Tác động của việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá
Khi phân tích mức tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với sản phẩm thuốc lá theo cả hai phương án của Bộ Tài Chính, nhiều chuyên gia nhận định việc tăng quá nhanh của thuế sẽ khiến giá bán sản phẩm thuốc lá hợp pháp sau tăng thuế tăng đột biến, cụ thể sẽ tăng gần gấp đôi vào năm 2030.
Tăng thuế TTĐB cần được thực hiện hợp lý
Nếu tăng thuế thuốc lá cao và đột ngột, doanh nghiệp đối mặt với áp lực kinh tế – xã hội, người nông dân và lao động sẽ là đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp. Điều này sẽ khiến người tiêu dùng chuyển dịch sang thuốc lá lậu, từ đó thuốc lá lậu tăng phi mã khiến mặt trận phòng chống thuốc lá lậu trở nên thách thức và phức tạp hơn rất nhiều.
Ngành thuốc lá hợp pháp đang tạo ra khoảng 1,1 triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp, bao gồm 110.000 đến 120.000 nông dân trồng thuốc lá, khoảng 10.000 nhân viên nhà sản xuất, 8.000 nhân viên nhà phân phối, và khoảng 1 triệu điểm bán lẻ. Việc tăng thuế TTĐB đột ngột có thể gây ra thiệt hại nặng nề cho ngành công nghiệp này.
Theo đại diện của Viện Chiến lược và Chính sách Tài chính – Bộ Tài chính, mô hình phân tích của Viện cho thấy các nhà sản xuất thuốc lá bắt buộc phải chuyển toàn bộ tác động của thuế tăng sang người tiêu dùng bằng việc tăng giá sản phẩm, từ đó vô tình đẩy người tiêu dùng chuyển sang thuốc lá lậu.
Cây thuốc lá giúp người dân vùng núi thoát nghèo
Tại Việt Nam, cây thuốc lá được trồng nhiều ở một số vùng như Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, với tổng diện tích 12.000 ha. Cây thuốc lá mang lại giá trị kinh tế cao, giúp người dân vùng núi vươn lên thoát nghèo.
Ông Vi Nông Trường, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn, cho biết cây thuốc lá mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân Chi Lăng. Ông hy vọng Tổng cục thuế, Bộ Tài chính và Chính phủ sẽ cân nhắc đến các tác động của việc tăng thuế thuốc lá lên sinh kế của người nông dân.
Người dân Chi Lăng lựa chọn cây thuốc lá vì hiệu quả
Ông Nguyễn Chí Nhân, Tổng thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, đề xuất áp dụng mức thuế tuyệt đối là 1.000 đồng/bao 20 điếu vào năm 2026 và tăng 500 đồng/năm hoặc 1.000 đồng/bao mỗi 2 năm vào những năm tiếp theo. Phương án này hỗ trợ doanh nghiệp thuốc lá hợp pháp có thời gian thích nghi và ổn định sản xuất.
Việc tăng thuế TTĐB đối với thuốc lá cần được thực hiện một cách hợp lý và có lộ trình rõ ràng để đảm bảo sự ổn định của ngành công nghiệp thuốc lá và sinh kế của người dân.