Các quốc gia trên thế giới đang phải cân nhắc giữa nhu cầu sử dụng tiền số ngày càng lớn của công chúng với những cảnh báo về rủi ro đối với ổn định tài chính của lĩnh vực này. Sự phát triển nhanh chóng của stablecoin, một loại tiền ảo được thiết kế để giữ giá ổn định, thường neo theo tỷ giá 1:1 với đồng USD, đã làm dấy lên lo ngại về tác động tiềm ẩn đối với hệ thống tài chính toàn cầu.

Stablecoin đã trở thành một công cụ phổ biến trong giao dịch tiền mã hóa, giúp người dùng chuyển tiền tức thì với chi phí thấp hơn so với các phương thức truyền thống. Tuy nhiên, việc sử dụng stablecoin cũng đặt ra nhiều thách thức và rủi ro. Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) đã lên tiếng cảnh báo rằng nếu để stablecoin phát triển tự do, niềm tin của người dân vào tiền tệ sẽ bị xói mòn, chủ quyền tiền tệ bị đe dọa và những rủi ro đối với ổn định tài chính trở nên khó kiểm soát.

Các nhà hoạch định chính sách cũng lo ngại rằng stablecoin có thể bị lợi dụng làm công cụ trung gian cho các hoạt động tội phạm tài chính. Trước những thách thức này, một số quốc gia đang gấp rút phát triển tiền ảo của ngân hàng trung ương (CBDC), nhằm mang đến cho người dân lựa chọn thanh toán số hóa an toàn và góp phần ngăn chặn làn sóng “Đôla hóa” đang mạnh lên.

Ông Christian Catalini, sáng lập Phòng thí nghiệm Kinh tế học Tiền mã hóa tại Viện Công nghệ Massachusetts, nhận định rằng chúng ta đang sống trong một bối cảnh kỳ lạ, khi stablecoin neo theo đồng USD nắm vị trí áp đảo. Nếu không có các biện pháp quản lý, điều này có thể dẫn đến tình trạng đô la hóa tràn lan.

Hiện trên toàn cầu có khoảng 250 tỷ USD giá trị stablecoin đang lưu hành, phần lớn đều neo theo đồng USD. Nhà đầu tư thường rót vốn vào loại tài sản này để giữ tiền trước khi giao dịch tiền mã hóa hoặc sử dụng để thanh toán, bởi giao dịch chỉ mất vài phút thay vì vài ngày như ngân hàng truyền thống, đồng thời chi phí giao dịch lại rẻ hơn rất nhiều.

Giới phân tích nhận định thị trường stablecoin sẽ tiếp tục tăng trưởng bùng nổ trong những năm tới. Viện Citi dự báo nguồn cung stablecoin toàn cầu có thể đạt 1,6 ngàn tỷ USD vào năm 2030, thậm chí có thể tăng vọt đến 3,7 ngàn tỷ USD nhờ khung pháp lý thuận lợi hơn tại Mỹ.

Một số quốc gia đang xem xét các giải pháp khác nhau. Tại Anh, Ngân hàng Trung ương (BOE) đã phát đi tín hiệu nới lỏng so với quan điểm thận trọng trước đây với các tổ chức phát hành stablecoin. Tại khu vực đồng Euro, nhiều nhà hoạch định chính sách đang ấp ủ kỳ vọng đưa đồng Euro trở thành đồng tiền dự trữ mới thay thế vị trí thống trị của USD.

ĐDespite những nỗ lực này, Thống đốc BOE Andrew Bailey vừa cảnh báo rằng việc các ngân hàng lớn tự phát hành stablecoin có thể đặt ra rủi ro cho sự ổn định tài chính. Theo ông Bailey, giải pháp hợp lý hơn cho Anh là từng bước chuyển sang áp dụng tiền gửi dạng token hóa – tức số hóa tiền gửi của các ngân hàng thương mại, qua đó rút ngắn thời gian thanh toán – thay vì vội vàng đưa ra một đồng tiền số quốc gia mới.

Tại khu vực đồng Euro, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) là lực lượng dẫn dắt chủ chốt khi mạnh mẽ thúc đẩy phát hành đồng Euro số. Từ năm 2021, dự án đồng Euro số phục vụ đối tượng khách hàng bán lẻ đã được triển khai, với mục tiêu từng bước giảm sự phụ thuộc của châu Âu vào các tập đoàn công nghệ Mỹ đang nắm giữ hạ tầng thanh toán xuyên lục địa.

Tuy nhiên, bức tranh phát triển tiền số do ngân hàng trung ương phát hành (CBDC) trên thế giới vẫn chưa thực sự khởi sắc. Dù toàn cầu ghi nhận 69 dự án CBDC bán lẻ đang trong quá trình triển khai, mới chỉ có 3 dự án chính thức đưa vào vận hành và hai dự án khác đã phải dừng lại giữa chừng.

Ám ảnh lớn nhất đối với các dự án CBDC là thất bại điển hình của Nigeria. Năm 2021, nước này từng tự tin phát hành đồng tiền số e-Naira, song đa phần người dân lại thờ ơ và chuyển sang sử dụng stablecoin neo theo đồng USD do các tổ chức tư nhân phát hành.

Ông Nitin Datta, Chánh văn phòng UNDCIF (cơ quan trực thuộc Liên Hợp Quốc về tài sản số), nhận định rằng một phần nguyên nhân khiến đồng e-naira thất bại là do nó chỉ đơn thuần là phiên bản số hóa của đồng tiền nội tệ truyền thống, vốn không nhận được sự tin tưởng từ công chúng.

Bà Ruth Wandhofer, Chủ tịch cơ quan quản lý hệ thống thanh toán Vương quốc Anh, nhấn mạnh rằng loại tài sản này vẫn chưa cho thấy khả năng ứng dụng ở quy mô lớn. Theo bà, một giám đốc tài chính cấp toàn cầu “khó có thể dùng stablecoin để thực hiện các giao dịch giá trị lớn xuyên biên giới” do vướng phải chi phí chuyển đổi ngoại tệ đáng kể.

Bà cũng chỉ ra thực tế tại nhiều quốc gia, người tiêu dùng vẫn thiếu kiến thức tài chính cơ bản, hệ thống thanh toán còn nhiều hạn chế, trang thiết bị công nghệ chưa đáp ứng, và tính minh bạch chưa cao.

Đối với những dự án này, ông Josh Lipsky, Giám đốc cấp cao Trung tâm địa kinh tế của Atlantic Council, cho rằng sự ra đời của đồng Euro số sẽ là phép thử quyết định. “Nếu Euro số vận hành thành công, khu vực đồng Euro sẽ chứng minh cho thế giới thấy rằng giải pháp số hóa của khu vực công là khả thi và xứng đáng trở thành hình mẫu toàn cầu”, ông nhấn mạnh.

Trong thời gian gần đây, sự tăng trưởng vượt bậc của stablecoin đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của các công ty liên quan, trong đó có Circle Internet Group, đơn vị phát hành đồng tiền kỹ thuật số USDC. Kể từ khi niêm yết vào tháng 6, cổ phiếu của công ty này đã ghi nhận mức tăng ấn tượng từ 31 USD lên gần 200 USD, với nhiều đợt tăng đột biến trong một ngày thu hút sự chú ý của giới đầu tư trên Phố Wall.

USDC là một loại stablecoin được chốt với đô la Mỹ và hiện có vốn hóa thị trường lên đến 64,5 tỷ USD, đứng thứ hai thế giới sau Tether. Sự tăng trưởng này phản ánh sự bùng nổ của thị trường tiền ảo, với Bitcoin hiện giao dịch trên 118.000 USD và tổng vốn hóa thị trường tiền ảo đạt 3,91 nghìn tỷ USD. Circle đã xây dựng một cơ sở hạ tầng vững chắc và áp dụng cách tiếp cận tuân thủ nghiêm ngặt, giúp họ chiếm lĩnh vị trí dẫn đầu trong lĩnh vực tài chính kỹ thuật số. Nhất là khi stablecoin đang ngày càng được sử dụng rộng rãi cho thanh toán và giao dịch.

Việc Tổng thống Trump ký luật GENIUS vào tuần trước được xem là một bước tiến quan trọng, cho phép các công ty tư nhân phát hành stablecoin. Điều này có khả năng dẫn đến việc áp dụng và sử dụng rộng rãi hơn các loại tiền kỹ thuật số này. Luật mới hứa hẹn cấp phép rõ ràng và kiểm toán dự trữ cho các nhà phát hành stablecoin, từ đó tăng cường sự tin tưởng của nhà đầu tư vào tiền kỹ thuật số.

Circle đã có một đợt IPO thành công, thu hút 1,05 tỷ USD với mức định giá 6,9 tỷ USD. Các nhà đầu tư nổi tiếng như BlackRock và ARK Invest đã thể hiện sự quan tâm mạnh mẽ đến công ty. CEO Jeremy Allaire hình dung USDC như một nền tảng fintech biến đổi, sánh ngang với ‘khoảnh khắc iPhone’ trong lịch sử công nghệ.

Công ty đã đạt được doanh thu 1,68 tỷ USD trong năm 2024, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước, và 65 triệu USD thu nhập ròng trong quý đầu tiên. Mặc dù có những điểm mạnh đáng kể, Circle cũng phải đối mặt với những thách thức đáng kể trên thị trường. Sự tăng trưởng ngoạn mục của cổ phiếu phản ánh sự hưng phấn của thị trường tiền ảo và nỗi sợ bỏ lỡ của nhà đầu tư bán lẻ.

Tether hiện đang thống trị thị trường stablecoin với vốn hóa 161,7 tỷ USD. Hơn nữa, các đối thủ mới như Paxos đang đe dọa thị phần của Circle. Bên cạnh đó, các nhà đầu tư có thể coi cổ phiếu CRCL bị định giá quá cao, khiến nó dễ bị ảnh hưởng bởi việc tạo ra một loại tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương. Việc cắt giảm lãi suất của Fed, dự kiến vào tháng 9, cũng có thể ảnh hưởng đến thu nhập của Circle từ dự trữ USDC, vốn phụ thuộc nhiều vào chứng khoán chính phủ ngắn hạn.

Theo một phân tích của Forbes, vốn hóa thị trường của USDC có thể đạt từ 150 đến 200 tỷ USD trong ba đến năm năm tới. Tuy nhiên, điều này giả định mức tăng trưởng mà một số người cho là không thực tế. Mục tiêu giá của các nhà phân tích dao động từ 80 USD đến 250 USD, phản ánh sự không chắc chắn về quỹ đạo của CRCL.

Các động thái chiến lược của Circle, bao gồm cả việc được chấp thuận theo quy định của Liên minh Châu Âu và các quan hệ đối tác với các ngân hàng lớn, đã củng cố uy tín của họ. Tuy nhiên, giá cổ phiếu của công ty vẫn biến động mạnh. Luật GENIUS có thể củng cố vị thế của Circle, nhưng sự rõ ràng về quy định cũng có thể hạ thấp rào cản đối với các đối thủ cạnh tranh.

Nhà đầu tư cần cân nhắc giữa điểm mạnh của Circle và rủi ro của bong bóng đầu cơ. Khả năng của Circle trong việc mở rộng thị phần của USDC và đa dạng hóa doanh thu sẽ rất quan trọng. Hiện tại, CRCL mang lại một cơ hội duy nhất cho việc áp dụng stablecoin, nhưng mức định giá cao đòi hỏi sự thận trọng.