Ngày gần đây, tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025, ba mô hình tiêu biểu trong giảm phát thải khí nhà kính đã được vinh danh. Sự kiện này là một bước tiến quan trọng hướng đến mục tiêu trung hòa carbon mà Chính phủ Việt Nam đã đề ra. Ba đơn vị được vinh danh gồm có mô hình Lúa – Tôm phát thải thấp do Kỹ sư Hồ Quang Cua và cộng sự khởi xướng, Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng với nỗ lực phục hồi 8.800 ha rừng tự nhiên, và Tập đoàn TH với chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn quốc tế PAS2060.

Mô hình Lúa – Tôm phát thải thấp được phát triển với mục tiêu kép: nâng cao thu nhập cho nông dân và bảo vệ môi trường. Bằng cách cải tiến quy trình canh tác lúa ST25 kết hợp nuôi tôm trên hàng trăm nghìn ha đồng bằng sông Cửu Long, mô hình này đã giảm tối đa việc sử dụng phân hóa học và hạn chế chăn thả phá rừng ngập mặn. Nhờ đó, lượng phát thải metan và CO₂ được kiểm soát chặt chẽ, trong khi nông dân thu về giá trị kinh tế cao hơn nhờ sản phẩm “lúa – tôm” đạt chứng nhận hữu cơ và được ưu tiên tiêu thụ trên các thị trường cao cấp.

Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng đã thực hiện một hành trình đầy ấn tượng khi phục hồi 8.800 ha rừng tự nhiên. Khu vực hơn 11.000 ha tại xã Tuyên Hóa từng là điểm nóng của việc khai thác rừng cạn kiệt. Tuy nhiên, sau khi Nhà nước giao đất và giao rừng cho các hộ gia đình, Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng đã đoàn kết bảo vệ, khoanh nuôi và tái sinh hơn 8.800 ha rừng tự nhiên. Đồng thời, họ cũng phát triển thêm diện tích rừng trồng có giá trị cao về tài nguyên và kinh tế. Các hoạt động bảo vệ và phát triển rừng không chỉ tạo nguồn sinh kế ổn định cho người dân địa phương mà còn giúp mỗi héc-ta rừng hấp thụ xấp xỉ 250 tấn CO₂ mỗi năm.

Tập đoàn TH tiên phong trong việc trung hòa carbon theo tiêu chuẩn PAS2060. Hai công ty thành viên của Tập đoàn TH, Công ty Cổ phần Sữa TH và Công ty TNHH Nước tinh khiết Núi Tiên, đã chính thức đạt chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn PAS2060:2014. Chứng nhận này được cấp sau khi Control Union (Đức) thẩm định và xác nhận. Đây là hai đơn vị đầu tiên tại Việt Nam đạt được chứng nhận quốc tế này. Để đạt được thành quả này, TH đã triển khai đồng bộ chuỗi giải pháp giảm phát thải tại nguồn như chuyển đổi năng lượng, cải tiến công nghệ, quản lý chất thải và nhựa, và thực hành văn hóa xanh nội bộ. Phần lượng phát thải còn lại được TH bù đắp thông qua các dự án giảm phát thải và nâng cao hiệu quả năng lượng được chứng nhận quốc tế.

Ba tấm gương được vinh danh tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025 không chỉ thể hiện tâm huyết và trách nhiệm với môi trường mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ cho cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội. Thông qua những nỗ lực giảm phát thải và hướng tới tương lai bền vững, các đơn vị này đã cho thấy rằng việc bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế không phải là hai mục tiêu đối lập, mà có thể đi đôi với nhau. Việc chung tay giảm phát thải và hướng tới mục tiêu trung hòa carbon không chỉ là trách nhiệm của một số cá nhân hay tổ chức, mà là nhiệm vụ của toàn xã hội.

Những câu chuyện thành công của ba đơn vị được vinh danh là minh chứng sống cho việc các hoạt động giảm phát thải có thể mang lại lợi ích kinh tế và môi trường. Qua đó, khuyến khích và thúc đẩy sự tham gia của mọi thành phần trong xã hội vào cuộc hành trình hướng tới một tương lai bền vững và trung hòa carbon.

Thị trường carbon đang nổi lên như một sân chơi mới và quan trọng trong kỷ nguyên chuyển đổi xanh toàn cầu. Tại diễn đàn Netzero Việt Nam 2025, bà Betty Palard, CEO của công ty ESGs & Climate Consulting, đã chia sẻ những quan điểm sâu sắc về thị trường carbon và vai trò của Việt Nam trong lĩnh vực này.

Theo bà Betty Palard, tín chỉ carbon đang dần trở thành một loại tiền tệ và sản phẩm tài chính phái sinh đặc biệt. Sự giao thoa của bốn lĩnh vực chính – thiên nhiên, tài chính, tài sản quốc gia (đất đai) và chuyên môn, kiến thức, dữ liệu – tạo ra một thị trường vừa đặc biệt vừa nhiều thách thức. Người Việt có lợi thế đặc biệt trong lĩnh vực này nhờ sự giỏi toán học và kiến thức tự nhiên vốn có.

Là quốc gia nông nghiệp với 92% nền tảng kinh tế đến từ các doanh nghiệp nhỏ và vừa, Việt Nam sẽ có kịch bản phát triển thị trường carbon khác biệt so với các quốc gia khác. Theo bà Betty Palard, không có việc ‘mua bán’ tín chỉ carbon theo nghĩa thông thường, mà thay vào đó là quan điểm cùng nhau đầu tư vào những dự án có khả năng phát sinh tín chỉ carbon, giống như một trái phiếu. Quá trình đồng hành đầu tư phát triển các dự án có thể có 2 khả năng: tránh phát thải carbon thông qua nỗ lực bổ sung hoặc hấp thụ, lưu trữ carbon tại nơi tín chỉ này vốn thuộc về.

Bà Betty Palard cũng phân tích về ba loại tín chỉ carbon chính trên thị trường, bao gồm tín chỉ carbon trắng, tín chỉ carbon xanh lá cây và tín chỉ carbon xanh dương. Từ những góc nhìn trên, bà cho rằng thị trường tín chỉ carbon là sân chơi rộng mở, kêu gọi sự tham gia của mỗi cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp… theo khả năng.

Thay vì tập trung vào câu chuyện làm kinh tế, bà Betty Palard muốn nhìn vào tín chỉ carbon dưới góc nhìn tài sản quốc gia. Cuộc chơi này có thể được xem là cuộc chơi của Việt Nam. Về phát triển thị trường carbon, qua kinh nghiệm từ các thị trường đi trước, Việt Nam có thể tham khảo, học hỏi từ ba khu vực thị trường: châu Âu về vấn đề dữ liệu, sự minh bạch và mạnh mẽ; thị trường Hàn Quốc về việc mở cửa thị trường cho cả cộng đồng tham gia; và Trung Quốc về việc những phần phát thải lớn nhất cần có chính sách của nhà nước, những lĩnh vực còn lại nên để các doanh nghiệp tự tìm nhau.

Như vậy, thị trường carbon đang trở thành một lĩnh vực quan trọng trong bối cảnh chuyển đổi xanh toàn cầu. Với lợi thế và tiềm năng của mình, Việt Nam có thể tham gia vào thị trường này một cách hiệu quả và bền vững. Qua đó, các doanh nghiệp và tổ chức tại Việt Nam có thể tận dụng cơ hội để phát triển và góp phần vào mục tiêu giảm phát thải carbon toàn cầu.