Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, quản trị trí tuệ nhân tạo (AI) đang nổi lên như một mặt trận mới trong cuộc đua công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc. Cả hai cường quốc đều nhận thức được rằng AI không chỉ đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế mà còn là yếu tố quan trọng đối với an ninh quốc gia.
Trung Quốc gần đây đã đề xuất thành lập Tổ chức Hợp tác AI thế giới tại Hội nghị AI thế giới 2025 diễn ra tại Thượng Hải. Mục tiêu của tổ chức này là thúc đẩy việc sử dụng AI một cách an toàn và toàn diện, đồng thời thu hẹp khoảng cách số và khoảng cách trí tuệ giữa các quốc gia. Bắc Kinh hy vọng tổ chức này sẽ trở thành nền tảng để các quốc gia tăng cường hợp tác về đổi mới sáng tạo, khai thác tối đa tiềm năng của AI và đạt được sự phát triển, thịnh vượng chung. Đây là một bước đi chiến lược, thể hiện kế hoạch của Trung Quốc trong việc cạnh tranh ảnh hưởng với Mỹ bằng cách tự định vị là quốc gia đi đầu trong việc thúc đẩy AI vì lợi ích chung.
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã cảnh báo về tình trạng ‘độc quyền’ AI và kêu gọi các nước hợp tác trong việc quản trị công nghệ này. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng một nền tảng hợp tác toàn cầu để đảm bảo sự phát triển của AI một cách có trách nhiệm và vì lợi ích chung của toàn nhân loại.
Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Washington sẽ ‘làm mọi điều cần thiết’ để dẫn đầu trong lĩnh vực AI, bao gồm việc đối phó với ảnh hưởng của Trung Quốc trong các cơ quan quản trị quốc tế. Mỹ đang tích cực thúc đẩy các sáng kiến để duy trì vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực AI, bao gồm việc cắt giảm các quy định về AI để thúc đẩy đổi mới, xây dựng cơ sở hạ tầng AI tại Mỹ và biến phần cứng lẫn phần mềm của nước này thành ‘nền tảng tiêu chuẩn’ cho các đổi mới về AI trên thế giới.
Hiện tại, chưa có quy định toàn cầu mang tính ràng buộc đối với việc phát triển AI. Trung Quốc đang kêu gọi xây dựng thêm hạ tầng số sử dụng năng lượng sạch và thống nhất các tiêu chuẩn về năng lực điện toán. Nước này cũng ủng hộ vai trò của doanh nghiệp trong việc xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật về an ninh, công nghiệp và đạo đức.
Một ví dụ cho nỗ lực của Trung Quốc trong việc thúc đẩy AI là sự ra đời của công ty khởi nghiệp DeepSeek hồi đầu năm 2025. Công ty này đã tung ra các mô hình AI có năng lực gần tương đương với đối thủ OpenAI của Mỹ và cho phép mọi người tải về và tùy chỉnh miễn phí. Điều này cho thấy cách tiếp cận ‘cởi mở’ của Trung Quốc trong việc phát triển và chia sẻ công nghệ AI.
Ở phía bên kia, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa công bố kế hoạch hành động về trí tuệ nhân tạo, bao gồm một loạt sáng kiến và khuyến nghị chính sách nhằm củng cố vị thế dẫn đầu toàn cầu trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, các nhà lập pháp và lãnh đạo công nghệ tại Mỹ hiện còn chia rẽ về việc làm sao cân bằng giữa yếu tố an toàn và tốc độ phát triển trong lĩnh vực AI. Sự tranh cãi này cho thấy thách thức trong việc quản trị AI và đảm bảo sự phát triển của công nghệ này một cách an toàn và có trách nhiệm.
Trong bối cảnh hiện nay, có thể thấy rằng việc quản trị AI đang trở thành một thách thức lớn đối với cả Mỹ và Trung Quốc. Cả hai quốc gia đều có tham vọng dẫn đầu trong lĩnh vực này, nhưng cũng cần phải đảm bảo rằng sự phát triển của AI được thực hiện một cách an toàn và có trách nhiệm. Tổ chức Hợp tác AI thế giới mà Trung Quốc đề xuất có thể trở thành một nền tảng quan trọng để các quốc gia thảo luận và hợp tác về vấn đề này.
Trong tương lai, việc quản trị AI sẽ đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa các quốc gia và tổ chức quốc tế. cần có những quy định và tiêu chuẩn toàn cầu để đảm bảo sự phát triển của AI một cách an toàn và có trách nhiệm. Bằng cách hợp tác và chia sẻ kinh nghiệm, các quốc gia có thể xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người, trong đó AI được sử dụng để mang lại lợi ích cho toàn nhân loại.