Thị trường carbon đang ngày càng trở thành một công cụ kinh tế quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh trên phạm vi toàn cầu. Điều này đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh các quốc gia đang hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và giảm phát thải ròng xuống mức “0” vào các năm tới. Việt Nam, với cam kết đạt Net Zero vào năm 2050, đang tích cực hoàn thiện khung pháp lý, nâng cấp hạ tầng dữ liệu và quản trị để xây dựng một thị trường carbon minh bạch, hiệu quả và đủ khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Trong Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới, tổ chức tại Hà Nội vào ngày 18/7, các chuyên gia đã chia sẻ những quan điểm và giải pháp để phát triển thị trường carbon như một giải pháp chiến lược giúp Việt Nam thực hiện hiệu quả cam kết Net Zero. Ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đã nhấn mạnh rằng việc phát triển thị trường carbon là một giải pháp quan trọng. Thông qua việc định giá phát thải và khuyến khích áp dụng công nghệ sạch, thị trường này tạo ra động lực tài chính, thúc đẩy các sáng kiến giảm phát thải và giúp Việt Nam có thể tiếp cận các nguồn lực quốc tế.
Chính phủ đã phê duyệt Đề án phát triển thị trường carbon với mục tiêu kết nối thị trường trong nước với các cơ chế quốc tế. Các nền tảng pháp lý quan trọng đang được củng cố, bao gồm Nghị định số 06/2022/NĐ-CP và Nghị định số 119/2025/NĐ-CP về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, cũng như dự thảo Nghị định về sàn giao dịch carbon do Bộ Tài chính xây dựng. Những nỗ lực này nhằm tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho sự phát triển của thị trường carbon tại Việt Nam.
Bên cạnh sự hỗ trợ từ Chính phủ, các sáng kiến từ doanh nghiệp và cộng đồng địa phương cũng cho thấy tiềm năng lớn trong việc phát triển tín chỉ carbon ở các lĩnh vực như nông nghiệp, lâm nghiệp, năng lượng tái tạo và xử lý chất thải. Tuy nhiên, hiện tại thị trường carbon tại Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn định hình nền móng và tồn tại nhiều khoảng trống cần được lấp đầy. Một trong những điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là hệ thống đo lường, báo cáo và thẩm định (MRV) chưa đồng bộ, thiếu công cụ số hóa để hỗ trợ quá trình này một cách hiệu quả.
Ông Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường, nhận định rằng thị trường carbon chỉ có thể hoạt động hiệu quả khi có một hệ thống đo lường, báo cáo, thẩm định đáng tin cậy và tương thích với tiêu chuẩn quốc tế. Việc thiết lập một hệ thống như vậy là thách thức nhưng cũng là bước đi quan trọng để đảm bảo tính minh bạch và uy tín của thị trường carbon Việt Nam trên trường quốc tế.
Bên cạnh việc hoàn thiện khung pháp lý và hệ thống đo lường, báo cáo, thẩm định, các chuyên gia cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của nền tảng tài chính trong việc phát triển thị trường carbon. Chia sẻ kinh nghiệm từ quốc tế, bà Betty Palard, CEO ESG Climate Consulting, cho rằng Việt Nam có nhiều lợi thế để tham gia sâu vào thị trường carbon toàn cầu. Tuy nhiên, để tín chỉ carbon của Việt Nam có giá trị cao trên thị trường quốc tế, cần có một chiến lược xây dựng thương hiệu quốc gia dựa trên xác minh khoa học, truyền thông hiệu quả và tầm nhìn dài hạn từ các nhà hoạch định chính sách.
Với những nỗ lực và tiềm năng sẵn có, Việt Nam đang trên đà phát triển thị trường carbon một cách bền vững và hiệu quả. Quan trọng là các bên liên quan cần tiếp tục hợp tác, đổi mới và sáng tạo để vượt qua các thách thức, mở ra cơ hội cho một tương lai bền vững và giảm phát thải.