Ngày 27 tháng 7, Hiệp hội Thanh long Bình Thuận đã thông báo rằng 5 lô hàng xuất khẩu sang châu Âu đã được cấp giấy phép tạm thời. Tuy nhiên, quy trình chuẩn vẫn chưa được ban hành, gây ra nhiều lo lắng cho các doanh nghiệp. Ông Huỳnh Cảnh, Chủ tịch Hiệp hội Thanh long Bình Thuận, đã xác nhận với Báo Thanh Niên rằng sau khi Thủ tướng Phạm Minh Chính có ý kiến chỉ đạo về việc xử lý thông tin liên quan đến ngành hàng thanh long và hồ tiêu “tắc đường” xuất khẩu, Sở An toàn thực phẩm TP.HCM đã cấp giấy chứng nhận cho 5 lô hàng thanh long xuất khẩu sang châu Âu với khối lượng khoảng 5 tấn vào chiều 25 tháng 7.

Giấy chứng nhận này chỉ được cấp tạm thời và chưa có quy trình chuẩn, khiến các doanh nghiệp lo lắng về việc xuất khẩu hàng hóa trong thời gian tới. Hiệp hội đang liên hệ với các doanh nghiệp để nắm lại thông tin và số lượng hàng hóa cần làm thủ tục xuất khẩu trong tuần tới. Trước đây, việc test nhanh và hoàn thành thủ tục xuất khẩu chỉ mất một ngày, nhưng hiện nay, thủ tục kéo dài gần một tháng, chỉ khoảng 40-50% hàng hóa còn đủ chuẩn xuất khẩu.

Bà Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, đã xác nhận sở đã nhận yêu cầu và hồ sơ của 5 doanh nghiệp và trình UBND ký đột xuất để gỡ khó cho doanh nghiệp. Sở đang chờ Bộ giải quyết bổ sung biểu mẫu xuất khẩu cho châu Âu. Một doanh nghiệp xuất khẩu cho biết sau văn bản chỉ đạo của Thủ tướng, họ liên hệ lại với đối tác châu Âu nhưng bị từ chối nhận hàng do nguồn cung gián đoạn. Hiện nay, phải chờ 2 ngày mới được cấp giấy chứng nhận, điều này ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.

Văn phòng Chính phủ đã có công văn gửi Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Tài nguyên, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương về việc xử lý thông tin liên quan đến ngành hàng thanh long và hồ tiêu xuất khẩu. Việc này nhằm tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp xuất khẩu và đảm bảo hoạt động xuất khẩu được diễn ra suôn sẻ.

Trước tình hình trên, các doanh nghiệp xuất khẩu thanh long đang gặp khó khăn trong việc xuất khẩu hàng hóa sang châu Âu. Hiệp hội Thanh long Bình Thuận đang tích cực làm việc với các cơ quan chức năng để tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn và đảm bảo hoạt động xuất khẩu được diễn ra bình thường.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có chỉ đạo quyết liệt để tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Các cơ quan chức năng đang tích cực triển khai các biện pháp để hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu thanh long và hồ tiêu.

Trong thời gian tới, các doanh nghiệp xuất khẩu cần phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn thực phẩm và xuất khẩu để đảm bảo hàng hóa được xuất khẩu sang châu Âu một cách suôn sẻ. Hiệp hội Thanh long Bình Thuận cũng đang tích cực làm việc với các doanh nghiệp để nâng cao chất lượng hàng hóa và đáp ứng các yêu cầu của thị trường xuất khẩu.

Hơn 450 hecta thanh long đạt chuẩn GlobalGAP tại tỉnh Lâm Đồng đang bước vào chính vụ thu hoạch. Tuy nhiên, người dân và doanh nghiệp đang đối mặt với khó khăn không thể xuất khẩu sang thị trường châu Âu do thiếu giấy chứng thư – chứng nhận An toàn thực phẩm. Tình hình này đã kéo dài từ đầu tháng 7 đến nay, dẫn đến khoảng 100 tấn thanh long bị hư hỏng và lượng hàng tồn kho gần tương đương.

Nguyên nhân của tình trạng này bắt nguồn từ việc chưa có cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ký Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu cho các doanh nghiệp. Cụ thể, đối với các lô hàng xuất khẩu sang châu Âu, phần lớn doanh nghiệp thực hiện kiểm tra tại TP.HCM, đồng nghĩa cơ quan chịu trách nhiệm cấp giấy chứng nhận trên là Sở An toàn thực phẩm TP.HCM.

Trước đó, Thông tư 12/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ký ngày 19/6 và có hiệu lực từ ngày 1/7, đã chuyển thẩm quyền cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu từ Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật về UBND cấp tỉnh. Tuy nhiên, việc chuyển quyền chứng nhận từ cơ quan của Bộ về Sở đang khiến quy trình này bị ách tắc. Bởi trước đây, các doanh nghiệp vốn quen làm việc với các chi cục kiểm dịch thực vật vùng – nơi phụ trách cấp giấy chứng nhận.

Trở ngại trong quy trình chứng nhận không chỉ gây thiệt hại lớn cho các hộ dân, hợp tác xã, doanh nghiệp xuất khẩu thanh long sang châu Âu mà còn ảnh hưởng đến những đơn hàng xuất khẩu về sau. Tình trạng này đã được Hiệp hội thanh long Bình Thuận kiến nghị bằng văn bản lên UBND tỉnh Lâm Đồng. Do phải chờ cả tháng, khách hàng từ châu Âu đã gửi thư thông báo sẽ cắt đơn hàng từ Việt Nam, chuyển qua mua thanh long từ Thái Lan, Ecuador.

Theo Hiệp hội thanh long Bình Thuận, thiệt hại bằng tiền không quan trọng bằng lòng tin. Nông dân thấy doanh nghiệp ngừng thu mua nên dừng sản xuất, đối tác cũng không còn niềm tin vì không thấy hàng hóa nhập khẩu theo cam kết. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến ngành xuất khẩu thanh long mà còn tác động tiêu cực đến mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và các đối tác châu Âu.

Để giải quyết vấn đề này, các cơ quan chức năng cần khẩn trương tìm giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong quy trình cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Đồng thời, cần có biện pháp hỗ trợ kịp thời để giúp người dân và doanh nghiệp giảm thiểu thiệt hại và duy trì niềm tin với đối tác quốc tế.

agroViet sẽ tiếp tục cập nhật thông tin về tình hình xuất khẩu thanh long và các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trong thời gian tới.

Ngày 18/7, tại TP.HCM, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp tổ chức Diễn đàn ‘Giải pháp tăng sức cạnh tranh, thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm trái cây có lợi thế: Chanh leo, chuối, dứa, dừa’. Sự kiện này thu hút hàng trăm đại biểu tham gia trực tiếp và trực tuyến. Mục tiêu của diễn đàn là tìm ra các giải pháp cho những thách thức mà ngành trái cây Việt Nam đang đối mặt, từ đó thúc đẩy xuất khẩu và tăng cường sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Việt Nam hiện sở hữu hơn 1,3 triệu ha cây ăn quả, với sản lượng khoảng 15 triệu tấn mỗi năm. Trong đó, chuối chiếm diện tích 161.000 ha, đạt kim ngạch xuất khẩu gần 380 triệu USD vào năm 2024, giúp Việt Nam trở thành nước xuất khẩu chuối lớn thứ 9 thế giới. Ngoài ra, dứa cũng đạt diện tích trên 52.000 ha, dừa gần 202.000 ha và chanh leo hơn 12.000 ha. Tất cả đều đang có xu hướng mở rộng xuất khẩu và phát triển chế biến sâu.

Tuy nhiên, mặc dù có nhiều tiềm năng, các mặt hàng trái cây của Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức. Diễn đàn này là cơ hội để các đơn vị quản lý, hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp cập nhật định hướng phát triển đến năm 2030. Trong đó, 4 loại trái cây nêu trên sẽ được đầu tư mạnh mẽ vào vùng nguyên liệu đạt chuẩn, chế biến sâu, xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường xuất khẩu chính ngạch sang Hoa Kỳ, Hàn Quốc, EU, Trung Quốc…

Diễn đàn cũng là nơi để các bên liên quan thảo luận về các giải pháp tăng cường cạnh tranh và thúc đẩy xuất khẩu trái cây. Các chuyên gia và đại biểu sẽ tập trung vào việc xây dựng chuỗi giá trị, tăng cường liên kết giữa người nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp, cũng như tìm hiểu các chính sách hỗ trợ của Nhà nước.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam, việc nâng cao sức cạnh tranh và thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm trái cây có lợi thế là rất quan trọng. Ông Nam nhấn mạnh rằng cần có sự chung tay của các cấp chính quyền, doanh nghiệp và người dân để xây dựng ngành hàng trái cây phát triển bền vững, từ đó góp phần nâng cao thu nhập cho người nông dân và thúc đẩy kinh tế địa phương.

Ngành trái cây Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội và thách thức. Với sự hỗ trợ từ chính sách và sự chủ động của các doanh nghiệp, ngành hàng này được kỳ vọng sẽ đạt được mục tiêu xuất khẩu tỷ đô trong thời gian tới. Để đạt được mục tiêu này, các bên liên quan cần tiếp tục đẩy mạnh xúc tiến thương mại, tăng cường chất lượng sản phẩm và dịch vụ, cũng như nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành.

Hàng trăm đại biểu trực tiếp và trực tuyến đã tham gia diễn đàn để tìm ra giải pháp cho ngành trái cây Việt Nam. Sự kiện này đã cung cấp một nền tảng cho các bên liên quan thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm và tìm kiếm các giải pháp sáng tạo để thúc đẩy xuất khẩu trái cây.

Thời gian tới, ngành trái cây Việt Nam sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức và cơ hội. Các doanh nghiệp và người nông dân cần phải chủ động, sáng tạo và linh hoạt để thích nghi với thị trường và nâng cao sức cạnh tranh. Đồng thời, Nhà nước cũng cần có các chính sách hỗ trợ phù hợp để giúp ngành hàng này phát triển bền vững.

Trước những thách thức và cơ hội đang mở ra, ngành trái cây Việt Nam cần có sự chung tay của các cấp chính quyền, doanh nghiệp và người dân để xây dựng ngành hàng phát triển bền vững. Việc nâng cao sức cạnh tranh và thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm trái cây có lợi thế sẽ góp phần nâng cao thu nhập cho người nông dân và thúc đẩy kinh tế địa phương.