Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) tại Việt Nam hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ các yếu tố an ninh phi truyền thống. Những thách thức này không chỉ liên quan đến biến đổi khí hậu, dịch bệnh mà còn bao gồm di cư tự do, buôn bán người, tội phạm và khủng bố. Sự hiện hữu của các thách thức này không chỉ đe dọa đến an ninh quốc gia mà còn gây trở ngại cho quá trình phát triển bền vững ở những khu vực này.
Biến đổi khí hậu đang tác động nghiêm trọng đến cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số, với những đợt nắng nóng, hạn hán kéo dài, và các cơn bão, lũ lụt bất thường gây thiệt hại về người và tài sản. Dịch bệnh, đặc biệt là đại dịch Covid-19, cũng đã để lại những hậu quả nghiêm trọng, làm gián đoạn chuỗi cung ứng, ảnh hưởng đến sinh kế của người dân.
Ngoài ra, di cư tự do cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Do điều kiện kinh tế – xã hội hạn chế, nhiều người dân ở vùng DTTS buộc phải rời bỏ quê hương để tìm kiếm cơ hội sống tốt hơn ở nơi khác. Điều này không chỉ dẫn đến những thách thức về an ninh mà còn tiềm ẩn nguy cơ bị bóc lột, buôn bán.
Buôn bán người và tội phạm xuyên biên giới cũng đang trở thành một vấn đề nhức nhối. Các đối tượng tội phạm thường lợi dụng sự thiếu hiểu biết và sự khó khăn của người dân ở vùng cao để thực hiện các hoạt động trái pháp luật.
Đứng trước những thách thức này, việc xây dựng và thực thi các chính sách đồng bộ, toàn diện là hết sức cần thiết. Chính sách này cần gắn với đặc thù của từng vùng, nhằm đáp ứng được nhu cầu an sinh, ổn định và phát triển của người dân. Đặc biệt, cần chú trọng đến việc nâng cao trình độ dân trí, phát triển kinh tế – xã hội, và bảo vệ môi trường.
Đầu tiên, chính sách cần tập trung vào việc giảm nghèo bền vững, thông qua hỗ trợ sản xuất nông nghiệp, phát triển tiểu thủ công nghiệp, và tạo cơ hội việc làm. Việc cải thiện cơ sở hạ tầng, như giao thông, điện, nước sạch cũng là yếu tố quan trọng để nâng cao chất lượng cuộc sống.
Thứ hai, cần có những giải pháp bảo vệ môi trường, nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc hỗ trợ kỹ thuật, kinh phí để người dân chuyển đổi sang các mô hình sản xuất thân thiện với môi trường.
Thứ ba, để phòng chống buôn bán người và tội phạm, cần tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương trong việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức pháp luật cho người dân. Hơn nữa, cần có các biện pháp hỗ trợ và bảo vệ nạn nhân.
Cuối cùng, cần đẩy mạnh công tác giáo dục, đào tạo, nhằm nâng cao trình độ dân trí, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Điều này không chỉ giúp giảm nghèo, mà còn góp phần xây dựng nền kinh tế – xã hội mạnh mẽ và bền vững.
Để giữ vững an ninh và phát triển bền vững ở vùng DTTS, việc thực hiện đồng bộ các giải pháp trên là rất quan trọng. Quan trọng hơn, chính sách cần được xây dựng dựa trên sự tham gia đóng góp của chính người dân ở khu vực này.