Trên dãy Trường Sơn xanh thẳm, nơi những đám mây thường sà xuống tận mái nhà sàn, người Bru-Vân Kiều vẫn tiếp tục giữ gìn một phong tục truyền đời: lễ mừng lúa mới. Đây không chỉ là một dịp lễ hội của bản làng sau một vụ mùa bội thu, mà còn là một thời điểm thiêng liêng để người dân bày tỏ lòng biết ơn với trời đất, thần linh và tổ tiên đã phù hộ cho cây lúa trổ bông, trĩu hạt.

Lễ mừng lúa mới thường diễn ra vào cuối vụ gặt, khi trong kho đã đầy lúa, trong lòng người dân tràn đầy háo hức. Mỗi bản làng có thể tổ chức lễ theo quy mô và tập tục riêng, nhưng về cơ bản vẫn giữ được cốt lõi: biết ơn và cầu mong. Đối với người Bru-Vân Kiều, cây lúa không chỉ là nguồn thực phẩm, mà còn là biểu tượng của sự sống, là nhịp đập của cả cộng đồng.

Trong không gian ngập tràn sắc màu thổ cẩm và tiếng chiêng trầm bổng, lễ mừng cơm mới ngân lên một giai điệu văn hóa dân tộc mộc mạc, sâu lắng và thấm đượm tình đất, tình người. Từ tờ mờ sáng, khói bếp đã tỏa lên từ từng nóc nhà. Những người phụ nữ trong bản thay nhau nấu xôi, đồ cơm, giã gạo nếp mới. Đĩa thịt rừng được tẩm ướp gia vị thơm nức, chum rượu cần đã được mở nắp, sẵn sàng cho buổi lễ lớn nhất trong năm.

Già làng Hồ Noi sẽ thực hiện nghi lễ chính thức. Trước bàn cúng, ông rì rầm khấn: “Ơi Giàng! Ơi thần lúa, thần núi, thần suối… xin nhận lễ của con cháu Bru-Vân Kiều. Cảm ơn đã cho mùa lúa tốt tươi, cho con cái được mạnh khỏe, bản làng được yên vui…”. Giọng khấn của già làng hòa quyện trong làn khói của hương trầm, như kết nối giữa thế giới con người và thế giới linh thiêng.

Sau phần lễ là phần hội. Không khí nhanh chóng chuyển từ trầm mặc sang rộn ràng, tươi vui. Chiêng được mang ra, những thanh niên lực lưỡng vỗ trống, những cô gái khoác lên mình bộ váy thổ cẩm sặc sỡ, nhún nhảy theo nhịp nhạc núi rừng. Vũ điệu xoang Bru-Vân Kiều chậm rãi, dẻo dai, mang hơi thở của thiên nhiên, có núi, có sông, có gió rừng xào xạc trong từng bước chân.

Trải qua bao biến thiên của lịch sử và sự chuyển mình của đời sống hiện đại, lễ mừng lúa mới vẫn được người Bru-Vân Kiều trên dãy Trường Sơn gìn giữ như một phần máu thịt. Không chỉ là phong tục, lễ hội này còn là minh chứng cho bản sắc bền vững của một tộc người luôn sống hài hòa với thiên nhiên.

Ngày nay, chính quyền địa phương và các đồn Biên phòng đóng quân trên địa bàn luôn đồng hành cùng bà con trong việc phục dựng và tổ chức các lễ hội truyền thống. Nhiều trường học vùng cao còn đưa nội dung về lễ mừng lúa mới vào chương trình ngoại khóa, giúp học sinh người Bru-Vân Kiều hiểu và tự hào về truyền thống dân tộc mình.

Lễ mừng cơm mới không chỉ nói lên mối giao cảm giữa con người với thiên nhiên, mà còn là biểu tượng của sự cố kết cộng đồng, của tình cảm thủy chung, son sắt giữa người với người. Trong từng nắm cơm dẻo, từng điệu xoang nhịp nhàng, lễ mừng lúa mới là bản hòa ca của bản sắc, của ký ức cộng đồng được truyền từ đời này sang đời khác.

Ngày Văn hóa Việt Nam tại thành phố Kazan, Cộng hòa Tatarstan, Liên bang Nga, đã diễn ra thành công rực rỡ vào ngày vừa qua. Sự kiện này được tổ chức bởi Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Ekaterinburg, phối hợp với Bộ Văn hóa Cộng hòa Tatarstan và Hội người Việt Nam tại Cộng hòa Tatarstan, nhân kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Liên bang Nga.

Sự kiện thu hút sự tham gia của nhiều lãnh đạo và đại diện từ các cơ quan chính quyền địa phương, cùng đông đảo sinh viên, bà con người Việt Nam và bạn bè Nga đang sinh sống và làm việc tại thành phố Kazan. Trong phát biểu khai mạc, bà Nguyễn Mai Hường, Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Ekaterinburg, đã nhấn mạnh mối quan hệ hợp tác chặt chẽ giữa Việt Nam và Liên bang Nga, đặc biệt là trong lĩnh vực giao lưu văn hóa.

Ngày Văn hóa Việt Nam tại Kazan bao gồm nhiều hoạt động phong phú và đa dạng. Điểm nhấn của sự kiện là triển lãm ảnh ‘Việt Nam – Vẻ đẹp bất tận’, giới thiệu đến du khách những thắng cảnh, truyền thống, văn hóa và đời sống của người dân các vùng miền Việt Nam. Ngoài ra, còn có không gian văn hóa Việt Nam, tái hiện sinh động các điệu múa dân tộc, trò chơi dân gian, lớp học nấu ăn và các hoạt động thưởng thức ẩm thực truyền thống.

Một trong những chương trình nổi bật nhất là Chương trình hòa nhạc ‘Bản giao hưởng hữu nghị Việt-Nga’, do các nghệ sỹ Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam trình bày, với sự tham gia của các nghệ sỹ ưu tú của Cộng hòa Tatarstan. Chương trình đã mang đến một bản hòa tấu đậm đà bản sắc, với sự kết hợp của các nhạc cụ truyền thống và làn điệu dân ca ba miền.

Sự kiện này không chỉ là một dịp để quảng bá văn hóa Việt Nam, mà còn là một cơ hội để kết nối cộng đồng người Việt tại Nga với văn hóa dân tộc, giúp giới trẻ hiểu và tự hào về cội nguồn. Tại sự kiện, người đứng đầu Cơ quan lập pháp Tatarstan đã trao giấy khen cho một số thành viên Ban chấp hành Hội người Việt và đại diện Liên chi đoàn thành phố vì đã có những đóng góp tích cực trong hoạt động vì cộng đồng tại Kazan.

Ngày Văn hóa Việt Nam tại Kazan đã để lại những ấn tượng sâu sắc trong lòng cộng đồng người Việt và bạn bè Nga tại Kazan, góp phần tăng cường mối quan hệ hợp tác và giao lưu văn hóa giữa hai nước. Sự kiện này hứa hẹn sẽ là một trong những hoạt động văn hóa quan trọng trong năm, đánh dấu một bước tiến mới trong mối quan hệ giữa Việt Nam và Liên bang Nga.