Thời gian gần đây, một loạt vụ việc liên quan đến hành vi bắt cóc trực tuyến và lừa đảo qua mạng nhắm vào trẻ vị thành niên đã gây ra sự hoang mang trong dư luận xã hội. Các chuyên gia giáo dục và tâm lý học đã đưa ra nhiều khuyến nghị nhằm tăng cường vai trò phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc trang bị kiến thức và kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh.
Theo Tiến sĩ Vũ Thu Hương, một chuyên gia giáo dục và nguyên giảng viên tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, trẻ vị thành niên thường có tâm lý ham khám phá, tò mò với những điều mới mẻ, thích thử thách và khát khao được công nhận. Điều này khiến các em dễ bị cuốn vào những lời dẫn dụ đầy tính kích thích từ kẻ xấu, từ đó tăng nguy cơ trở thành nạn nhân của các hành vi lừa đảo trực tuyến.
Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng Nguyễn Văn Duẩn, một chuyên gia tại Phòng Tâm lý học đường của Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Lê Quý Đôn, cho rằng trẻ em ngày nay thiếu kỹ năng nhận diện và ứng phó với lừa đảo, đặc biệt là trong môi trường phi vật lý như không gian mạng. Điều này khiến nguy cơ bị tấn công bởi các kẻ xấu ngày càng gia tăng.
Thầy Nguyễn Đức Phú, một giáo viên kỹ năng sống tại Trường Phổ thông liên cấp Phenikaa, chỉ ra rằng khi cha mẹ quá bận rộn và ít trò chuyện với con em mình, hoặc thường xuyên áp đặt, các em sẽ cảm thấy cô đơn. Lúc này, thế giới ảo trở thành nơi để các em tìm kiếm sự chia sẻ và đồng cảm. Kẻ xấu chỉ cần lợi dụng kẽ hở này, đóng vai một người bạn thấu hiểu và kiên nhẫn lắng nghe, là có thể dần dần thao túng tâm lý và chiếm được lòng tin của các em.
Để bảo vệ trẻ em khỏi những nguy cơ trên không gian mạng, các chuyên gia khuyến nghị nhà trường và phụ huynh cần chủ động trang bị cho học sinh những kỹ năng tự vệ thiết yếu trong thời đại số. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc tích hợp các buổi học về an toàn không gian mạng và kỹ năng nhận diện lừa đảo vào chương trình học cũng như các hoạt động ngoại khóa.
Đồng thời, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục an toàn trên không gian mạng cho học sinh. Việc này có thể được thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục toàn diện, nhất là trong việc trang bị kỹ năng phòng tránh và ứng phó với các tình huống rủi ro trực tuyến.
Tóm lại, không có giải pháp đơn lẻ nào là hoàn hảo trong việc bảo vệ trẻ em trên không gian mạng. Chúng ta chỉ có thể bảo vệ con trẻ khi cả gia đình và nhà trường cùng chung tay hành động một cách quyết liệt và thấu hiểu. Thông qua việc tăng cường giáo dục và trang bị kỹ năng cần thiết, chúng ta hy vọng sẽ giúp trẻ em có thể an toàn và tự tin khi sử dụng không gian mạng.
Ví dụ về một chương trình giáo dục an toàn mạng hiệu quả có thể bao gồm các buổi học trực tiếp và trực tuyến về kỹ năng nhận diện lừa đảo, cách ứng phó với các tình huống rủi ro trên mạng, và cách bảo vệ thông tin cá nhân. Đồng thời, các hoạt động ngoại khóa như các cuộc thi về an toàn mạng, các chương trình tham quan và học tập về bảo mật thông tin cũng có thể được tổ chức để nâng cao nhận thức và kỹ năng của học sinh.