Việt Nam có tiềm năng to lớn để phát triển trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ nếu biết cách tận dụng các cơ hội và vượt qua thách thức. Các chuyên gia quốc tế đã chia sẻ kinh nghiệm và đưa ra lời khuyên quý giá về cách Việt Nam có thể vươn lên trong lĩnh vực này.
Trong tọa đàm “Đưa công nghệ vũ trụ trở thành động lực phát triển mới” do Báo Tiền Phong tổ chức, TS Nguyễn Lương Quang, chuyên gia đến từ Viện Năng lượng nguyên tử và năng lượng thay thế (CEA Paris-Saclay, Pháp), đã chia sẻ về kinh nghiệm chuyển đổi từ nghiên cứu hạt nhân sang thiên văn học tại Saclay. Xuất phát từ việc phát triển bộ cảm biến theo dõi lò phản ứng hạt nhân, các nhà khoa học đã linh hoạt chuyển hướng sử dụng công nghệ đó để quan sát bầu trời. Quá trình này không chỉ giúp Saclay phát triển công nghệ mới mà còn mở ra cơ hội hợp tác với các startup và tập đoàn để thương mại hóa sản phẩm.
TS Quang nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc chia sẻ mã nguồn mở trong nghiên cứu. Ở các nước phát triển như Pháp hay Canada, nhóm nghiên cứu nhận tài trợ từ ngân sách bắt buộc phải cung cấp mã nguồn mở để các công ty có thể tham gia cùng phát triển. Điều này không chỉ thúc đẩy sự phát triển của công nghệ mà còn tạo ra môi trường hợp tác giữa các nhà nghiên cứu và doanh nghiệp.
Tuy nhiên, TS Nguyễn Trọng Hiền, chuyên gia từ Cơ quan Hàng không Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA), cho rằng rào cản lớn nhất của Việt Nam hiện nay là vấn đề quản lý và cơ chế. Nếu không trao sự tự do cho các nhà nghiên cứu, thì rất khó phát triển khoa học thực chất. Ông Hiền cũng nhấn mạnh rằng sở trường lớn nhất của Việt Nam chính là con người. Để thu hút nhân tài, Việt Nam cần một môi trường thông thoáng, nơi mà các trí thức Việt Nam ở nước ngoài có thể về nước và cống hiến.
Ông Hiền cũng cho rằng mọi công nghệ đột phá đều bắt đầu từ những bước rất nhỏ và xuất phát từ cái có thể làm được, từ sở trường đang có. Do đó, Việt Nam cần tập trung vào việc tạo ra môi trường tự do cho nhà khoa học, khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới. TS Quang cũng nhấn mạnh vai trò của việc đầu tư cho vườn ươm startup, các trường chuyên đề và đào tạo thế hệ kế tiếp. Hiện mô hình hợp tác công – tư trong khoa học vẫn còn thiếu vắng tại Việt Nam.
Việt Nam cần đầu tư đúng trọng tâm và tạo môi trường tự do cho nhà khoa học để vươn lên trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ. Với sự hợp tác và hỗ trợ từ các chuyên gia quốc tế, Việt Nam có thể xây dựng một nền tảng vững chắc để phát triển công nghệ vũ trụ và trở thành động lực mới cho sự phát triển của đất nước.
CEA Paris-Saclay là một trong những tổ chức nghiên cứu hàng đầu của Pháp, chuyên về năng lượng nguyên tử và năng lượng thay thế. Viện này đã có những đóng góp quan trọng trong việc phát triển công nghệ hạt nhân và thiên văn học.
NASA là Cơ quan Hàng không Vũ trụ Hoa Kỳ, một trong những tổ chức hàng đầu về nghiên cứu và khám phá vũ trụ. Các chuyên gia của NASA đã có những đóng góp quan trọng trong việc phát triển công nghệ vũ trụ và khám phá không gian.