hút vào và thiêu rụi trong biển lửa của Mặt Trời. Đây là một viễn cảnh đáng lo ngại cho tương lai của hệ Mặt Trời.

Khoảng 1 tỷ năm sau giai đoạn người khổng lồ đỏ, Mặt Trời sẽ trút bỏ lớp vỏ ngoài và co lại thành một vật thể chỉ lớn bằng Trái Đất nhưng có mật độ vật chất cực kỳ cao, trở thành một sao lùn trắng. Khi đó, hệ Mặt Trời sẽ trở thành một nơi băng giá, hoang tàn và chìm trong bóng tối vĩnh cửu.

Tuy nhiên, về mặt kỹ thuật, hệ Mặt Trời vẫn chưa chết hẳn. Các hành tinh khổng lồ như Sao Mộc hay Sao Thổ vẫn sẽ tiếp tục quay quanh xác chết của Mặt Trời trong một vũ điệu cô độc kéo dài hàng tỷ năm.

Trong thời gian dài không tưởng tiếp theo, sự cân bằng hấp dẫn của hệ Mặt Trời sẽ bị phá vỡ. Các hành tinh có thể va chạm vào nhau, bị một ngôi sao lang thang xé toạc, hoặc bị văng ra khỏi hệ Mặt Trời mãi mãi. Cuối cùng, có lẽ sau hàng triệu tỷ năm, sẽ không còn gì sót lại từ hệ Mặt Trời mà chúng ta từng biết.

]]>
Phát hiện hàng chục thiên hà “nghỉ ngơi” trong vũ trụ sơ khai https://trithucdoanhnhan.net/phat-hien-hang-chuc-thien-ha-nghi-ngoi-trong-vu-tru-so-khai/ Fri, 25 Jul 2025 20:17:16 +0000 https://trithucdoanhnhan.net/phat-hien-hang-chuc-thien-ha-nghi-ngoi-trong-vu-tru-so-khai/

Các nhà thiên văn học đã phát hiện ra hơn một chục thiên hà “ngủ đông” mà đã ngừng hình thành sao trong vòng một tỷ năm đầu tiên sau Vụ nổ Big Bang. Khám phá này, được thực hiện bằng dữ liệu từ Kính viễn vọng không gian James Webb (JWST), làm sáng tỏ một giai đoạn thú vị trong cuộc sống của các thiên hà đầu tiên và có thể cung cấp thêm manh mối về cách các thiên hà tiến hóa.

This image from NASA’s James Webb Space Telescope’s NIRCam (Near-Infrared Camera) of star-forming region NGC 604 shows how stellar winds from bright, hot young stars carve out cavities in surrounding gas and dust. But why do some galaxies abruptly put star formation on pause?
This image from NASA’s James Webb Space Telescope’s NIRCam (Near-Infrared Camera) of star-forming region NGC 604 shows how stellar winds from bright, hot young stars carve out cavities in surrounding gas and dust. But why do some galaxies abruptly put star formation on pause?

Có một số lý do khiến các thiên hà ngừng hình thành sao mới. Một trong số đó là sự hiện diện của các lỗ đen siêu lớn ở trung tâm của chúng. Những quái vật này phát ra bức xạ mạnh, làm nóng và làm giảm khí lạnh, thành phần quan trọng nhất cho sự hình thành sao. Ngoài ra, các thiên hà lân cận lớn hơn có thể làm giảm khí lạnh hoặc làm nóng nó, dẫn đến ngừng hình thành sao. Kết quả là, những thiên hà này có thể vẫn ở trạng thái ngủ đông vô thời hạn hoặc trở nên “bị triệt tiêu”.

Một lý do khác khiến các thiên hà trở nên không hoạt động là phản hồi sao. Đó là khi khí trong thiên hà được làm nóng và đẩy ra ngoài do các quá trình sao như siêu tân tinh, gió sao mạnh, hoặc áp lực liên quan đến ánh sáng sao. Thiên hà sau đó trải qua một giai đoạn “yên tĩnh” tạm thời.

Điều này thường là một giai đoạn tạm thời, kéo dài khoảng 25 triệu năm, Alba Covelo Paz, sinh viên tiến sĩ tại Đại học Geneva và tác giả chính của nghiên cứu mới mô tả phát hiện, cho biết. Trong hàng triệu năm, khí đã bị đẩy ra sẽ rơi trở lại, và khí ấm sẽ làm mát lại. Khi có đủ khí lạnh, thiên hà có thể bắt đầu hình thành sao mới.

Trong khi giai đoạn ngủ đông thường được quan sát thấy ở các thiên hà gần đó, các nhà thiên văn học chỉ tìm thấy bốn thiên hà ngủ đông trong tỷ năm đầu tiên của vũ trụ. Ba trong số đó có khối lượng dưới một tỷ khối lượng mặt trời và một có khối lượng trên 10 tỷ khối lượng mặt trời. Các quan sát hạn chế và thuộc tính phân tán của các thiên hà ngủ đông không đủ để có cái nhìn rõ ràng về sự hình thành sao sớm.

Tuy nhiên, sử dụng dữ liệu quang phổ nhạy của JWST, một nhóm các nhà thiên văn học quốc tế đã phát hiện ra 14 thiên hà ngủ đông có khối lượng trong phạm vi rộng ở vũ trụ đầu tiên, cho thấy các thiên hà ngủ đông không bị giới hạn ở mức khối lượng thấp hoặc rất cao.

Các phát hiện này đã được tải lên cơ sở dữ liệu bản thảo arXiv vào ngày 27 tháng 6 và chưa được đánh giá đồng nghiệp.

Các nhà nghiên cứu không ngờ rằng họ sẽ thấy các thiên hà ngủ đông trong vũ trụ đầu tiên. Bởi vì những thiên hà này còn trẻ, chúng nên đang hình thành nhiều sao mới, các nhà thiên văn học đã nghĩ. Nhưng trong một bài báo năm 2024, các nhà nghiên cứu đã mô tả phát hiện đầu tiên về một thiên hà ngủ đông trong vũ trụ đầu tiên.

Sự khám phá đầu tiên về một thiên hà ngủ đông trong vũ trụ đầu tiên là một cú sốc vì thiên hà đó đã được quan sát trước đó với Hubble, nhưng chúng tôi không thể biết nó ngủ đông cho đến khi JWST, Paz cho biết.

Không giống như Kính viễn vọng không gian Hubble, công cụ NIRSpec của JWST có thể nhìn thấy ánh sáng từ những thiên hà này đã bị dịch chuyển về phía bước sóng hồng ngoại gần, và cũng cung cấp chi tiết quang phổ về nó.

Các nhà thiên văn học đã tò mò muốn biết tại sao các thiên hà đầu tiên ngừng hình thành sao và liệu điều này có phổ biến trong phạm vi rộng của khối lượng sao. Một giả thuyết là các thiên hà có sự bùng nổ hình thành sao và sau đó là giai đoạn yên tĩnh trước khi bắt đầu lại. Paz và nhóm của cô đã tìm kiếm các thiên hà đang ở giữa các vụ bùng nổ hình thành sao.

Họ đã sử dụng dữ liệu thiên hà có sẵn công khai trong Lưu trữ DAWN JWST.

Họ đã kiểm tra ánh sáng của khoảng 1.600 thiên hà, tìm kiếm dấu hiệu của sao mới không hình thành. Họ cũng tập trung vào các dấu hiệu rõ ràng của sao trung niên hoặc già trong ánh sáng của các thiên hà. Nhóm đã tìm thấy 14 thiên hà, có khối lượng từ khoảng 40 triệu đến 30 tỷ khối lượng mặt trời, đã ngừng hình thành sao.

Chúng tôi hiện đã tìm thấy 14 nguồn hỗ trợ quá trình bùng nổ này, và chúng tôi đã tìm thấy tất cả đều đã ngừng hình thành sao từ 10 đến 25 triệu năm trước khi chúng tôi quan sát chúng, Paz giải thích. Điều đó có nghĩa là 14 thiên hà này đã được tìm thấy để tuân theo hình thành sao theo kiểu ngừng-đi, thay vì liên tục hình thành sao, và chúng đã yên tĩnh trong ít nhất 10 đến 25 triệu năm.

Giai đoạn ngủ đông này cho thấy các thiên hà này có thể sẽ tiếp tục hình thành sao trong tương lai, nhưng vẫn còn sự không chắc chắn, Paz thêm. Chúng tôi không thể xác nhận nó chắc chắn vì chúng tôi không biết làm thế nào lâu họ sẽ vẫn ở trạng thái ngủ đông, và nếu họ tình cờ ở trạng thái ngủ đông thêm 50 triệu năm nữa, điều này sẽ cho thấy nguyên nhân của sự tắt của chúng là khác.

Tình huống này sẽ cho thấy các thiên hà này đã chết. Tuy nhiên, các thuộc tính hiện tại của các thiên hà này hỗ trợ một chu kỳ hình thành sao liên tục.

Bởi vì các thiên hà ngủ đông rất hiếm, vẫn còn nhiều điều bí ẩn về chúng. Tuy nhiên, các nhà thiên văn học hy vọng các quan sát trong tương lai sẽ giúp làm sáng tỏ các nhà máy sao đang ngủ này. Một chương trình JWST sắp tới có tên là “Sleeping Beauties” sẽ dành riêng cho việc khám phá các thiên hà ngủ đông trong vũ trụ đầu tiên, Paz cho biết. Chương trình này sẽ cho phép các nhà thiên văn học ước tính thời gian một thiên hà ở trạng thái yên tĩnh và giúp họ hiểu rõ hơn về quá trình hình thành sao liên tục.

Vẫn còn nhiều điều chưa biết đối với chúng tôi, nhưng chúng tôi đã tiến một bước gần hơn đến việc giải mã quá trình này, Paz cho biết.

]]>