Từ ngày 1/7, các sàn thương mại điện tử tại Việt Nam đã tăng cường kiểm soát tính pháp lý của hàng hóa, nhằm loại bỏ các mặt hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ. Tuy nhiên, điều này đã dẫn đến một hệ lụy là các sản phẩm trôi nổi đã chuyển hướng sang các nền tảng mạng xã hội như Zalo, Facebook để tiếp tục hoạt động.
Nhiều người bán thực phẩm trực tuyến đã chọn cách chuyển sang bán hàng trên các nền tảng mạng xã hội để tránh các quy định kiểm soát chặt chẽ của các sàn thương mại điện tử. Chị Mai Như, một người bán bánh bao và bánh gạo lứt trực tuyến tại tỉnh Đồng Nai, chia sẻ rằng chị đã chuyển sang bán hàng trên mạng xã hội Zalo và Facebook sau khi các sàn thương mại điện tử áp dụng các quy định nghiêm ngặt.
Chị Như không đăng ký kinh doanh và tự sản xuất bánh tại nhà, sau đó rao bán trên mạng xã hội. Việc này giúp chị tránh được các quy định khắt khe về kiểm soát chất lượng hàng hóa trên các sàn thương mại điện tử. Tuy nhiên, vấn đề này đã đặt ra thách thức mới về việc kiểm soát chất lượng và an toàn thực phẩm trên các nền tảng mạng xã hội.
Đại diện sàn thương mại điện tử Lazada Việt Nam cho biết, sàn này đã tham gia chương trình ‘Tick xanh trách nhiệm’ do Sở Công Thương TPHCM triển khai. Chương trình này nhằm kiểm soát chặt chẽ chất lượng hàng hóa lưu thông trên nền tảng số. Lazada đã áp dụng công nghệ AI để sàng lọc sản phẩm vi phạm và triển khai chính sách đồng kiểm, hoàn trả minh bạch để bảo vệ quyền lợi người mua.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Mạnh Tấn, Giám đốc marketing Công ty cổ phần Công nghệ Haravan, cho biết khoảng 10% gian hàng đã rút khỏi các sàn thương mại điện tử, chủ yếu là các shop kinh doanh thực phẩm. Điều này đã dẫn đến việc một lượng lớn hàng ‘nhà làm’ chuyển sang mạng xã hội, nơi không kiểm duyệt gắt gao tính pháp lý của hàng hóa.
Trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, nhiều nhóm với hàng chục nghìn thành viên đã hình thành. Mỗi ngày, hàng chục bài rao bán thực phẩm ‘nhà làm’ được đăng tải mà không có nhãn mác ghi hạn sử dụng hay thông tin kiểm định. Điều này đã gây ra lo ngại về vấn đề an toàn thực phẩm và khả năng kiểm soát chất lượng của các cơ quan chức năng.
Bà Nguyễn Thị Hồng Minh, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm minh bạch, cho biết thực phẩm ‘nhà làm’ có ưu điểm là tươi, ít sử dụng chất bảo quản, chất tạo màu, tạo mùi. Tuy nhiên, không phải tất cả thực phẩm ‘nhà làm’ đều an toàn cho sức khỏe người dùng. Bà dẫn chứng nhiều trường hợp người tiêu dùng bị ngộ độc vì ăn bánh mì từ các bếp nhà và nhấn mạnh rằng thực phẩm ‘nhà làm’ cần được sản xuất trong điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm để đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng.
Trước tình trạng trên, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động bán hàng trực tuyến trên các nền tảng mạng xã hội. Đồng thời, cần có các biện pháp hỗ trợ để giúp các người bán hàng trực tuyến hiểu rõ về tầm quan trọng của việc đảm bảo an toàn thực phẩm và tuân thủ các quy định pháp luật.
Lazada Việt Nam và các sàn thương mại điện tử khác cần tiếp tục nâng cao hiệu quả của các biện pháp kiểm soát chất lượng hàng hóa, nhằm đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng và duy trì môi trường kinh doanh lành mạnh.